Khánh Sơn (Khánh Hòa): Khát vọng vươn mình thành đô thị du lịch sinh thái, văn hóa độc đáo

VHO - Ẩn mình giữa miền Trung nắng gió, Khánh Hòa không chỉ quyến rũ bởi bờ biển xanh mà còn ôm ấp Khánh Sơn, "viên ngọc thô" đầy tiềm năng. Giữa trùng điệp núi non và khí hậu ôn hòa, Khánh Sơn ấp ủ khát vọng mãnh liệt trở thành đô thị du lịch sinh thái và văn hóa độc đáo, một "bản giao hưởng xanh" riêng biệt.

Bước ngoặt quan trọng đã đến khi đồ án quy hoạch xây dựng vùng huyện Khánh Sơn đến năm 2030, tầm nhìn 2050 vừa được phê duyệt. Đây không chỉ là văn bản hành chính mà còn là lời khẳng định cho tương lai tươi sáng, nơi giá trị sinh thái tự nhiên và bản sắc văn hóa hòa quyện cùng nhịp sống hiện đại.

Quy hoạch định hướng Khánh Sơn trở thành vùng du lịch sinh thái trọng điểm, khai thác tối đa cảnh quan, văn hóa phong phú và sự thân thiện môi trường. Mô hình tiểu vùng sinh thái rừng sẽ được ưu tiên, hình thành đô thị mật độ cây xanh cao, kiến trúc hài hòa, giao thông phi cơ giới và công cộng hiện đại.

Vành đai xanh, hạ tầng xanh sẽ kiến tạo Khánh Sơn thành điểm đến xanh độc đáo. Mục tiêu chiến lược là trung tâm du lịch vùng núi, khai thác sinh thái tự nhiên, cảnh quan hùng vĩ, văn hóa truyền thống, di sản lịch sử và du lịch sinh thái nông nghiệp sạch.

Với diện tích tự nhiên 33.853 ha, dân số dự kiến đạt 90.000 người vào năm 2050. Huyện được chia thành 3 tiểu vùng chức năng:

Tiểu vùng 1 (13.103 ha): Thị trấn Tô Hạp, xã Sơn Trung, Ba Cụm Bắc, Ba Cụm Nam. Trọng điểm phát triển du lịch, đô thị, dân cư, khai thác hạ tầng và cảnh quan, đảm bảo quốc phòng – an ninh.

Tiểu vùng 2 (8.191 ha): Xã Sơn Bình, Sơn Hiệp. Vùng sinh thái cảnh quan nông – lâm nghiệp, phát triển du lịch sinh thái, văn hóa, tận dụng khí hậu đặc trưng. Ưu tiên du lịch cộng đồng, sinh thái khám phá, trải nghiệm, kết hợp chăm sóc sức khỏe ven hồ, suối, khai thác du lịch dưới tán rừng.

Tiểu vùng 3 (2.559 ha): Xã Thành Sơn, Sơn Lâm. Tập trung nông – lâm nghiệp, khuyến khích du lịch sinh thái, văn hóa. Phát triển nông nghiệp năng suất cao, cây công nghiệp giá trị, hình thành vùng sinh thái nông nghiệp đặc trưng kết hợp dịch vụ du lịch.

Đến năm 2030, Cụm Công nghiệp Sơn Bình (18 ha) sẽ được phát triển. Sau năm 2030, khu vực dự trữ công nghiệp (31,4 ha) hình thành tại Tô Hạp, Sơn Lâm, Ba Cụm Bắc và một phần Thành Sơn.

Thị trấn Tô Hạp, trung tâm hành chính, đóng vai trò hạt nhân phát triển chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, thương mại dịch vụ và du lịch sinh thái núi rừng, kết nối và lan tỏa phát triển đến các vùng lân cận.

Khánh Sơn, với hơn 33.850 ha đất đai và độ cao trung bình 400-800m, như "nàng công chúa ngủ quên" giữa cao nguyên và duyên hải miền Trung. Địa thế đặc biệt ban tặng khí hậu ôn hòa (22-25 độ C), tiềm năng trở thành "Đà Lạt thứ hai".

