Chuyện bà con Cơ Tu làm du lịch cộng đồng

VHO - Tà Lang và Giàn Bí là hai thôn của đồng bào Cơ Tu tại huyện Hòa Vang (Đà Nẵng). Nhiều đời qua, người dân nơi đây chỉ biết đến phát nương, đi rừng, làm rẫy, nhưng giờ đây khi có du lịch cộng đồng, mỗi người như là một “đại sứ du lịch” của làng mình, quyết tâm đem những cái hay, cái đẹp của thôn làng quảng bá với bạn bè quốc tế.

Người dân huyện Hòa Vang đoàn kết làm du lịch cộng đồng

 Những giá trị tinh thần lớn lao

Với chị Trần Thị Phương (thôn Giàn Bí, xã Hòa Bắc), ý nghĩa lớn nhất chị nhận được từ khi tham gia vào mạng lưới du lịch cộng đồng là sự tự tin và những niềm vui bất ngờ từ công việc “hướng dẫn viên” cho khách. Bản tính rụt rè, ít nói, ban đầu chị Phương thấy rất ngại ngùng khi đứng trước đông người, nhưng dần dần công việc dẫn đoàn khách đi tham quan khiến chị hết mặc cảm và tự ti, hòa mình một cách tự nhiên. “Trước kia thấy người đông là mình không dám tới, nói cũng không được, thấy sợ lắm, nhưng giờ mình mê công việc dẫn khách đi tham quan làng xóm, bày họ cách dệt thổ cẩm, múa Tung Tung dza dzá, đan lát, giờ càng đông người mình càng thấy vui và phấn khởi”, chị Phương chia sẻ.

Những ngày đầu, chị Phương được theo các đoàn đi học tập, trải nghiệm về làm du lịch, chị học được nhiều kiến thức mới lạ từ cách phân loại rác, làm nước rửa chén bằng các nguyên liệu tự nhiên để bảo vệ môi trường, học cách nấu ăn, học “giảng bài” giới thiệu cho khách tham quan các địa điểm của thôn làng. Không chỉ được hưởng những giá trị tinh thần, thu nhập chị Phương nhận được từ công việc làm du lịch trong thôn cũng khiến chị vô cùng phấn khởi.

Tham gia vào du lịch cộng đồng được 2 năm, ông Trương Văn Mỹ (66 tuổi, thôn Tà Lang) vừa “khoe” ông vừa thu được 5 triệu tiền đan lát sản phẩm bán cho khách. Vừa rồi xã cũng đặt hàng với gia đình đan thùng rác thân thiện bảo vệ môi trường, cứ 2 - 3 nhà lại đặt 1 thùng rác công cộng. Vai trò của ông Mỹ trong tổ du lịch cộng đồng là làm hàng thủ công truyền thống giới thiệu đến các đoàn khách du lịch. “Khi mình đục đẽo, đan lát thì họ vào thăm, xem cách đan như thế nào, họ hỏi gì thì mình giải đáp cho họ và ai muốn làm thử thì mình hướng dẫn. Sau 2 năm dịch bệnh bây giờ mọi người mới thật sự bắt tay vào làm du lịch, đón khách”, ông Mỹ kể.

Thay đổi tư duy để làm bền vững

Sớm nhận ra lợi ích của việc phát triển du lịch cộng đồng, một số hộ dân ở Tà Lang, Giàn Bí đã mạnh dạn đầu tư, cải tạo cơ sở vật chất, làm homestay đón khách. Trước đó, trong cuộc họp với các cán bộ huyện, khi mọi người nói cùng tham gia làm du lịch cộng đồng, ông Nguyễn Văn Trung (thôn Tà Lang) đã phản ứng rất “tiêu cực”: Ở thôn làng cơ sở hạ tầng vô cùng thấp kém, ngay cả cái nhà vệ sinh của bà con cũng chưa đảm bảo, không hợp an toàn vệ sinh thì làm du lịch như thế nào, đón khách ra sao? Và nếu bảo làm du lịch cộng đồng là dân ta tự làm thì không thể được.

Nhưng những thắc mắc của ông về du lịch cộng đồng đã được giải đáp ngay sau khi huyện Hòa Vang cho bà con đi khảo sát, học tập ở Cù Lao Chàm, Cẩm Thanh (Hội An). Ông Trung và bà con đã thay đổi hẳn tư duy, ấn tượng nhất là môi trường vô cùng sạch sẽ, không rác thải. Những căn nhà rất nhỏ được người dân sửa sang cải tạo đạt chuẩn, có phòng ngủ công trình vệ sinh, nhà tắm khép kín, riêng tư, an toàn. Mắt thấy tai nghe, khi về nhà ông Trung quyết tâm đập nhà và xây gần chục phòng đón khách. “Trước đây mình chơi với ai thì mình giao tiếp với người đó, phạm vi rất hạn hẹp, chú cũng như những bà con trong thôn làng làm gì nghĩ đến chuyện mình được giao tiếp với người nước ngoài. Nhưng từ khi làm du lịch cộng đồng tôi được tiếp xúc với khách thập phương”, ông Trung kể.

Nói về những người dân trong Tà Lang, Giàn Bí làm du lịch cộng đồng, ông Đỗ Thanh Tân, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Hòa Vang cho biết, mô hình du lịch cộng đồng huyện đã mong muốn được bắt tay triển khai làm từ lâu, nhưng khi tiếp cận với người dân nhận thấy có ba cái khó, đó là vốn, kiến thức kinh nghiệm và sự kết nối: “Ở vùng sâu vùng xa không ai có được 50 triệu trong nhà, tài sản trong nhà đâu có gì mà cầm cố. Họ chắc chắn sẽ không thể đầu tư để làm homestay. Biết được khó khăn của người dân nên chúng tôi đã kiến nghị với Ban Thường vụ Thành ủy, UBND huyện Hòa Vang tháo gỡ cho họ về vốn và kiến thức, đề xuất chọn một số hộ tiên phong, cho mỗi hộ mượn 500 triệu để làm du lịch”, ông Tân nói.

Trên tinh thần đó, huyện Hòa Vang đã hỗ trợ 300 triệu cho một số hộ không cần hoàn lại. Hộ của anh A Lăng Như là mô hình đầu tiên, đối ứng thêm tiền để làm homestay, tại đây cung cấp dịch vụ múa cồng chiêng, nông sản, ẩm thực cho khách; tiếp theo sau đó là Nam Yên Resort (thôn Nam Yên) của chị Đỗ Thị Huyền Trâm làm đầu mối kết nối cung cấp sản phẩm du lịch cộng đồng; tiếp đến hộ của chị Zơ Zâm Thị Hồng (thôn Giàn Bí), và dần dần mở ra những điểm lẻ quanh thôn xã. Các hộ kết nối với nhau để chia sẻ khách, cung cấp dịch vụ trải nghiệm cho học sinh như trải nghiệm văn hóa, làng nghề. Một ngày khách tới đây sẽ có các trải nghiệm phong phú về ẩm thực, học đan lát thổ cẩm, múa cồng chiêng, có tour đi biển, checking rừng, có sản phẩm mang về làm kỷ niệm. 

NGỌC HÀ