Chính sách miễn học phí thúc đẩy xây dựng xã hội học tập (Bài 2):
Ấm áp lòng dân
VHO - Sau 5 năm triển khai nghiên cứu, Đề tài độc lập cấp Quốc gia “Nghiên cứu, đánh giá tổng thể về bình đẳng giới phục vụ phát triển bền vững” do Bộ Khoa học và Công nghệ tài trợ, Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam chủ trì, PGS.TS Trần Thị Minh Thi, Phó Viện trưởng Viện Thông tin KHXH, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam là chủ nhiệm đề tài đã được công bố tại Hội thảo khoa học “Công bố kết quả nghiên cứu quốc gia về bình đẳng giới”.
Sau khi thông tin miễn học phí được phổ biến rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng, hàng vạn phụ huynh, học sinh trên cả nước đều cảm thấy ấm lòng trước sự quan tâm của Đảng, Nhà nước. Chính sách cũng mở ra cơ hội học tập, thêm hi vọng vào tương lai cho nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Sự sẻ chia thiết thực
Là địa bàn có mức chi phí cao bậc nhất trong cả nước, chị Hồng Thanh, làm nghề buôn bán nhỏ tại huyện Bình Chánh (TP. HCM) rất xúc động khi biết tin về chính sách miễn học phí.
Chị Thanh cho biết, gia đình chị sống ở TP.HCM đã gần 20 năm, cuộc sống luôn vất vả với đủ loại chi phí, từ tiền thuê nhà, tiền học cho các con đến chi phí sinh hoạt hằng ngày. Con gái lớn của chị đã nghỉ học sớm để phụ mẹ nuôi hai em ăn học.
“Chính sách này không chỉ giúp gia đình tôi giảm bớt một khoản chi phí, mà còn mang lại niềm hy vọng mới cho con cái có thể học hành đến nơi đến chốn. Cuối năm ngoái, khi nghe tin TP.HCM sẽ miễn học phí cho học sinh THCS từ năm học 2025-2026, tôi đã rất vui mừng. Vậy mà giờ đây, toàn bộ học sinh cả nước đều được miễn học phí, tôi mừng không nói nên lời. Vì tôi biết xung quanh tôi, còn nhiều gia đình khó khăn khác, và chính sách này thực sự khiến chúng tôi cảm thấy ấm lòng”, chị Thanh chia sẻ.
Chị Nguyễn Đan Thùy, ở quận Bình Thạnh (TP.HCM), có con đang học lớp 10 tại Trường THPT Phú Nhuận chia sẻ trong niềm vui: “Khi biết được tin này, tôi thật sự rất xúc động. Trong hoàn cảnh khó khăn như hiện nay, việc miễn học phí cho học sinh là một quyết định vô cùng đúng đắn và kịp thời. Đặc biệt đối với những gia đình như chúng tôi, có thể nói đây là một nguồn động viên lớn. Được miễn học phí, chúng tôi sẽ đỡ đi phần nào gánh nặng tài chính, có thể dành tiền lo cho những nhu cầu khác của con cái, như mua sách vở, hay các hoạt động ngoại khóa”.
Với vai trò là trụ cột gia đình, anh Nguyễn Đình Bang, phường Hòa An, quận Cẩm Lệ (Đà Nẵng) cho biết, nhà anh có 3 con đều ở tuổi đến trường nên rất khó khăn. Những năm qua Đà Nẵng đã hỗ trợ tiền học phí cho học sinh, người dân rất mừng, nay có chính sách miễn toàn quốc thì niềm vui của các phụ huynh được nhân lên gấp 3, 4 lần.
“Không chỉ phụ huynh ở Đà Nẵng mà người dân nghèo ở các địa phương khác cũng cùng nỗi vui mừng chung. Nhà nước đã giúp đỡ người dân như vậy thì người dân càng có động lực để đi làm, lao động sản xuất, tạo của cải xây dựng đời sống tốt hơn cho thế hệ tương lai”, anh Bang bày tỏ niềm vui.
Sinh sống tại vùng nông thôn còn nhiều khó khăn, anh Dương Văn Hai, nông dân tại huyện Hồng Dân (Bạc Liêu), có hai con đang học Trường THPT Ninh Quới, bày tỏ sự vui mừng khi nghe thông tin sắp tới học sinh sẽ được miễn học phí.
Vợ chồng anh làm nghề nông, thu nhập không ổn định, tháng nào cũng lo đủ thứ tiền trang trải cuộc sống, nên với gia đình anh, miễn học phí là “sự giúp đỡ, sẻ chia rất thiết thực mà Đảng, Nhà nước dành cho người dân”.
Tại huyện miền núi Bá Thước (Thanh Hóa), nhiều phụ huynh thuộc diện hộ nghèo có con đang theo học tại các trường trên địa bàn bày tỏ sự phấn khởi, vui mừng khi biết tin sẽ được miễn học phí từ năm học 2025-2026.
Ông Vi Văn Lý, xã Thiết Kế, huyện Bá Thước (phụ huynh em Vi Thanh Lâm, lớp 6A, Trường Trung học Cơ sở Thiết Ống) cho biết: “Sau khi nghe thông tin Nhà nước miễn học phí cho học sinh các bậc học, gia đình tôi và các hộ dân khác trên địa bàn cảm thấy rất vui. Chúng tôi sống tại khu vực đặc biệt khó khăn, được miễn học phí sẽ giảm bớt gánh nặng kinh tế cho gia đình, tạo điều kiện thuận lợi để con em tiếp tục học tập”.
