Khi đề thi bàn về sự sáng tạo và trách nhiệm của người nghệ sĩ

THÙY TRANG

VHO - Đề thi môn Ngữ văn Kỳ thi THPT năm 2024 có nhiều điểm đặc biệt. Nhiều giáo viên và thí sinh đánh giá cấu trúc đề thi năm nay tương đương với đề minh hoạ Bộ GD&ĐT đã công bố. Trong đó, về nội dung, câu hỏi là những kiến thức khá quen thuộc, rõ ràng, không đánh đố học sinh.

Khi đề thi bàn về sự sáng tạo và trách nhiệm của người nghệ sĩ - ảnh 1
Thí sinh phấn khởi trong Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024

Nói đề thi có điểm đặc biệt bởi đánh dấu một mốc quan trọng khi đây là Kỳ thi của lứa học sinh cuối cùng học theo chương trình giáo dục phổ thông 2006, và cũng là các học sinh sinh năm 2006. Đề thi năm nay được nhận định an toàn, cũng không kém yếu tố phân hóa, khi trong đó có ba nội dung gần gũi với học sinh, nhất là câu hỏi nghị luận văn học với tác phẩm Đất nước của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm. Bởi lẽ, chủ đề lòng yêu nước vốn là một nội dung thiêng liêng, và cần thiết với hết thảy học sinh, những người chủ tương lai của đất nước. Có thể nói, chủ đề này cũng dễ phân tích, thí sinh không gặp khó khăn khi làm bài.

Đến câu hỏi về “ý nghĩa của việc tôn trọng cá tính”, theo tôi, đây là câu hỏi hay và cũng cần thiết với các bạn trẻ thế hệ ngày nay, khi mà trong xã hội hiện đại, đâu đó có nhận định rằng chúng ta đang có sự “đồng phục”, thiếu bản sắc, thiếu cá tính. Cá tính, với những đặc điểm riêng biệt về tính cách, sở thích, lối sống và quan điểm, làm nên sự đa dạng và phong phú.

Khi tôn trọng cá tính, chúng ta không chỉ chấp nhận sự khác biệt mà còn khuyến khích sự tự do biểu đạt bản thân một cách lành mạnh. Việc tôn trọng cá tính giúp bản thân mở rộng hiểu biết, vượt qua rào cản văn hóa và xây dựng cộng đồng mạnh mẽ, phong phú.

Thế hệ trẻ của đất nước, ngoài việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, cũng cần phải biết tôn trọng chiều sâu và nét đẹp văn hóa của dân tộc khác. Chính sự khác biệt của từng cá tính đã làm nên một thế giới đầy sắc màu đẹp đẽ và tạo nên những đỉnh cao nghệ thuật cho loài người.

Song, trong đề thi năm nay còn có một câu hỏi khiến chúng ta quan tâm, đó là câu hỏi phần Đọc hiểu, bàn về sự sáng tạo và trách nhiệm của người nghệ sĩ, những yếu tố tạo nên lịch sử nghệ thuật của nhân loại.

Thông qua đoạn trích và phần câu hỏi - trả lời, thí sinh sẽ nhận thức được điều đã tạo nên lịch sử nghệ thuật của nhân loại là lớp nghệ sĩ này tiếp nối thế hệ nghệ sĩ trước. Nếu không có những thế hệ nghệ sĩ trước đó thì các nghệ sĩ của thế hệ tiếp theo sẽ không có nguồn lực để sáng tạo và khai phá.

Khi đề thi bàn về sự sáng tạo và trách nhiệm của người nghệ sĩ - ảnh 2
Đề thi Ngữ văn năm nay nhắc nhớ các thế hệ về trách nhiệm người nghệ sĩ và mở rộng ra là trách nhiệm của mỗi công dân với cộng đồng xã hội

Việc liên tưởng dòng chảy của con sông với lịch sử sáng tạo nghệ thuật trong đoạn trích đã tạo cho người đọc một khái quát hợp lý và thơ mộng về việc sáng tạo nghệ thuật.

Tác giả đã trình bày cho người đọc hiểu rằng sự chuyển động của dòng sông cũng giống như sự mới mẻ trong nhịp chảy của nghệ thuật. Sự nối tiếp của thế hệ tiếp theo chính là sự sống của một dòng sông. Nếu không có thế hệ nghệ sĩ tiếp theo hoặc thế hệ tiếp theo chỉ sao chép của các nghệ sĩ đi trước thì đó chính là sự ngưng chảy của con sông nghệ thuật.

Xã hội nói riêng và loài người nói chung là một đại dương và mỗi chúng ta chỉ là một giọt nước. Nếu chúng ta tách ra khỏi tập thể và cộng đồng thì chúng ta sẽ đơn độc và khó mà tồn tại. Chính điều này khẳng định rằng mỗi người không thể tách ra khỏi tập thể là gia đình, xã hội và Tổ quốc…