Hiến kế phát triển du lịch cộng đồng miền núi Quảng Ngãi

VHO - Ngày 24.11, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phối hợp với Sở VHTTDL Quảng Ngãi tổ chức Hội thảo “Phát triển du lịch cộng đồng bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”. Đây là diễn đàn quan trọng nhằm nhìn lại thực trạng, nhận diện cơ hội - thách thức và đề xuất các giải pháp then chốt để nâng tầm du lịch cộng đồng, gắn phát triển kinh tế với bảo tồn văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

Hội thảo do Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Phạm Văn Thủy và Giám đốc Sở VHTTDL Quảng Ngãi Phạm Thị Trung chủ trì, với sự tham dự của các chuyên gia, doanh nghiệp, đại diện các sở ngành, địa phương cùng đông đảo bà con đang làm du lịch cộng đồng.

Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy nhấn mạnh xu thế du lịch thế giới đang chuyển mạnh sang du lịch xanh, bền vững và dựa vào cộng đồng. Du khách ngày nay tìm đến những không gian nguyên sơ, những trải nghiệm chân thật và những giá trị văn hóa bản địa.

Ông Thủy cho rằng phát triển du lịch cộng đồng ở Việt Nam không chỉ đơn thuần là một mô hình kinh tế, mà còn là giải pháp chiến lược giúp đồng bào dân tộc thiểu số nâng cao sinh kế, giữ gìn bản sắc, phù hợp với mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2021–2025.

Với Quảng Ngãi, nơi có 43 dân tộc anh em sinh sống, sở hữu kho tàng văn hóa độc đáo từ cồng chiêng, lễ hội, dệt thổ cẩm đến tri thức bản địa, đây là nguồn tài nguyên vô giá nếu được khai thác đúng hướng. 

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tiếp cận 4 chuyên đề trọng tâm, được đánh giá là “xương sống” cho chiến lược phát triển du lịch cộng đồng của tỉnh: Nâng cao nhận thức và tư duy chủ động trong phát triển du lịch cộng đồng; Phát triển chuỗi sản phẩm du lịch trải nghiệm từ “di sản sống”; Nâng cao kỹ năng và chất lượng nguồn nhân lực du lịch cộng đồng; Đưa Quảng Ngãi lên bản đồ du lịch số qua video ngắn;

Phát biểu tại Hội thảo, Phó giám đốc Sở VHTTDL Quảng Ngãi Bạch Thị Mân cho biết, tỉnh xác định du lịch cộng đồng là hướng phát triển du lịch dựa trên trao quyền cho cộng đồng, trong đó người dân là chủ thể, vừa tham gia giữ gìn bản sắc văn hóa, vừa gia tăng thu nhập.

Những năm qua, tỉnh đã triển khai nhiều chủ trương về phát triển du lịch nông thôn, du lịch cộng đồng, đào tạo nguồn nhân lực và định vị thương hiệu du lịch địa phương.

Nhờ đó, nhiều mô hình tại các huyện miền núi và vùng đồng bào dân tộc thiểu số như: Ba Tơ, Sơn Hà, Sơn Tây, Minh Long…, cùng với các mô hình cộng đồng thành công ở Măng Đen, Đăk Rơ Wa hay Ngọk Bay… đã trở thành những điểm sáng, góp phần đánh thức tiềm năng du lịch miền núi của Quảng Ngãi và khu vực.

Thời gian tới, tỉnh Quảng Ngãi định hướng triển khai đồng bộ nhiều giải pháp mạnh mẽ: Có cơ chế ưu đãi cho hộ dân tộc thiểu số làm du lịch; hỗ trợ vốn và hình thành quỹ phát triển du lịch cộng đồng; Đào tạo nhân lực bản địa, phát triển đội ngũ hướng dẫn viên dân tộc tại chỗ và bồi dưỡng cán bộ văn hóa – du lịch cấp xã.

Xây dựng sản phẩm đặc trưng gắn với văn hóa bản địa: cồng chiêng, nhà rông, lễ hội, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực; Phát triển mô hình trải nghiệm thiên nhiên, chuỗi dịch vụ lưu trú – ẩm thực – trải nghiệm – sản phẩm địa phương; Cải thiện hạ tầng giao thông, nâng chuẩn homestay, ứng dụng chuyển đổi số và tăng cường xúc tiến, quảng bá.

Các đại biểu tại hội thảo cũng đề xuất chú trọng quản lý điểm đến, phát triển “làng du lịch thông minh”, bảo vệ môi trường và nói không với lai tạp văn hóa. “Mỗi người dân là một đại sứ du lịch”, nhiều ý kiến nhấn mạnh sức mạnh của truyền thông số do chính cộng đồng tạo ra.

Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy đánh giá cao chất lượng các tham luận và trao đổi tại hội thảo. Những nội dung chia sẻ đã giúp địa phương và cộng đồng nhìn rõ hơn xu hướng chung của thế giới, hiểu đúng tiềm năng của mình và xác định được hướng phát triển phù hợp.

Ông nhấn mạnh: “Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ là kinh tế mà còn là văn hóa và tinh thần dân tộc, là câu chuyện gìn giữ bản làng và truyền đời bản sắc. Vì vậy, mọi mô hình phát triển cần lấy người dân làm trung tâm, bám vào hồn cốt văn hóa và hướng đến giá trị lâu dài.

Cục Du lịch Quốc gia cam kết tiếp tục đồng hành cùng Quảng Ngãi trong giai đoạn 2026 – 2030, hỗ trợ đào tạo, xây dựng mô hình, hoàn thiện sản phẩm và thúc đẩy quảng bá du lịch cộng đồng vùng dân tộc thiểu số và miền núi”.

Phát biểu kết luận tại Hội thảo, bà Phạm Thị Trung, Giám đốc Sở VHTTDL Quảng Ngãi cho biết, Sở sẽ phối hợp với các địa phương rà soát và định dạng lại hệ thống sản phẩm du lịch cộng đồng, đặc biệt là sản phẩm của các hợp tác xã và ban quản lý du lịch tại cơ sở. Mục tiêu là nhận diện rõ thế mạnh từng điểm đến, tránh trùng lặp sản phẩm giữa các bản làng, tạo sự gắn kết và giúp mỗi mô hình phát huy giá trị đặc trưng của mình.

Theo bà Trung, việc định hình sản phẩm phù hợp với bản sắc từng cộng đồng không chỉ giúp nâng cao chất lượng trải nghiệm cho du khách mà còn tạo điều kiện để các điểm du lịch hỗ trợ, bổ sung cho nhau, hình thành chuỗi dịch vụ liên kết giữa các địa phương miền núi.

Bà cũng thông tin rằng Sở VHTTDL đã trình UBND tỉnh để đưa vào kỳ họp HĐND tỉnh đề án ban hành nghị quyết hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng. Đây sẽ là cơ sở quan trọng nhằm tạo hành lang pháp lý, chính sách ưu đãi và nguồn lực hỗ trợ người dân tham gia làm du lịch bài bản, bền vững và đúng định hướng.