Nà Phòn - Chốn bình yên đánh thức yêu thương

VHO - Giữa những dãy núi trập trùng của Mai Châu (Hòa Bình), Nà Phòn hiện lên như một khúc nhạc yên bình, nơi thiên nhiên nguyên sơ quyện hòa cùng văn hóa đậm đà bản sắc của đồng bào Thái.

Không chỉ là điểm hẹn cho những ai khát khao tìm về với thiên nhiên, Nà Phòn còn gợi nhắc mỗi chúng ta về ý nghĩa giản dị nhưng thiêng liêng của gia đình, tình người và sự kết nối yêu thương...

Những nếp nhà sàn mộc mạc nép mình bên sườn đồi, bếp lửa bập bùng trong ánh chiều tà, tiếng cười nói ríu rít bên hiên nhà… tất cả tạo nên một không gian ấm áp, gần gũi đến lạ kỳ.

Đến với mảnh đất này, du khách vừa được ngắm nhìn cảnh sắc đẹp như tranh, vừa được sẻ chia bữa cơm giản dị cùng người dân bản địa, hòa mình vào điệu xòe, tiếng khèn, cảm nhận nhịp đập hồn hậu của một cộng đồng gắn bó bên nhau qua bao thế hệ.

Gắn kết yêu thương giữa đại ngàn

Giữa những bộn bề cuộc sống hiện đại, hành trình khám phá Nà Phòn giống như một cuộc trở về - trở về với những giá trị bền vững nhất. Không quá xa lạ, cũng chẳng quá hào nhoáng, nơi đây mở ra một thế giới dung dị, chân thật, khiến ai đã một lần ghé thăm cũng đều lưu luyến không rời.

Chỉ cách Hà Nội khoảng 140 km, Nà Phòn như một khúc nhạc nhẹ đánh thức tâm hồn, là điểm đến lý tưởng cho những ai khao khát rời xa phố thị ồn ào, tìm lại sự an yên bên gia đình, thiên nhiên và cộng đồng. Chặng đường đến Nà Phòn là hành trình của xúc cảm.

Những cung đèo uốn lượn như dải lụa bạch giữa tầng mây trắng, làn sương mỏng manh giăng lối sớm mai, để rồi khi ánh nắng đầu ngày khẽ chạm, cả bản làng hiện lên mờ ảo như bước ra từ cổ tích.

Những thửa ruộng bậc thang óng ả xoải mình quanh sườn núi, lấp lánh dưới nắng, vẽ nên bức tranh thanh bình của núi rừng Tây Bắc.

Ngay khi đặt chân tới bản, du khách đã có thể cảm nhận được những tiếng “lốc cốc” đang vang vọng khắp núi đồi, đó là âm thanh của Keeng loóng, di sản văn hóa đặc sắc của người Thái Mai Châu.

Keeng loóng không chỉ là âm nhạc, mà còn là linh hồn của bản làng, của những ngày lễ hội ấm áp bên mâm cơm gia đình, của những buổi sinh hoạt cộng đồng gắn kết biết bao thế hệ.

Tháng 10.2023, Keeng loóng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia - minh chứng cho giá trị bền lâu và sức sống mãnh liệt của loại hình nghệ thuật độc đáo này.

Những tiếng loóng được tạo nên từ những chiếc máng gỗ dài, gõ theo nhịp tay, nhịp chân - khởi nguồn từ công việc giã gạo thường ngày. Nhưng qua thời gian, từ chốn bếp lửa gia đình, những âm thanh ấy đã vươn ra sân khấu lớn, thành bản hòa ca của cả cộng đồng.

Tại Nà Phòn, các bản du lịch như Lác, Pom Coọng, Văn, xóm Nhót... đã thành lập đội văn nghệ, gìn giữ và lan tỏa di sản ấy qua từng buổi trình diễn. Du khách không chỉ được thưởng thức nghệ thuật, mà còn được sống cùng nó - hòa mình vào những điệu múa, tiếng cười, ánh mắt rạng rỡ của đồng bào.

Mỗi buổi trình diễn là một câu chuyện kể về những mùa vụ, lễ cưới, buổi tụ họp, về một cộng đồng sống chan hòa và gắn kết như một gia đình lớn giữa núi rừng.

