Về Stơr, nghe bản làng kể chuyện anh hùng

VHO - Làng Stơr, xã Tơ Tung (Gia Lai) gắn với tên tuổi Anh hùng Núp - cánh chim đầu đàn của các dân tộc Tây Nguyên trong lịch sử chiến tranh cách mạng. Chỉ với hầm chông, bẫy đá và niềm tin vào Đảng, Bác Hồ mà Stơr trở thành “Làng kháng chiến chống thực dân, đế quốc” như một huyền thoại...

Quê hương của ý chí, trung dũng, kiên cường

Theo UBND xã Tơ Tung, Làng kháng chiến Stơr trước nằm ở xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai (cũ), cách thành phố Pleiku 70 km về hướng đông. Đây là ngôi làng có đại bộ phận dân tộc Ba Na sinh sống, nơi người anh hùng Đinh Núp sinh ra và lớn lên. Trước cách mạng tháng 8.1945, anh hùng Núp đã phát động và lãnh đạo bà con dân làng đứng lên đánh Pháp, và từ đó, mô hình làng kháng chiến từ chiến trường Gia Lai ra đời.

Từ tháng 9.1950 đến tháng 2.1951, quân Pháp đã tổ chức 10 cuộc hành quân đánh lên làng Stơr; vây quét, đốt làng, phá rẫy, quyết phá cho được dấu tích làng Stor. Trước sức mạnh của quân đội viễn chinh Pháp và dưới sự lãnh đạo của chi bộ Đảng, thôn trưởng Núp đã chỉ huy dân làng Stơr bám đất, bám làng, bền bỉ đấu tranh bằng những “vũ khí rừng” thô sơ như: Chông tre, bẫy đá, cung tên... với chiến thuật, chiến lược du kích vô cùng thông minh đã đánh bại nhiều cuộc càn quét của địch.

Làng trở thành “mảnh đất chết” đối với nhưng kẻ xâm lăng. Cuộc kháng chiến của nhân dân làng Stơr đã nêu tấm gương sáng chói, thổi bùng lên ngọn lửa tinh thần chiến đấu của các dân tộc Tây Nguyên, thúc giục họ đứng lên chống giặc, gìn giữ quê hương. Anh hùng Núp và làng Stơr làm nên huyền thoại trong lòng nhân dân các dân tộc Tây Nguyên và biểu tượng cho một Tây Nguyên bất khuất.

Cũng chính vì thế, làng kháng chiến Stơr được chọn là “Làng kiểu mẫu quân khu”, được Giải thưởng Hồ Chí Minh, Huân chương kháng chiến hạng nhất. Đặc biệt, được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay Bộ VHTTDL) xếp hạng là Di tích quốc gia lịch sử văn hóa vào năm 1993.

Anh hùng trong kháng chiến, làng Stơr ngày nay cũng luôn đi đầu các phong trào phát huy truyền thống cách mạng trong sự nghiệp đổi mới của đất nước, xứng đáng là quê hương Anh hùng Núp, xứng đáng với niềm tin của Đảng, của nhân dân cả nước.

Bản làng hồi sinh từ huyền thoại

Giữa tháng Bảy, mưa rừng Trường Sơn rả rích trên đèo An Khê. Không còn cái nắng gay gắt của miền duyên hải, thay vào đó là tiết trời lành lạnh, sương mù cuộn quanh sườn núi. Trong không gian bảng lảng ấy, làng Stơr hiện ra mộc mạc như một mái nhà cổ giữa đại ngàn Tây Nguyên.

Về Stơr những ngày này, du khách không chỉ được ngắm cảnh núi rừng mà còn cảm nhận hơi ấm của đời sống cộng đồng Ba Na, nơi hơn 100 hộ dân đang gìn giữ nếp nhà sàn, kho lúa, điệu xoang và những nụ cười thân thiện bên bếp lửa.

Già làng Đinh Hmêh, người lưu giữ ký ức của bản làng, hồ hởi chia sẻ: “Giờ làng có gần 500 nhân khẩu. Hồi phục dựng vào năm 2017, bà con ai cũng vui vì được trở về với mái nhà xưa, vừa giữ gìn bản sắc, vừa có điều kiện làm du lịch”. Từ 7 căn nhà sàn được dựng lại trên đồi, khói bếp mỗi ngày lại tỏa thơm. Người Ba Na nơi đây đón khách bằng những gì thân thuộc nhất: Tấm thổ cẩm tự dệt, vật dụng đan lát thủ công và cả lời kể mộc mạc về một thời Stơr “bám đất, giữ làng”.

Sự hồi sinh ấy đang mở ra một hướng phát triển mới cho du lịch cộng đồng tại Gia Lai, nơi văn hóa không chỉ được bảo tồn mà còn trở thành động lực kinh tế.

Chị Huỳnh Thị Thơ, Giám đốc Công ty Du lịch Huỳnh Lê Travel nhận định: “Làng Stơr là điểm đến đặc sắc, rất tiềm năng. Chúng tôi đang xây dựng hành trình trải nghiệm để du khách có thể sống như người bản địa, khám phá bản sắc Ba Na, lắng nghe câu chuyện về người anh hùng Đinh Núp giữa chính mảnh đất đã sinh ra ông”.

Cùng với sự vào cuộc của doanh nghiệp, chính quyền địa phương cũng đang triển khai nhiều giải pháp. Bà Nguyễn Thị Kim Chung, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Gia Lai cho biết: “Ngay sau khi thành lập tỉnh Gia Lai mới, chúng tôi đã mời các hiệp hội, doanh nghiệp du lịch đến khảo sát. Sắp tới, Sở sẽ hỗ trợ bà con về kỹ năng làm du lịch cộng đồng, tiếp khách, lưu trú, ẩm thực… để làng Stơr thực sự trở thành một điểm đến hấp dẫn, thu hút”.

Từ huyền thoại kháng chiến năm xưa đến bản làng du lịch hôm nay, Stơr vẫn giữ nguyên vẹn hồn cốt của một Tây Nguyên bất khuất. Trong làn sương chiều bảng lảng và khói bếp tỏa bay từ mái nhà sàn, Stơr không chỉ níu chân du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên, mà còn bởi tình làng, nghĩa bản - thứ tài sản vô giá được truyền đời qua từng thế hệ người Ba Na.