Đọc tin tất cả học sinh được miễn học phí từ năm học tới, chị Nguyễn Thị Oanh ở xã Quảng Lộc, huyện Quảng Xương (Thanh Hóa) khấp khởi mừng vì chi phí nuôi 4 con sẽ “nhẹ đi một chút”.
Chị cho hay, vợ chồng không có việc làm ổn định, thu nhập chính từ bán hàng ăn. Chị còn kiếm thêm bằng cách “ai thuê gì làm nấy”, ngày đi làm cỏ, hôm khác dọn vệ sinh. Thu nhập của vợ chồng một tháng khoảng 8 triệu đồng. Tính riêng học phí cả năm cho 4 con, chị phải nộp hơn 17 triệu.
“Số này tương đương tiền ăn của cả nhà trong 4 tháng”, chị nói. Còn nếu tính các khoản liên quan hằng tháng cho con cái ăn học, vợ chồng chị phải chi đến gần một nửa thu nhập. “Tiết kiệm được đồng nào hay đồng đó, với số trên cả năm cũng được hơn 17 triệu, tôi có thêm tiền sắm quần áo, đồ dùng đầu năm học cho các con”, chị Oanh chia sẻ.

Thêm hy vọng cho tương lai
Gia đình có hai con, một đang học THCS, một đang học Đại học năm cuối, chị Nguyễn Thị Lan trú tại phường Tân An, TP Hội An (Quảng Nam) chia sẻ, hai năm học gần đây (2023-2024 và 2024-2025), Quảng Nam đã áp dụng miễn học phí cho học sinh mầm non, THCS nên gia đình đã giảm bớt được một phần nào áp lực kinh tế, dồn thêm vào lo cho người con lớn đang học Đại học.
“Việc miễn học phí cho các cấp học sinh trên toàn quốc chắc chắn sẽ mang lại niềm vui cho học sinh, phụ huynh, cụ thể nhất là có rất nhiều gia đình như trường hợp gia đình tôi sẽ được hỗ trợ, giảm bớt nỗi lo học phí mỗi mùa tựu trường. Quan trọng hơn, khi việc miễn học phí thành hiện thực trên cả nước, những phụ huynh, học sinh điển hình như gia đình tôi thêm niềm tin là sẽ còn có nhiều sự quan tâm của Nhà nước, của xã hội dành cho việc học hành của con trẻ”, chị Lan nói.
Đang học lớp 12, trường THPT Thanh Khê, quận Thanh Khê (Đà Nẵng) nhưng Công T đã phải gánh nhiều nỗi lo cơm áo, một mình em phải lo cho gia đình, trong đó có đứa em nhỏ.
Mẹ mất từ lúc T học lớp 5, hoàn cảnh khó khăn nên T thuộc diện được miễn giảm học phí và cũng thường xuyên được các thầy cô, được nhà trường hỗ trợ, nhưng khi nghe thông tin tất cả các học sinh trên cả nước đều được miễn học phí, T rất vui mừng.
“Vì hoàn cảnh khó khăn nên nhiều lúc em lo không có tiền đi học, không được tiếp tục đến trường. Em đã trải qua khó khăn nên em rất hiểu nỗi lo về tiền và học phí. Vì vậy, việc tất cả học sinh được miễn học phí sẽ giúp em và các bạn có hoàn cảnh khó khăn thêm hy vọng vào tương lai”, T chia sẻ.
Em Nguyễn Khánh Quỳnh, học sinh lớp 12, xã Điện Phương, thị xã Điện Bàn (Quảng Nam) cho biết, thông tin miễn học phí cho tất cả học sinh công lập từ tháng 9.2025 trở thành đề tài “hot” trong gia đình em mấy tuần nay.
Ba mẹ em người buôn bán nhỏ ở chợ quê, người làm nông, không đọc tin tức nhiều nên cứ hỏi đi hỏi lại hai chị em là đã có thông tin chính thức chắc chắn chưa. Với thu nhập như gia đình em, học phí cùng các khoản mua sắm đồng phục, sách vở cho hai chị em luôn là nỗi lo thường trực cho ba mẹ mỗi khi vào năm học mới.
Từ năm học 2023-2024, Quảng Nam đã thực hiện miễn học phí cho học sinh mẫu giáo, THCS công lập, cả nhà đã rất mừng vì đã giảm bớt được một nỗi lo khi em gái thuộc diện được miễn học phí.
Em Quỳnh tâm sự, nghe thông tin cả nước sẽ được miễn học phí ba mẹ mừng lắm, không phải lo nghĩ nhiều chuyện học phí của tụi em những năm học tiếp theo.
Tiền học phí được miễn trong những năm học gần đây, ba mẹ em để dành làm khoản học phí ban đầu nếu em được vào Đại học. Tuy chưa là con số lớn, nhưng cũng động viên em an tâm ôn tập, chọn lựa ngành học yêu thích để chuẩn bị thi cử.
(Còn nữa)