Khi nào được phép vượt phải mà không bị phạt?

VHO - Vượt phải không phải lúc nào cũng bị phạt. Luật giao thông cho phép vượt phải trong một số trường hợp cụ thể như xe trước rẽ trái hoặc đường một chiều nhiều làn, nếu bảo đảm an toàn.

Vượt phải là một trong những nguyên nhân gây tai nạn nếu thực hiện sai quy tắc. Theo luật giao thông đường bộ hiện hành, người điều khiển xe chỉ được phép vượt bên phải trong những trường hợp rất cụ thể, nếu không sẽ bị xử phạt hành chính. Biết được khi nào được vượt phải không chỉ giúp tránh phạt mà còn tăng an toàn khi lưu thông.

1. Luật định về vượt phải

Theo Luật Giao thông đường bộ hiện hành, từ lâu đã quy định:

Xe được vượt bên phải trong các trường hợp nhất định; nếu vượt phải trong tình huống không được phép, người lái sẽ bị xử phạt.

Cụ thể, luật ghi rõ từng trường hợp mà người lái được quyền vượt phải, nhằm mục tiêu an toàn, tránh gây tai nạn và đảm bảo trật tự giao thông.

2. Khi nào được phép vượt phải

a) Khi xe phía trước rẽ trái hoặc có tín hiệu xin rẽ trái

Một trong những trường hợp phổ biến và được cho phép vượt phải là khi xe đang chạy phía trước có đèn báo hoặc có tín hiệu rẽ trái.

Trong tình huống này, bạn được phép vượt xe đó từ phía phải miễn là điều kiện an toàn: không gây cản trở, không lấn làn đường ngược chiều, và không vi phạm vạch kẻ đường phân làn.

→ Đây là trường hợp người dân thường xuyên gặp nhất trên đường, đặc biệt ở khu vực đông xe.

b) Vượt phải trong đoạn đường một chiều có nhiều làn

Với đường một chiều nhiều làn theo cùng một hướng, bạn có thể vượt xe phía trước từ bên phải nếu:

Tốc độ của bạn cao hơn và việc vượt không gây nguy hiểm cho các phương tiện khác;

Không lấn sang làn đường ngược chiều.

Tuy nhiên, cần quan sát đèn, vạch kẻ đường và biển báo để chắc chắn không vi phạm.

c) Xe phía trước đang dừng, đỗ hoặc di chuyển quá chậm ở làn bên trái

Khi xe phía trước dừng hoặc chạy rất chậm ở làn bên trái, và làn phải đang trống, bạn có thể di chuyển bên phải để vượt, miễn là không vượt biển báo cấm đồng thời đảm bảo an toàn.

Cảnh sát giao thông có được rút chìa khóa xe của người vi phạm?

VHO - Cảnh sát giao thông không được rút chìa khóa xe tùy tiện. Chỉ trong những tình huống nhất định như nguy hiểm giao thông hoặc vi phạm nghiêm trọng, lực lượng chức năng mới được áp dụng biện pháp này.

3. Khi nào không được vượt phải (và dễ bị phạt)

a) Vượt phải trong điều kiện đường hẹp, không đủ làn

Trên đường một làn/chiều, việc vượt phải bị cấm, trừ trường hợp xe trước rẽ trái (như mục 2a).

Việc vượt phải tại đoạn đường hẹp rất dễ gây va chạm, là vi phạm luật và bị xử phạt.

b) Vượt phải khi có biển cấm vượt

Nếu có biển báo cấm vượt, thì không được vượt phải ở bất kỳ làn nào.

Đây là lỗi phổ biến từng được nhiều tài xế phản ánh khi đi đường cao tốc hoặc đường tỉnh.

c) Vượt bên phải ở nơi có vạch phân làn không cho phép

Nhiều tuyến đường có vạch phân làn liên tục (không đứt đoạn) — chỗ đó cấm chuyển làn và vượt.

Dù bạn có thể nhìn rõ đường phía trước, vượt đúng lúc, nhưng vượt phải vẫn là vi phạm nếu vạch không cho phép.

4. Mức phạt khi vượt phải sai luật

Theo quy định xử phạt hiện nay:

Xe máy vượt phải sai quy định có thể bị phạt từ 200.000 – 300.000 đồng (hoặc cao hơn tùy tình huống gây nguy hiểm).

Ô tô vượt phải không đúng nơi quy định có thể bị phạt nhiều triệu đồng, kèm theo trừ điểm hoặc tước giấy phép lái xe trong nhiều trường hợp.

Người dân từng phản ánh rằng mức phạt này có thể khá “nặng” nếu xảy ra tranh chấp hoặc vi phạm lặp lại, nên hiểu đúng về các trường hợp được phép vượt phải là quan trọng.

5. Ý kiến chuyên gia và người dân

Chuyên gia giao thông cho rằng việc vượt phải nếu đúng luật và điều kiện an toàn sẽ giúp lưu thông hiệu quả hơn — ví dụ xe trước rẽ trái hoặc chạy rất chậm ở làn trái. Tuy nhiên, cần lưu ý vật cản, điểm mù, tín hiệu đèn và biển báo, không được ẩu.

Nhiều bác tài lâu năm chia sẻ rằng tình huống vượt phải đúng luật thường gặp nhất là nơi “xe trước bật xi nhan trái” mà không có làn riêng để rẽ, nên nhiều người nhầm tưởng “bất cứ lúc nào cũng được vượt phải”, dẫn tới việc bị phạt oan do hiểu sai luật.

Người tham gia giao thông có chung nhận xét rằng việc tuân thủ đúng quy tắc vượt phải giảm sự cố giao thông và thể hiện văn hóa lái xe.

6. Lời khuyên để vượt phải an toàn và đúng luật

Trước khi vượt phải

Quan sát kỹ tín hiệu quay đầu/rẽ trái của xe phía trước.

Kiểm tra gương, điểm mù, vạch kẻ đường và biển báo ngay trước khi quyết định chuyển làn.

Đặt xi nhan phải để báo hiệu cho xe khác.

Trong khi vượt phải

Giữ tốc độ an toàn, không cắt đầu xe khác.

Bảo đảm có đủ không gian và khoảng cách an toàn.

Tránh vượt phải ở các đoạn đường nguy hiểm như ngã tư, dốc, cua gấp.

7. Kết luận

Được phép vượt phải không phải lúc nào cũng có nghĩa là “phải làm ngay”. Luật giao thông chỉ cho phép vượt phải trong những trường hợp rõ ràng như xe phía trước rẽ trái, đường một chiều nhiều làn, hoặc xe chạy chậm trái làn. Nếu không hiểu rõ và vượt phải sai luật, tài xế có thể bị xử phạt nặng.

Việc hiểu đúng và thực hiện đúng giúp đảm bảo an toàn, giảm va chạm và nâng cao ý thức văn hóa lái xe của mỗi người tham gia giao thông.