Phụ nữ độc thân chính thức được phép thụ tinh trong ống nghiệm

VHO - Quy định mới mở ra cơ hội làm mẹ cho phụ nữ độc thân, cho phép tiếp cận thụ tinh trong ống nghiệm an toàn, minh bạch và được pháp luật bảo vệ.

Việt Nam vừa có thay đổi pháp lý mang tính bước ngoặt khi Nghị định 207/2025/NĐ-CP về “sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ nhân đạo” chính thức được ban hành, có hiệu lực từ ngày 1.10.2025. Theo đó, phụ nữ độc thân được quyền tiếp cận các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản — trong đó có trữ trứng, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) — khi có nguyện vọng, không còn buộc phải có chỉ định y tế của chuyên gia như trước. Văn bản cũng quy định chặt chẽ về việc hiến, lưu giữ và sử dụng tinh trùng, trứng, phôi (theo nguyên tắc vô danh) và nêu khung pháp lý cho mang thai hộ nhân đạo.

Quy định mới có gì đáng chú ý?

Theo quy định mới, phụ nữ độc thân chỉ cần có mong muốn làm mẹ là đã có thể tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ sinh sản. Các nguyên tắc về hiến và nhận tinh trùng, trứng, phôi được áp dụng nghiêm ngặt, đảm bảo tính vô danh và chỉ được sử dụng cho một cá nhân hoặc cặp đôi duy nhất. Bên cạnh đó, thủ tục lưu trữ, quản lý và sử dụng phôi cũng được quy định chặt chẽ nhằm ngăn ngừa việc thương mại hóa hay sử dụng sai mục đích.

Đặc biệt, văn bản mới còn nêu rõ quy trình cấp phép cho các cơ sở y tế đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật này, đi kèm với yêu cầu kiểm soát chất lượng phòng xét nghiệm, lưu trữ vật liệu sinh sản và bảo mật dữ liệu cá nhân của người hiến và người nhận.

So sánh với các nước trong khu vực

Nếu nhìn ra khu vực, có thể thấy cách tiếp cận giữa các quốc gia rất khác nhau. Tại Thái Lan, phụ nữ độc thân và cả khách quốc tế có thể dễ dàng tiếp cận IVF nhờ hệ thống y tế sinh sản phát triển và khung pháp lý khá cởi mở. Trong khi đó, Singapore và Malaysia vẫn hạn chế, chỉ cho phép các cặp vợ chồng hợp pháp sử dụng dịch vụ, còn surrogacy (mang thai hộ thương mại) bị cấm hoặc quản lý rất nghiêm ngặt.

Tại Indonesia, IVF chỉ được phép áp dụng cho các cặp vợ chồng, phản ánh ảnh hưởng của tôn giáo và quan niệm truyền thống. Trong khi đó, Philippines thiếu một khung pháp lý cụ thể, dẫn đến tình trạng phụ nữ độc thân có thể tìm dịch vụ ở một số phòng khám, nhưng quyền lợi pháp lý của trẻ sinh ra từ IVF chưa được bảo đảm rõ ràng.

Ý nghĩa xã hội và đạo đức

Quy định mới tại Việt Nam không chỉ giúp phụ nữ độc thân có thêm cơ hội làm mẹ, mà còn góp phần phản ánh sự thay đổi trong quan niệm xã hội về hôn nhân và gia đình. Tuy vậy, điều này cũng đặt ra nhiều thách thức:

Cần bảo vệ quyền lợi của trẻ sinh ra bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bao gồm giấy tờ pháp lý, quan hệ cha mẹ – con và quyền thừa kế.

Đảm bảo nguyên tắc vô danh trong hiến – nhận tinh trùng, trứng, phôi, nhưng cũng phải chuẩn bị phương án xử lý khi có yêu cầu truy xuất vì lý do y tế.

Ngăn ngừa thương mại hóa hoạt động hiến và lưu trữ phôi, đồng thời siết chặt giám sát các cơ sở y tế.

Xem xét đến chi phí cao của IVF và khả năng tiếp cận không đồng đều giữa các nhóm dân cư.

Bước tiến nhưng cần đi kèm giám sát

Có thể nói, cho phép phụ nữ độc thân thụ tinh trong ống nghiệm là một bước tiến lớn, thể hiện sự tôn trọng quyền sinh sản cá nhân và bắt kịp xu thế toàn cầu. Tuy nhiên, để chính sách này đi vào thực tiễn an toàn và công bằng, cần có các biện pháp hỗ trợ song hành, từ hướng dẫn kỹ thuật chi tiết, giám sát chặt chẽ, đến chính sách hỗ trợ chi phí cho những người khó khăn.

Sự thay đổi này không chỉ mở ra hy vọng làm mẹ cho nhiều phụ nữ độc thân, mà còn đánh dấu bước phát triển quan trọng trong lĩnh vực y tế sinh sản tại Việt Nam, hướng đến một xã hội văn minh, nhân văn và bao trùm hơn.

Hỏi – Đáp nhanh để mọi người dễ hình dung quyền lợi và thủ tục

1. Phụ nữ độc thân có cần lý do y tế để được thụ tinh trong ống nghiệm không?

Không. Theo quy định mới, phụ nữ độc thân chỉ cần có nguyện vọng làm mẹ, không cần chỉ định y tế.

2. Quy trình có khác gì so với các cặp vợ chồng không?

Về kỹ thuật và thủ tục, cơ bản là giống nhau. Điểm khác biệt là phụ nữ độc thân sẽ được tiếp cận nguồn tinh trùng hiến tặng theo quy định, đảm bảo tính vô danh.

3. Người hiến tinh trùng, trứng hoặc phôi có được biết danh tính người nhận không?

Không. Quy định đảm bảo nguyên tắc vô danh tuyệt đối, người hiến và người nhận không được tiết lộ thông tin cho nhau.

4. Trẻ sinh ra từ IVF của phụ nữ độc thân có quyền lợi pháp lý như thế nào?

Trẻ được xác định quan hệ mẹ – con hợp pháp với người phụ nữ sinh ra. Quyền lợi pháp lý của trẻ, bao gồm giấy khai sinh và quyền thừa kế, được đảm bảo như các trẻ khác.

5. Chi phí thụ tinh trong ống nghiệm có được hỗ trợ không?

Hiện nay chi phí IVF chủ yếu do người thực hiện chi trả. Một số bệnh viện có chính sách hỗ trợ hoặc bảo hiểm y tế bổ sung, nhưng chưa có gói hỗ trợ tài chính diện rộng từ nhà nước.

6. Có nguy cơ thương mại hóa việc hiến tinh trùng, trứng không?

Quy định mới đi kèm cơ chế quản lý chặt chẽ, cấm mua bán tinh trùng, trứng, phôi. Việc hiến tặng chỉ được phép thực hiện qua các cơ sở y tế đủ điều kiện.

7. Có giới hạn độ tuổi với phụ nữ độc thân khi làm IVF không?

Thông thường, độ tuổi phù hợp là dưới 45, tuy nhiên còn phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ và tình trạng sức khỏe của từng người.