Thấy gì ở “thị trường” nhan sắc?

VHO - Tại hội nghị “Tăng cường các giải pháp đảm bảo an toàn người bệnh trong phẫu thuật thẩm mỹ”, do Sở Y tế TP.HCM tổ chức mới đây, ông Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở này cho rằng, hiện nay chỉ cần vào trang thương mại điện tử đã có thể dễ dàng mua botox, “họ sẽ ship về tận nhà. Nhiều trường hợp tiêm botox không rõ nguồn gốc đã bị biến chứng”.

Ông Hồ Văn Hân, Chánh Thanh tra Sở Y tế TP.HCM cho biết, các cơ sở làm đẹp trên địa bàn thành phố do quận, huyện, Sở KH&ĐT cấp chứng nhận đăng ký kinh doanh, không thuộc đối tượng quản lý của ngành Y tế, nhưng lại hoạt động “lấn sân” là một thách thức lớn trong công tác thanh tra chuyên ngành.

TP.HCM có tới gần 3.900 cơ sở dịch vụ thẩm mỹ phi y tế

Làm đẹp là nhu cầu chính đáng, trong đó có phẫu thuật thẩm mỹ. Tuy nhiên, theo thời gian, do lợi nhuận cao nên việc tiến hành phẫu thuật thẩm mỹ có nhiều biến tướng, gây nguy hại tới sức khỏe và nhiều hệ lụy lâu dài.

Nhiều năm qua, TP.HCM vẫn là địa phương có nhiều cơ sở làm đẹp nhất. Tính tới cuối tháng 8.2024, địa bàn thành phố có 37 bệnh viện thẩm mỹ; 31 khoa tạo hình thẩm mỹ trong các bệnh viện; 290 phòng khám chuyên khoa thẩm mỹ; 3.891 cơ sở dịch vụ thẩm mỹ phi y tế (spa, chăm sóc da...). Đáng chú ý, hiện nay, nhiều cơ sở thẩm mỹ phi y tế hoạt động rất mạnh, trong khi số lượng cơ sở thuộc quản lý của ngành y tế chỉ bằng 20% các cơ sở phi y tế. Bác sĩ Nguyễn Thị Phan Thuý, Giám đốc Bệnh viện Da liễu TP.HCM cho biết, mỗi năm bệnh viện này tiếp nhận khoảng 200-500 trường hợp gặp sự cố y khoa trong thẩm mỹ nội khoa. 69% ca tai biến này liên quan thủ thuật tiêm chích; 16% các ca liên quan thủ thuật laser và ánh sáng; 10% do làm đẹp bằng hóa chất... Trong các ca tai biến, có 77% bệnh nhân làm đẹp tại các cơ sở không đảm bảo chất lượng; 13% thực hiện tại nhà. Các sự cố y khoa trong thẩm mỹ nội khoa rất đa dạng về mức độ, từ nhẹ đến rất nặng. Bệnh nhân có thể bị các biến chứng thông thường như nổi các nốt trên da, nám má… đến nhiễm trùng, hoại tử, xuất huyết dưới da, mù mắt.

Theo Thanh tra Sở Y tế TP.HCM, nguyên nhân gốc rễ của việc làm đẹp không an toàn là do năng lực người hành nghề và quản lý cơ sở không đáp ứng được yêu cầu; quảng cáo sai sự thật trên mạng xã hội chưa được kiểm soát tốt; tình trạng đào tạo, dạy nghề “chui” phổ biến… Ông Tăng Chí Thượng cho biết, người có nhu cầu làm các dịch vụ thẩm mỹ cần tìm hiểu kỹ về cơ sở và bác sĩ thực hiện trước khi đưa ra quyết định. Cùng đó, quản lý chặt các sản phẩm dùng trong thẩm mỹ, các sản phẩm như filler, botox phải được kiểm định chất lượng và nguồn gốc rõ ràng trước khi sử dụng. Sở Y tế sẽ tiếp tục chuẩn hóa quy trình kỹ thuật từ chỉ định đến phẫu thuật thẩm mỹ, có phác đồ chuẩn trong từng phẫu thuật đồng thời đẩy mạnh và buộc tất cả các bệnh viện, phòng khám làm nghiêm hồ sơ bệnh án về thẩm mỹ.

“Ma trận” giá dịch vụ thẩm mỹ

Không chỉ TP.HCM mới “nở rộ” dịch vụ thẩm mỹ, nhiều địa phương khác cũng trong cao điểm bùng nổ mà nổi bật là Hà Nội và Đà Nẵng. Do nhu cầu xã hội ngày một tăng nên hầu hết các bệnh viện đều có khoa (hoặc cơ sở) làm dịch vụ này, như thể cạnh tranh với các cơ sở “chui”. Nhiều cuộc thanh tra liên ngành cho thấy thực trạng đáng báo động, đó là những cơ sở như vậy sử dụng kỹ thuật viên không qua đào tạo. Thanh tra còn phát hiện một trường hợp ở Đà Nẵng đã sử dụng cả lao công để làm đẹp cho khách. Trong khi theo quy định, một bác sĩ hành nghề phẫu thuật thẩm mỹ phải có thời gian khám, chữa bệnh ít nhất 54 tháng.

