Giảm điều kiện về số năm đóng BHXH để tăng người hưởng lương hưu

VHO - Ngày 23.7, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức buổi họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về 5 luật vừa được thông qua tại Kỳ họp thứ y, Quốc hội khóa XV.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố Luật Đường bộ; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản; Luật Thủ đô; Luật BHXH; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà, Luật Kinh doanh bất động sản số, Luật Các tổ chức tín dụng.

Thông tin về Luật BHXH năm 2024, Thứ trưởng Bộ LĐ,TB&XH Nguyễn Thị Hà cho biết, Luật gồm 11 chương, 141 điều và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2025. Luật có nhiều điểm mới nhằm mục tiêu bảo đảm an sinh xã hội theo quy định của Hiến pháp; sửa đổi căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn; mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích để thu hút người lao động tham gia BHXH.

Luật BHXH năm 2024 bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng, trong đó giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi (hiện hành là 80 tuổi). Riêng đối với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Theo đó, công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ thời gian đóng để hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách nhà nước đóng BHYT.

Thứ trưởng Bộ LĐ,TB&XH cũng cho biết, Luật mới mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; Người lao động làm việc không trọn thời gian; Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương.

Đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản thay vì chỉ hưởng2 chế độ là hưu trí và tử tuất như Luật hiện hành. 

Đặc biệt, người tham gia BHXH tự nguyện đáp ứng đủ điều kiện theo quy định được hưởng trợ cấp thai sản với mức là 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, do ngân sách nhà nước bảo đảm, người lao động không phải đóng thêm so với quy định hiện hành.

Bên cạnh đó, người tham gia BHXH được tăng cơ hội hưởng lương hưu vì Luật mới giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng  lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Đồng thời, bổ sung quy định nhằm khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần, trừ một số đối tượng đặc biệt được nêu trong Luật. Cụ thể: Những người đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; ra nước ngoài định cư; người mắc bệnh hiểm nghèo như ung thư, bại liệt, lao nặng, AIDS, người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, người khuyết tật nặng…

Theo Thứ trưởng Bộ LĐ,TB&XH Luật BHXH mới có những quy định đảm bảo tốt hơn quyền tham gia và thụ hưởng BHXH đối với người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và người lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam theo các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

“Ngoài ra, Luật BHXH 2024 bổ sung một chương quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung, trong đó quy định về đối tượng, nguyên tắc, quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung và chính sách của nhà nước đối với bảo hiểm hưu trí bổ sung, tạo điều kiện cho người sử dụng lao động và người lao động có thêm sự lựa chọn tham gia đóng góp để được hưởng mức lương hưu cao hơn”, bà Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Đối với “mức tham chiếu" thay cho “mức lương cơ sở” dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH. Tuy nhiên, khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở.

Nhằm tăng cường tính tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, Luật BHXH năm 2024 dành riêng 1 chương để quy định về quản lý thu, đóng BHXH; làm rõ nội hàm và việc xử lý hành vi chậm đóng và hành vi trốn đóng BHXH.

Luật cũng quy định việc giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH; điều chỉnh, cắt giảm, đơn giản hóa hồ sơ, thủ tục thực hiện BHXH nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia.

“Luật BHXH năm 2024 đã kế thừa, phát triển những quy định hiện hành phù hợp, được kiểm nghiệm trong thực tiễn, sửa đổi các quy định chưa phù hợp, bào đảm tính khả thi, dài hạn; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật. Qua đó làm tăng tính hấp dẫn với người dân, tăng diện bao phủ đối tượng tham gia và thu hưởng BHXH”, Thứ trưởng Bộ LĐ,TB&XH nhấn mạnh.