Về vùng quê “phạt nguội” người để chó thả rông

VHO - Nhiều năm nay, chó thả rông, không đeo rọ mõm đã trở thành vấn nạn, gây ra nhiều hệ lụy. Tại xã Quỳnh Đôi (huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An), chính quyền đã ra quân quyết liệt như sử dụng hình ảnh từ điện thoại và camera an ninh của dân để phạt người nuôi chó thả rông. Vì thế, sáu năm qua gần như không còn chó chạy ngoài đường.

 Tình trạng chó nuôi thả không dùng rọ mõm, chó không tiêm phòng bệnh dại chạy rông đang diễn ra ở nhiều nơi, đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của người dân. Tại Nghệ An đã có những sự việc thương tâm, đau lòng xảy ra trong thời gian qua do bị chó dại cắn, gây thương vong đến tính mạng. Đến bây giờ, hai sự việc gây xót xa xảy ra vào năm 2023 với hai em nhỏ là L.B.T. (hơn 3 tuổi, ngụ huyện Quế Phong) và em V.Q.H. (9 tuổi, ngụ huyện Tân Kỳ) nhập viện trong tình trạng suy hô hấp, co giật kéo dài, chẩn đoán bị bệnh dại do bị chó cắn đã không qua khỏi vẫn còn ám ảnh, để lại nỗi đau với người thân của hai em.

Theo thống kê của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Nghệ An, trong tổng đàn gần 520.000 con chó đang được nuôi tại các hộ gia đình trên địa bàn toàn tỉnh, trong khi đó tỷ lệ tiêm phòng chỉ đạt 20%. Đa phần đàn chó nuôi theo dạng thả rông. Kết quả điều tra những trường hợp tử vong do bị chó cắn cho thấy, hầu hết do phát hiện muộn, bệnh nhân không đi tiêm phòng và có tình trạng sử dụng thuốc lá để điều trị bệnh dại. Nhận thấy đây là vấn đề nhức nhối, xã Quỳnh Đôi (huyện Quỳnh Lưu) đã có những cách làm hiệu quả, đáng chú ý là “phạt nguội” chó thả rông ngoài đường.

Vào năm 2014, Quỳnh Đôi là một trong những xã đầu tiên ở Nghệ An về đích nông thôn mới. Sau đó, xã tiếp tục về đích nông thôn mới kiểu mẫu đầu tiên của Nghệ An. Tuy nhiên nạn chó thả rông khiến nhiều người lo ngại bị lây dại vì ở đây gần như gia đình nào cũng nuôi chó. Thói quen nuôi chó thả rông của người dân khiến những con đường bị dơ bẩn bởi chó phóng uế. Chính quyền xã Quỳnh Đôi đã trăn trở đưa ra bàn tại nhiều cuộc họp với người dân để tìm giải pháp cho vấn đề này. Từ nhiều năm qua, xã Quỳnh Đôi đã sử dụng hình ảnh từ điện thoại, camera an ninh để “phạt nguội” chó thả rông, góp phần giúp vùng quê này trở nên sạch, đẹp, an toàn và văn minh.

Ông Hồ Sỹ Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Đôi cho biết, sau khi về đích nông thôn mới, xã thường xuyên đón tiếp nhiều đoàn khách cũng như con em xa quê về thăm. Khi về xã thăm, nhiều người phàn nàn về việc chó thả rông nhiều, phóng uế gây mất vệ sinh, trong khi đường làng đã rất sạch đẹp. Xã có hơn 1.500 hộ dân, nhưng thời điểm đó, cũng như các làng quê khác, hầu như nhà nào cũng nuôi chó. Sau một thời gian tuyên truyền, xã Quỳnh Đôi thành lập hai tổ tuần tra, bao gồm công an, công chức xã để đi bắt chó thả rông. Các thành viên trong tổ đi kiểm tra trên các tuyến đường làng, khi phát hiện chó thả rông sẽ dùng vợt bắt chó đưa về trụ sở công an xã để xử lý. “Các tổ này được trang bị vợt bắt chó, thường đi tuần tra lúc sáng sớm và chiều tối, vì thời điểm đó chó ra đường phóng uế. Những năm đầu tiên, chúng tôi chỉ nhắc nhở mỗi lần phát hiện chó thả rông, chưa xử phạt”, ông Hưng nói.