Không chỉ trong các cơ sở làm đẹp, dịch vụ này còn “phổ cập” khi mà khách hàng có thể “điều” nhân viên làm đẹp tới khách sạn, tới nhà; có cả trường hợp mua botox về nhà tự tiêm. Botox được biết đến là một chất làm đầy, có công dụng xóa nếp nhăn và ngăn ngừa các biểu hiện lão hóa. Botox được tiêm chủ yếu vào các vùng cơ của khuôn mặt. Cùng đó là tiêm filler. Filler là tên gọi của chất làm đầy nói chung, có tác dụng giúp làn da căng mịn hơn. Người ta còn tiêm filler để tạo hình một số điểm trên gương mặt (mà không cần phẫu thuật) như tiêm filler nâng mũi, tiêm filler làm đầy tạo má baby, tiêm filler làm đầy môi... Dịch vụ làm đẹp được quảng cáo tràn lan trên các trang mạng xã hội. Chỉ cần gõ từ khóa về làm đẹp, phẫu thuật thẩm mỹ, giảm béo, cắt mí, tiêm filler… trên Google, người ta dễ dàng thấy hàng trăm nghìn kết quả trang web, tài khoản đăng quảng cáo, giới thiệu về cùng một dịch vụ này với vô vàn mức giá khác nhau, tên gọi khác nhau không khác gì một “ma trận”.

Không ít cơ sở quảng cáo chương trình khuyến mãi tiêm filler mũi, tiêm cằm, “tiêm tai tài lộc”, “tiêm má baby”, tiêm thái dương với giá chỉ 299.000 đồng. Sản phẩm được cho là nhập từ Hàn Quốc và bảo hành 12 tháng. Tuy nhiên, tại các bệnh viện thẩm mỹ uy tín thì filler có giá dao động 5-6 triệu đồng/cc, một ca thẩm mỹ tiêm filler nâng mũi tại cơ sở uy tín được cấp phép có giá khoảng hơn 10 triệu đồng. Một cách làm đẹp khác cũng rất được tìm kiếm, đó là tiêm tế bào gốc. Tìm hiểu được biết, để làm đẹp da mặt bằng tế bào gốc nhập khẩu từ Mỹ thực hiện tại bệnh viện khoảng 8.000 USD (gần 200 triệu đồng); trong khi đó nhiều cơ sở bên ngoài có giá 5.600 USD (khoảng 139 triệu đồng). Nhưng thật “kinh hoàng” khi có cơ sở chỉ lấy 65 triệu đồng. Các mức giá khác nhau một trời một vực. Gần đây còn nở rộ thủ thuật cắt mí mắt với quảng cáo sử dụng công nghệ mới 3D, 4D, 5D và cả 6D. Giá cắt mí thông thường dao động khoảng 6 triệu, tuy nhiên, nếu khách hàng sử dụng công nghệ 6D được quảng cáo là tân tiến nhất thì sẽ mất 17 triệu đồng.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực phẫu thuật thẩm mỹ, sở dĩ nhiều cơ sở dịch vụ này giá rất rẻ là do nhập “hàng” trôi nổi, giá rẻ và không thể kiểm soát chất lượng rất dễ dẫn tới tai biến và hiệu quả cũng không bền. Tuy nhiên, giá dịch vụ “trôi nổi” rẻ hơn nhiều lần so với các bệnh viện được cấp phép nên số người tìm đến rất đông, bất chấp hậu quả có thể xảy ra. Giữa tháng 8.2024 tại một số bệnh viện có dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ, được biết về mắt: Giá treo lông mày 12 triệu đồng, giá xóa nếp nhăn giữa chân mày 15 triệu đồng, chỉnh sụp mi 20 triệu đồng... Về mũi: Tạo hình xương mũi 15 triệu đồng, mũi méo sửa lại 17 triệu đồng, nâng mũi sụn sườn S-Line từ 60 đến 70 triệu đồng... Về cằm: Nâng cằm V-Line giá từ 15 đến 20 triệu đồng. Tạo hình môi dày thành môi mỏng, môi hình trái tim giá 12 triệu đồng. Phẫu thuật “thu gọn mặt” được cho là có giá cao nhất. Chỉ riêng việc gọt góc hàm đã có giá từ 60 đến 70 triệu đồng.

Thực tế cho thấy, quy định về điều kiện hoạt động quá dễ dãi đã dẫn tới việc quản lý các cơ sở dịch vụ thẩm mỹ gặp khó khăn. Các cơ sở làm đẹp không phép ngày càng gia tăng hoạt động vượt tầm kiểm soát, gây hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe của nhiều người.

Theo luật sư Trần Minh Hùng (Đoàn Luật sư TP.HCM), kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ mang lại khoản lợi nhuận cao; nhiều cá nhân, tổ chức sẵn sàng thực hiện hành vi vi phạm. Do đó, cần có một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, cụ thể là cần siết chặt điều kiện hoạt động của các cơ sở dịch vụ thẩm mỹ. Đồng thời cần thường xuyên tiến hành các hoạt động thanh tra, kiểm tra hoạt động của các cơ sở này để kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm. Cần tăng mức tiền phạt đối với các vi phạm này nhằm bảo đảm mức tiền phạt đủ sức răn đe đối với chủ thể vi phạm. Luật sư Hùng cũng cho biết, có nhiều vụ tiến hành phẫu thuật thẩm mỹ nhưng không làm cam kết hay hợp đồng gì, thậm chí không có phiếu thu tiền nên khi khiếu kiện, muốn được bảo vệ quyền lợi rất khó khăn.