Người trẻ vững bước giữa hai thế hệ văn hóa

VHO - Giữa nhịp sống hiện đại, nơi công nghệ đang làm thay đổi từng góc nhỏ trong đời sống cộng đồng, nhiều thanh niên Việt Nam vẫn âm thầm vun đắp những giá trị bền vững bắt đầu từ chính mái nhà và quê hương của mình. Với anh Lê Khánh Tiên, Bí thư Xã đoàn Hưng Mỹ (Vĩnh Long), việc giữ gìn bản sắc văn hóa Khmer vừa là trách nhiệm với bà con, vừa là cách gìn giữ “nếp nhà” - nơi văn hóa được truyền qua từng thế hệ.

 Từ những buổi sinh hoạt hát múa dân gian đến tiếng trống rộn rã mỗi tối, các bạn trẻ nơi đây đang cùng nhau viết tiếp câu chuyện về sự gắn kết, yêu thương và niềm tự hào cội nguồn giữa thời hội nhập.

Gìn giữ nếp nhà Khmer giữa nhịp sống hiện đại

Trong bối cảnh công nghệ và hội nhập quốc tế phát triển mạnh mẽ, nhiều giá trị truyền thống của cộng đồng có nguy cơ bị lãng quên. Với anh Lê Khánh Tiên - đó không chỉ là nỗi trăn trở của một “thủ lĩnh” thanh niên mà còn là nỗi lo của người con trong một “gia đình lớn” - nơi những nếp sống, phong tục Khmer đang dần phai nhạt. “Tôi luôn tự hỏi, làm sao để thanh niên có thể vừa phát huy tinh thần hiện đại, vừa giữ được cội nguồn của cha ông”, anh chia sẻ.

Không chọn con đường tuyên truyền hình thức, anh Tiên bắt tay ngay vào hành động. Xuất phát từ đặc thù xã Hưng Mỹ có hơn một phần ba dân số là đồng bào Khmer, Tiên tham mưu thành lập mô hình CLB thanh niên giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, với mong muốn nơi đây trở thành “ngôi nhà chung” để thế hệ trẻ cùng vun đắp truyền thống. Sau khi được Đảng ủy và chính quyền địa phương ủng hộ, hai CLB đầu tiên ra đời: CLB Múa Khmer chùa Ookada và CLB Múa Chằng ấp Qui Nông A - như hai nhịp cầu nối liền quá khứ với hiện tại trong đời sống văn hóa cộng đồng Khmer.

Hành trình ấy không hề dễ dàng. Khó khăn lớn nhất không nằm ở kinh phí mà ở việc tập hợp thanh niên - những người đang trong độ tuổi lập thân, lập nghiệp, gánh vác trách nhiệm gia đình. Họ chỉ có thể dành buổi tối hiếm hoi để tập luyện sau một ngày lao động. Có lúc, thành viên chính của đội múa Chằng gặp tai nạn, mọi kế hoạch bị đình trệ, anh Tiên đã nản lòng. Nhưng chính tình yêu văn hóa, tinh thần đoàn kết như trong một gia đình lớn đã giúp anh và các đoàn viên kiên trì gây dựng lại từ đầu.

Giờ đây, mỗi buổi sinh hoạt, mỗi điệu múa Khmer vừa là hoạt động văn nghệ, vừa là nơi để các thế hệ trong CLB gặp gỡ, chia sẻ và cùng gìn giữ gốc rễ. Được tuyên dương trong Giải thưởng “15 tháng 10”, anh Tiên xúc động bày tỏ: “Tôi rất vinh dự đại diện tuổi trẻ Vĩnh Long cũng như thanh niên xã Hưng Mỹ, mang tinh thần đoàn kết của một đại gia đình Việt Nam đến với ngày hội truyền thống của thanh niên cả nước”.

Hành trình lan tỏa bản sắc

Không chỉ dừng lại ở hoạt động biểu diễn mang tính phong trào, mô hình do anh Lê Khánh Tiên khởi xướng còn thể hiện cách tiếp cận bài bản và có chiều sâu. Hai CLB là nơi các thành viên cùng học, cùng giữ và cùng kể lại câu chuyện văn hóa của cha ông. CLB Múa Khmer chùa Ookada chuyên luyện các điệu múa nghi lễ và dân gian, thường xuất hiện trong dịp Tết Chol Chnam Thmay hay các lễ hội truyền thống, với những động tác mềm mại, uyển chuyển, tượng trưng cho sự hiền hòa, nề nếp của người Khmer. Trái lại, CLB Múa Chằng ấp Qui Nông A lại thể hiện sức mạnh và tinh thần bảo vệ - hình ảnh ẩn dụ cho người trụ cột, người cha trong nhà, với các động tác võ thuật mạnh mẽ, dứt khoát, tái hiện nhân vật Chằng trong Sử thi Reamker.

Việc lựa chọn đồng thời hai loại hình múa - một mềm mại, một mạnh mẽ - phản ánh rõ tư duy văn hóa gắn với cấu trúc gia đình và xã hội Khmer: Sự hài hòa giữa tình cảm và ý chí, giữa truyền thống và hiện đại. Anh Tiên chia sẻ: “Khi muốn bắt tay vào một CLB hay mô hình gì đó thì phải nghiên cứu kỹ đặc thù địa phương, phải lấy thế mạnh của mình làm điểm tựa, cần có sự đồng lòng của cả cộng đồng để thành công”. Chính cách làm có cơ sở và có phương pháp ấy đã giúp mô hình anh xây dựng duy trì bền vững và lan tỏa tinh thần gắn kết gia đình - dòng tộc - làng xóm.

Hai CLB hiện quy tụ 30 thành viên sinh hoạt thường xuyên. Mỗi buổi múa vừa là giờ học văn hóa vừa là khoảnh khắc kết nối, là dịp để cha mẹ, con cái, anh chị em cùng đến xem, cùng tự hào về nét đẹp của dân tộc mình.

Không chỉ biểu diễn trong các lễ hội của xã Hưng Mỹ, các CLB còn đại diện địa phương tham gia hơn 20 chương trình văn nghệ và hội thi cấp huyện, tỉnh, góp phần đưa múa Khmer trở lại gần gũi với đời sống. Qua đó, hơn 200 thanh niên đã được thu hút, tạo nên một “đại gia đình trẻ” đoàn kết, chan hòa, cùng chung nhịp bước. Nhiều thành viên nay đã trở thành Bí thư, Phó Bí thư chi đoàn, tiếp nối tinh thần giữ gìn bản sắc từ mái nhà nhỏ đến mái nhà lớn của quê hương.

Với anh Tiên, đó còn là cách để thanh niên vun đắp “nếp nhà” truyền thống trong thời hiện đại. Anh chia sẻ: “Chỉ cần thanh niên còn yêu văn hóa của quê hương, còn tự hào về gốc gác, thì văn hóa dân tộc, cũng như tình cảm gia đình, sẽ không bao giờ mai một, mà còn vươn xa hơn, bền vững hơn trong tương lai”.