Đến năm 2018, quy định về quản lý chó nuôi của xã Quỳnh Đôi mới chính thức được ban hành. Quy định của xã nêu chi tiết trách nhiệm của những người nuôi chó. Cụ thể, người dân phải đăng ký với trưởng thôn để lập danh sách trình UBND xã cấp sổ quản lý chó. Sổ quản lý chó phải ghi rõ ngày tháng, năm sinh, loài giống, tính biệt, ngày gia đình bắt nuôi, thời gian tiêm phòng các loại vắc xin. Thời điểm đó, có ngày các tổ tuần tra bắt được hàng chục con chó. Sau khi mang về trụ sở, chính quyền xã sẽ thông báo trên loa phát thanh đặc điểm, thời gian, địa điểm bắt từng con chó để người dân được biết. Nếu quá 24h kể từ khi thông báo, chủ nuôi không đến nhận thì chó sẽ bị tiêu hủy. Mức xử phạt cho mỗi lần thả rông chó không đeo rọ mõm là 700.000 đồng (áp dụng theo Nghị định 90 của Chính phủ) và sau đó tăng lên 1.500.000 đồng (áp dụng theo Nghị định 04 của Chính phủ). Toàn bộ tiền phạt được nộp vào ngân sách.

Từ năm 2020, toàn bộ nhà dân trong xã được gắn biển số nhà. Camera an ninh của xã cũng như của các hộ dân cũng lắp dày đặc. Kể từ đó tổ tuần tra không còn phải dùng vợt bắt chó nữa mà tiến hành “phạt nguội” qua camera. Xã thường xuyên trích xuất hình ảnh từ các camera, đồng thời vận động mọi người dân khi ra đường nếu phát hiện chó thả rông thì quay phim, chụp hình gửi cho xã để xử lý. Cùng với đó, việc tuần tra vẫn được duy trì nhưng giảm tần suất. Và mỗi lần đi tuần tra, không cần phải mang vợt nữa. Nếu phát hiện chó ngoài đường thì đuổi theo quay phim xem chó đó về nhà nào. Vì có biển số nhà rõ ràng, nên sau đó sẽ gửi giấy mời chủ nhà lên làm việc, xử phạt nguội. Không chỉ bị xử phạt, những người vi phạm còn bị “bêu tên” trên loa phát thanh xã. Với việc quyết tâm đưa ra quy định cấm chó thả rông ngoài đường như vậy đã được người dân tuân thủ rất nghiêm ngặt. “Vì ở làng xã sẽ không tránh khỏi tổ tuần tra có quan hệ họ hàng, thân thiết với người vi phạm, nên chúng tôi quy định rõ là không có ngoại lệ. Thời gian đầu, rất nhiều chó bị bắt giữ. Có một số chó nhỏ, giá trị không bằng tiền phạt nên nhiều người cũng không đến nộp phạt để đưa chó về. Những trường hợp đó, chúng tôi thành lập tổ tiêu hủy công khai, rõ ràng. Các thủ tục làm chặt chẽ, để tránh việc khiếu kiện”, Phó Chủ tịch UBND xã Quỳnh Đôi cho biết thêm.

Nhờ quản lý tốt chó nuôi nên số gia đình nuôi chó ở xã Quỳnh Đôi đã giảm đáng kể. Không còn tình trạng chó thả rông, đường làng sạch sẽ, người dân cảm thấy an toàn hơn vì không còn sợ bị chó tấn công, nhất là chó bị bệnh dại. Theo lãnh đạo xã Quỳnh Đôi, những năm qua có rất nhiều địa phương đến học tập để triển khai quy định cấm chó thả rông, đã có nhiều xã thực hiện hiệu quả.