Những già làng bảo tồn văn hóa, phát triển kinh tế vùng biên giới TP. Huế

VHO - Nhiều già làng, người có uy tín tại xã biên giới A Lưới 3 đã vận động đồng bào phát triển kinh tế, bảo tồn và trao truyền di sản văn hóa… Qua đó, góp phần giữ gìn văn hóa truyền thống đặc sắc và vươn lên thoát nghèo bền vững.

Trao truyền di sản văn hóa

Nghệ nhân Lê Tuân Mõ ở xã A Lưới 3 là người có uy tín và được xem là “kho tàng văn hóa sống” của đồng bào Pa Cô. Nhiều năm qua, ông đã liên tục trao truyền dân ca Pa Cô, múa, nghề đan lát truyền thống cho lớp trẻ qua các lớp văn nghệ, các buổi truyền dạy ở cộng đồng.

Ông Lê Thanh Lục, Phó trưởng Phòng Văn hóa – xã hội xã Lưới 3 cho biết: xã A Lưới 3 là nơi sinh sống chủ yếu của các dân tộc thiểu số như Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu… Hiện nay, nhiều giá trị văn hóa đậm bản sắc của các dân tộc này đang được giữ gìn, phát huy và lan tỏa nhờ sự “góp sức” của các già làng, nghệ nhân, người có uy tín trên địa bàn; trong đó có nghệ nhân Lê Tuân Mõ.

Các lễ hội Aza, A riêu ping, Mừng nhà mới, Ariêu car, A riêu âr pục, lễ cúng dân Dèng, lễ hội Ân ninh… đã được lưu giữ, bảo tồn. Nhiều người dân nơi đây được truyền dạy và biết hát các thể loại dân ca Ba bói, Cha chấp, Târ a, Nha nhim, Ru a kay, Xiềng, Tầng ư, Câr lơi…; trình diễn các điệu dân vũ như: múa Pa dưn veel, Răm a zưt, Ya ya… Cho đến việc chơi các thể loại dân nhạc như: trống, cồng chiêng, khèn, xập xõa, tâng ngát…; hay các nghề thủ công truyền thống với dệt Dèng, đan lát, điêu khắc.

Nghệ nhân Lê Tuân Mõ am hiểu bản sắc văn hóa của đồng bào Pa Cô, Tà ôi nên ông thường được địa phương và cộng đồng dân cư tín nhiệm. Ông thường xuyên đại diện đồng bào trên địa bàn tham gia biểu diễn các lễ hội quan trọng của xã cũng như tham gia các hoạt động văn hóa cộng đồng, giới thiệu di sản văn hóa đến du khách.

Ngoài nghệ nhân Lê Tuân Mõ, tại xã A Lưới 3 còn có nhiều già làng, người có uy tín khác cũng đóng góp nhiều trong công tác bảo tồn và lan tỏa di sản văn hóa của đồng bào. Có thể kể đến như già làng Quỳnh Hồng (hay Nguyễn Thanh Hồng), người có uy tín Hồ Văn Lứa, thường được nhắc đến là người gương mẫu trong tuyên truyền phát triển kinh tế, giữ gìn văn hóa, giảm nghèo, khuyến khích đồng bào trồng rừng kinh tế, chăn nuôi, bảo vệ rừng…

Già làng góp sức xóa nghèo

Hiện nay, xã A Lưới 3 có hơn 30 già làng, người có uy tín và đã tham gia tích cực trong việc tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước tới đồng bào dân tộc thiểu số, thông qua các buổi họp thôn, sinh hoạt cộng đồng, lễ hội… Họ đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền và dân bản trong hòa giải mâu thuẫn nội bộ, giải quyết tranh chấp, hỗ trợ duy trì ổn định phát triển kinh tế - xã hội. 

Trong phát triển kinh tế, nhiều người có uy tín vận động và hướng dẫn đồng bào áp dụng các mô hình sinh kế bền vững: trồng cây kinh tế, chăn nuôi, bảo vệ rừng, từ đó góp phần xóa nghèo tại địa phương, các già làng, người có uy tín là lực lượng nòng cốt trong công tác vận động người dân tham gia phong trào “dòng họ, bản làng không có hộ nghèo, không ma túy”.

Đặc biệt, mô hình “Già làng vận động đồng bào phát triển kinh tế hộ gia đình” đã và đang mang lại hiệu quả rõ nét trong công tác giảm nghèo. Nhiều mô hình sinh kế bền vững như trồng rừng kinh tế, phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi cá lồng, trồng rau sạch và cây ăn quả đã được triển khai hiệu quả.

Theo già làng Quỳnh Hồng ở thôn Căn Sâm, trước đây dù đất rộng nhưng bà con quen với cách làm cũ nên thu nhập thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao. Già làng Quỳnh Hồng cùng các già làng khác kiên trì đi từng nhà tuyên truyền, khích lệ bà con tận dụng lợi thế đất đai, chăm chỉ trồng trọt, chăn nuôi gắn với bảo vệ rừng để phát triển bền vững. Nhờ vậy, nhiều gia đình mạnh dạn chuyển đổi cách làm, từng bước tăng thu nhập, góp phần giảm nghèo.

Nhiều mô hình kinh tế mang lại thu nhập cao, như gia đình ông Hồ Văn Thắng (dân tộc Pa Cô) triển khai mô hình vườn - chuồng cho thu nhập 150-200 triệu đồng/năm; hộ ông Hồ Phúc (dân tộc Tà Ôi) nuôi cá lồng cũng mang lại thu nhập 90-120 triệu đồng/năm… Các mô hình này không chỉ giúp hộ dân thoát nghèo mà còn tạo sức lan tỏa, khơi dậy tinh thần tự lực, chủ động vươn lên làm giàu trong cộng đồng.

Thời gian tới, xã A Lưới 3 tiếp tục tăng cường phát huy vai trò của già làng, người có uy tín trong tuyên truyền, giám sát và vận động Nhân dân, nhằm xây dựng A Lưới 3 phát triển ổn định và bền vững hơn.