Gìn giữ bản sắc, nâng cao đời sống

Ẩn giữa núi rừng xanh thẳm của Mai Châu, bản Thái Nà Phòn đang từng ngày vươn mình trở thành điểm sáng du lịch cộng đồng. Không chỉ hấp dẫn bởi vẻ đẹp nguyên sơ, Nà Phòn còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa độc đáo - nơi quá khứ và hiện tại hòa quyện, tạo dựng nên một tương lai bền vững cho cộng đồng bản địa.

Dù diện tích khiêm tốn, nhưng Nà Phòn có sức hút riêng biệt - không ồn ào, không náo nhiệt, chỉ có nhịp sống chậm rãi, an yên như chính nhịp tim của đại ngàn. Mỗi mùa, bản làng lại khoác lên một sắc màu mới: Lúa chín vàng tháng 5, mây bảng lảng tháng 9, hoa đào e ấp ửng hồng khi đông về.

Những homestay mộc mạc nằm nép bên cánh đồng lúa là nơi du khách có thể bắt đầu ngày mới bằng ánh bình minh, hương lúa chín và tiếng gà gáy vọng qua thung lũng.

Đến Nà Phòn, một trong những trải nghiệm không thể bỏ lỡ là điệu múa sạp. Những người phụ nữ mặc trang phục truyền thống, tay nối tay trong tiếng nhạc rộn ràng, không chỉ biểu diễn, mà còn chào mời du khách cùng hòa nhịp.

Với người lạ, đó là màn trình diễn, nhưng với người bản địa, đó là ký ức tuổi thơ, là niềm tự hào được sống cùng văn hóa của chính mình. “Tôi như được ôm trọn tinh thần dân tộc nơi đây chỉ qua vài bước nhảy”, chị Ambra Manera, du khách đến từ Italy chia sẻ đầy xúc động.

Không thể thiếu trong hành trình khám phá văn hóa Thái là nghề dệt thổ cẩm. Trong gian nhà sàn đơn sơ, những khung cửi vẫn đều đặn vang lên theo nhịp tay của các nghệ nhân dân gian.

Bà Hà Thị Nhất, người đã gắn bó cả đời với nghề tự hào nói: “Mỗi tấm vải chưa đựng cả tâm huyết của chúng tôi. Khi du lịch phát triển, chúng tôi dệt theo sở thích của du khách, nhưng không bao giờ bỏ quên cội nguồn”.

Từ những chiếc túi nhỏ thêu tay đến khăn piêu, áo, váy, sản phẩm thổ cẩm không chỉ tô điểm cho đời sống, mà còn giúp hàng trăm hộ dân có thêm thu nhập, nuôi con ăn học, dựng xây mái nhà vững chãi.

Ẩm thực Nà Phòn cũng là bản giao hưởng đầy hương vị. Những món ăn giản dị như lợn mán nướng, xôi nương, cá suối nướng... mang trong mình hồn cốt núi rừng và tấm lòng mến khách của đồng bào. Du khách cũng có thể tự tay chế biến món ăn, gói xôi, nướng cá - một trải nghiệm kết nối văn hóa bằng tất cả giác quan.

Hành trình phát triển du lịch cộng đồng ở Nà Phòn không chỉ là sự chuyển mình về kinh tế, đó là quá trình nâng cao nhận thức, bảo vệ môi trường, bảo tồn văn hóa, khơi dậy tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Những đội văn nghệ Keeng loóng, Khắp Thái, những lớp dệt vải cho trẻ em, những người mẹ truyền nghề cho con trẻ... tất cả đang âm thầm thắp lên ánh sáng cho một thế hệ biết tự hào về bản sắc của mình.

Chính quyền địa phương cũng chung tay bằng các chính sách hỗ trợ phát triển dịch vụ, thúc đẩy du lịch bền vững, đưa các giá trị văn hóa như trang phục, dân ca, dân vũ vào sản phẩm du lịch độc đáo. Đó là con đường vừa làm kinh tế, vừa gìn giữ văn hóa - một mô hình phát triển đáng nhân rộng.

Có thể nói, Nà Phòn vừa là một điểm đến, vừa là nơi những giá trị gia đình, cộng đồng và bản sắc văn hóa được thắp sáng mỗi ngày - bởi những con người biết yêu, gìn giữ và lan tỏa vẻ đẹp quê hương.