Tảng ​băng trôi lớn nhất thế giới tan chảy do biến đổi khí hậu

VHO - A23a, từng là tảng băng trôi lớn nhất thế giới, đang trôi dạt trong vùng nước có nhiệt độ cao hơn nhiều so với mức đóng băng và nhanh chóng vỡ ra thành nhiều mảnh rất lớn.

Tảng băng trôi lớn nhất thế giới tan chảy

Tảng băng trôi từng là lớn nhất thế giới có thể sớm tan biến và trôi dạt vào sự bao la của đại dương.

Với diện tích khoảng 4.000 km2 (1.500 dặm vuông) khi tách ra, tảng băng trôi - được đặt tên là A23a - từng có kích thước gần gấp đôi vùng Greater London, thành phố lớn nhất tính theo diện tích đất liền ở Tây Âu.

A23a tách khỏi thềm băng Filchner-Ronne của Nam Cực vào năm 1986 và nằm trên đáy biển Weddell trong hơn 30 năm.

Cơ quan Khảo sát Nam Cực Anh (BAS) đã theo dõi tảng băng trôi khổng lồ này trong nhiều năm. Và gần đây đã công bố trên nền tảng Bluesky rằng khối băng khổng lồ này đang vỡ ra thành nhiều mảnh rất lớn sau khi bắt đầu trôi dạt về phía bắc.

Theo Andrew Meijers, nhà hải dương học của BAS, tảng băng khổng lồ này đã vỡ thành nhiều mảnh đáng kể, mỗi mảnh có kích thước tương đương với những tảng băng trôi lớn.

Ông Meijers lưu ý khi mùa xuân đến ở Nam bán cầu, tảng băng trôi có khả năng vỡ thành những mảnh nhỏ để có thể theo dõi thêm nữa và cuối cùng sẽ tan chảy.

Những tảng băng trôi khổng lồ A23a ban đầu đã bị thu hẹp. Ông dự đoán quá trình phân mảnh sẽ diễn ra nhanh hơn.

Kể từ khi di chuyển về phía bắc biển Weddell vào đầu năm 2024, tảng băng này đã tan chảy nhanh hơn và nằm trong vùng nước có nhiệt độ cao hơn nhiều so với mức đóng băng.

“A23a đang đi theo số phận của những ngọn núi khổng lồ khác”, ông Meijers giải thích, trích dẫn những tảng băng trôi đã tan rã gần Nam Georgia trong những năm gần đây.

Vào tháng 3.2025, A23a mắc cạn gần đảo Nam Georgia thuộc Nam Cực - một sự kiện mà các chuyên gia coi là khởi đầu cho sự kết thúc.

Daniela Jansen, nhà nghiên cứu băng hà tại Trung tâm Nghiên cứu Địa cực và Biển Helmholtz thuộc Viện Alfred Wegener, giải thích điều đặc biệt về A23a là rất cổ xưa.

“Sau khi băng tan vào năm 1986 trong một quá trình được gọi là tách băng trôi, A23a đã định cư trong vùng nước lạnh và tĩnh lặng. Đó là lý do tại sao tảng băng này tồn tại được lâu như vậy”, bà Jansen nói.

Sau chuyến thám hiểm năm 2023, nhà hải dương học Meijers cho biết tảng băng khổng lồ này trông giống như một bức tường cao nhô lên từ biển, trải dài từ chân trời này sang chân trời khác. Một số phần bị xói mòn và phá hủy khá nhiều bởi sóng và nước tan chảy.

Geraint Tarling, cũng thuộc Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh, cảnh báo dòng nước ngọt lạnh từ tảng băng trôi đang tan chảy và có thể ảnh hưởng đáng kể đến hệ sinh thái đáy biển trong khu vực.

Việc hiểu được những thay đổi như vậy là rất quan trọng, đặc biệt là khi những sự kiện này diễn ra thường xuyên hơn do biến đổi khí hậu.

Ấm lên toàn cầu hay nhịp điệu tự nhiên?

Tuy nhiên, hiện tượng ấm lên toàn cầu có thúc đẩy quá trình này, hay đây là một phần của nhịp điệu tự nhiên?

Bà Jansen khẳng định sự tách rời của tảng băng trôi là một đặc điểm bình thường trong động lực học băng ở Nam Cực. Thông thường, các tảng băng trôi tách ra khỏi các sông băng chảy ra biển hoặc từ các thềm băng nổi.

Hiện tượng ấm lên của đại dương và khí quyển có thể khiến các thềm băng trở nên không ổn định và tan rã hoàn toàn. Điều này đã được quan sát thấy ở Bán đảo Nam Cực vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000.

“Điều này có thể đẩy nhanh dòng chảy của băng đất liền vào đại dương, góp phần làm mực nước biển dâng cao. Khi một tảng băng trôi nổi tan chảy sẽ không làm thay đổi mực nước biển”, bà Jansen nói thêm.

Theo Khảo sát Nam Cực của Anh, những dãy núi lớn như A23a quá hiếm để lập bản đồ các thay đổi có hệ thống.

Tuy nhiên, ông Meijers giải thích các thềm băng đã mất khoảng 6 nghìn tỷ tấn (6,6 nghìn tỷ tấn) băng kể từ năm 1997, do sự hình thành ngày càng tăng của các tảng băng trôi, và một lượng tương tự do sự tan chảy gia tăng trong cùng thời kỳ.

Những thay đổi trong dòng hải lưu và nước ấm hơn tràn vào các thềm băng có thể là nguyên nhân gây ra điều này. Sự tan chảy của các sông băng này, chủ yếu ở Nam Cực, chắc chắn sẽ dẫn đến mực nước biển dâng cao hai mét (6,6 feet).

Tuy nhiên, thời điểm phụ thuộc vào lượng khí nhà kính mà con người tiếp tục thải ra. Hiện vẫn còn rất nhiều điều chưa chắc chắn về tác động của sự tan chảy đối với mực nước biển dâng cao.

Ông lưu ý tính chất vật lý không chắc chắn của các thềm băng và các phản ứng dây chuyền có thể xảy ra trong đại dương đồng nghĩa với việc mực nước biển dâng cao hơn 15 mét trong những thế kỷ tới. Diễn biến này là do khả năng tan chảy của Nam Cực "không thể loại trừ".