“Tẳng cẩu”- biểu trưng về văn hóa hôn nhân của người Thái đen

VHO - Ngày 9.10, trong khuôn khổ các hoạt động kỷ niệm 130 năm thành lập tỉnh Sơn La, đã diễn ra phần trình diễn trích đoạn nghi lễ truyền thống "Tẳng cẩu" do các nghệ nhân, diễn viên quần chúng phường Chiềng An trình diễn.

Đến với Sơn La, điều ấn tượng đặc biệt là hình ảnh các bà, các cô, các chị dân tộc Thái mặc áo cóm “Tẳng cẩu”. Đây chính là hình ảnh đẹp về những người phụ nữ giữ nét văn hóa truyền thống dân tộc Thái giữa cuộc sống hiện đại với muôn vàn đổi thay.

"Tẳng cẩu" còn gọi là búi tóc lên đỉnh đầu, là nghi lễ độc đáo và thiêng liêng của phụ nữ Thái đen. Nghi lễ này tượng trưng cho bước ngoặt quan trọng khi người con gái chính thức lập gia đình và là dấu hiệu nhận biết rõ ràng về tình trạng hôn nhân của họ.

Với cộng đồng người Thái đen ở Sơn La, lễ “Tẳng cẩu” không đơn giản là tập tục truyền thống, đánh dấu bước ngoặt mới trong cuộc đời của một người con gái, mà còn là “dấu hiệu” để nhận biết một người phụ nữ đã có chồng. “Tẳng cẩu” còn là nét đặc trưng ý nghĩa về văn hóa, tín ngưỡng, quan niệm về đạo đức trong hôn nhân của đồng bào dân tộc Thái được lưu truyền qua nhiều thế hệ.

 Hiện nay, dù cuộc sống hiện đại thay đổi với các luồng văn hóa mới, nhiều kiểu tóc hiện đại được người trẻ yêu thích, nhưng các cô gái Thái đen tại các bản làng ở Sơn La vẫn lựa chọn búi tóc ngược đỉnh đầu, không bỏ qua lễ “Tẳng cẩu” trong ngày cưới như một cách thể hiện sự tôn trọng đối với văn hóa truyền thống ngàn đời trao truyền của dân tộc mình.

Vào ngày lành tháng tốt, thường là ngày cưới tại nhà gái, nhà trai sẽ cử hai người phụ nữ có cuộc sống viên mãn, hạnh phúc, am hiểu phong tục tập quán và khéo ăn nói đại diện sang thực hiện nghi lễ "Tẳng cẩu” cho cô dâu. Họ là người trực tiếp chải chuốt, búi tóc và có nhiệm vụ dặn dò cô dâu những điều hay lẽ phải trước khi về nhà chồng.

Nghi lễ "Tẳng cẩu" mang giá trị cốt lõi sâu sắc về văn hóa, tín ngưỡng, đạo đức và quan niệm hôn nhân đã được dân tộc Thái gìn giữ qua nhiều thế hệ. Việc duy trì và bảo tồn nghi lễ này có mục đích chính là giữ gìn những giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời giáo dục thế hệ sau về văn hóa dân tộc, tạo nên ý nghĩa nhân văn sâu sắc, khẳng định bản sắc khác biệt rõ rệt của dân tộc Thái trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.