Thổ nhưỡng màu mỡ tạo điều kiện phát triển nông sản giá trị cao như sầu riêng, mía tím, bưởi da xanh, góp phần làm nên bản sắc kinh tế và du lịch địa phương.

Khánh Sơn là địa phương có 13 dân tộc cùng sinh sống, trong đó dân tộc Raglai chiếm đến 73,4% dân số toàn huyện. Những năm qua, công tác phục dựng, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Raglai được huyện chú trọng và đạt được nhiều kết quả khích lệ.

Trong đó, đàn đá Khánh Sơn đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia; lễ bỏ mả được Bộ VHTTDL công nhận là di sản văn hóa phi vật thể; ngoài ra còn có nhiều nghi lễ, phong tục đặc sắc khác như: Lễ tạ ơn cha mẹ, lễ ăn đầu lúa mới…

Huyện có 4 nghệ nhân ưu tú loại hình ngữ văn dân gian đã được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu và tôn vinh gắn liền với công tác bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể. Các loại hình văn nghệ dân gian của người Raglai tại Khánh Sơn cũng đa dạng, đặc sắc như: Các làn điệu dân ca, hát sử thi...

Nhiều nghề thủ công truyền thống như: Đan lát, làm nhạc cụ dân tộc, chế biến rượu cần… vẫn còn được lưu giữ trong cuộc sống và sinh hoạt của người dân trên địa bàn.

Địa phương cũng có nhiều di tích lịch sử - văn hóa có giá trị, ghi đậm dấu ấn của mảnh đất có lịch sử lâu đời, được UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh như: Di tích lịch sử căn cứ cách mạng Tô Hạp, danh lam thắng cảnh thác Tà Gụ (xã Sơn Hiệp), di tích khảo cổ địa điểm Dốc Gạo (thị trấn Tô Hạp).

Ông Đinh Văn Dũng, Chủ tịch UBND huyện Khánh Sơn, chia sẻ về hình ảnh đô thị sinh thái núi rừng, nơi công trình hòa mình vào thiên nhiên, ưu tiên cây xanh, tạo không gian sống lý tưởng, thân thiện môi trường. Khánh Sơn không chỉ là điểm đến du lịch mà còn là nơi tìm về an yên, tái tạo năng lượng giữa núi rừng hùng vĩ.

Để hiện thực hóa khát vọng, Khánh Sơn tăng cường hợp tác với các cơ quan liên quan, mở rộng cửa chào đón nhà đầu tư, cam kết tạo môi trường đầu tư bền vững. Huyện ưu tiên phát triển hạ tầng kỹ thuật đô thị song song với nâng cao chất lượng hạ tầng xã hội, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển toàn diện.

 Bên cạnh ngân sách, Khánh Sơn huy động nguồn lực từ doanh nghiệp và cộng đồng, tạo sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển bền vững. Quy hoạch không chỉ là bản đồ mà còn là minh chứng cho sự quan tâm của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Khánh Hòa đối với huyện miền núi Khánh Sơn.

Trong tương lai, Khánh Sơn hứa hẹn trở thành điểm sáng du lịch Việt Nam, đô thị du lịch sinh thái, văn hóa độc đáo, nơi du khách hòa mình vào thiên nhiên, khám phá văn hóa bản địa và thưởng thức nông sản sạch.

Tiếng vọng núi rừng hòa cùng nhịp sống hiện đại, tạo nên "bản giao hưởng xanh" đầy sức sống, một Khánh Sơn rạng rỡ và đầy tiềm năng. Với quyết tâm, đồng lòng và tầm nhìn chiến lược, Khánh Sơn đang hiện thực hóa giấc mơ đô thị du lịch sinh thái, văn hóa độc đáo, làm phong phú thêm bức tranh du lịch Khánh Hòa và Việt Nam.