Để làn điệu Then vang mãi trên quê hương cách mạng Võ Nhai

VHO - Di sản Then đã và đang được bảo tồn, phát huy mạnh mẽ, không chỉ là giá trị văn hóa của người Tày, Nùng, Thái mà còn góp phần quan trọng cho đời sống tinh thần và phát triển du lịch bền vững vùng Đông Bắc.

Ngày 5.12, Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Sở VHTTDL Thái Nguyên và UBND xã Võ Nhai tổ chức bế mạc lớp truyền dạy, trình diễn, báo cáo kết quả mô hình bảo tồn phát huy giá trị văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ dân tộc Tày, Nùng xã Võ Nhai, nhằm đưa các hoạt động văn hóa, văn nghệ cơ sở gắn với phát triển du lịch cộng đồng trên quê hương cách mạng Võ Nhai.

Nghệ nhân Nhân dân Hoàng Thị Bích Hồng, Chủ nhiệm CLB hát Then, đàn Tính tỉnh Thái Nguyên cho biết, hát Then trong đời sống, văn hoá tín ngưỡng, tâm linh của đồng bào Tày, Nùng, Thái vùng cao phía Bắc được ví là “điệu hát thần tiên”, điệu hát của “Trời”. Nghệ thuật diễn xướng dân gian hát Then, đàn Tính ẩn chứa và phô diễn những giá trị lịch sử, văn hóa lâu đời. Hát Then bắt nguồn từ cuộc sống lao động, nên Then thẩm thấu những giá trị văn hoá lâu đời, mang tính nhân văn sâu sắc. 

Ở Võ Nhai, Thái Nguyên, hát Then, đàn Tính là di sản văn hóa nghệ thuật của đồng bào dân tộc Tày, Nùng. Lời hát Then vốn là những câu, chữ được dân gian chắt lọc, vừa là những câu thơ chữ tình giàu nhạc điệu, là lời khuyên răn, khích lệ, là những kinh nghiệm về đối nhân xử thế, là những bài học quý giá về cuộc sống, về cách ứng xử với thiên nhiên, thể hiện tâm tư, tình cảm ước mơ và nguyện vọng của con người trong lao động, trong sinh hoạt văn hóa. 

Nghệ nhân Nhân dân Hoàng Thị Bích Hồng tự hào chia sẻ, với tôi Then là một phần quan trọng của cuộc sống, vì thế tôi tích cực trao truyền cho thế hệ trẻ. Bằng cách đó, lời Then, tiếng Tính của đồng bào dân tộc Tày, Nùng chúng tôi càng ngân dài, bay xa... 

Vì thế, lớp truyền dạy là hoạt động thiết thực, tạo điều kiện để chúng tôi trao truyền đến thế hệ trẻ dân tộc Tày, Nùng các làn điệu dân ca, dân vũ, nghệ thuật trình diễn, phong tục tập quán văn hóa dân gian đang có nguy cơ mai một, mất bản sắc của dân tộc, bà Hồng cho biết.

Bà Trần Thị Hương Ly, Phó Chủ tịch UBND xã Võ Nhai khẳng định, di sản Then đã và đang được bảo tồn, phát huy mạnh mẽ, không chỉ là tài sản văn hóa quý giá của người Tày, Nùng, Thái mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tinh thần, đóng vai trò quan trọng trong phát triển du lịch bền vững các tỉnh vùng Đông Bắc.

Mô hình bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ dân tộc Tày, Nùng do Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam và Sở VHTTDL Thái Nguyên tổ chức là hoạt động có ý nghĩa quan trọng, góp phần giữ gìn và làm sống dậy những giá trị văn hóa đặc sắc các dân tộc trên quê hương Võ Nhai. Qua đó, tạo sân chơi văn hóa tinh thần cho người dân, phục vụ tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh ở cơ sở.

Đặc biệt, lớp tập huấn có vinh dự được các nghệ nhân dân gian am hiểu trực tiếp truyền dạy. Trong đó, Nghệ nhân Nhân dân Hoàng Thị Bích Hồng, người được ví như một bảo tàng sống, người “truyền lửa” những làn điệu Then của dân tộc Tày, Nùng tại Thái Nguyên. Hiện bà là Chủ nhiệm CLB đàn Tính, hát Then tỉnh Thái Nguyên và đã truyền dạy hát Then cho nhiều thế hệ học trò.

Cũng theo Bà Trần Thị Hương Ly, tại lớp tập huấn, các học viên đã tham gia học tập nhiệt tình, sôi nổi, đảm bảo mục tiêu, yêu cầu đề ra. Kết quả bước đầu giúp đồng bào dân tộc Tày, Nùng nâng cao ý thức, niềm tự hào về các giá trị văn hóa truyền thống, từ đó động viên, khuyến khích bà con duy trì thực hành, truyền dạy, bảo tồn, phát huy và lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.

Có thể khẳng định, thông qua lớp tập huấn, sức lan tỏa từ lời hát Then, tiếng đàn Tính là sự ghi nhận hết sức đáng quý đối với người nghệ nhân. Điều đó đã tiếp thêm động lực để các Nghệ nhân Nhân dân Hoàng Bích Hồng, nghệ nhân Hồ Thị Hòa, nghệ nhân Ma Thị Ngọc Chiến, nghệ nhân Nông Đình Long và nghệ nhân trẻ tuổi Mai Tiến Đạt không ngừng cống hiến, gìn giữ, trao truyền những nét đẹp di sản văn hóa quý báu của cha ông đến các thế hệ sau.

Hy vọng, với tình yêu di sản của các nghệ nhân, sự quan tâm hỗ trợ thường xuyên của Bộ VHTTDL, Sở VHTTDL Thái Nguyên và chính quyền các cấp, di sản hát Then, đàn Tính của đồng bào dân tộc Tày, Nùng ở Võ Nhai nói riêng, tỉnh Thái Nguyên nói chung sẽ tiếp tục được bảo tồn, truyền dạy và ngân vang mãi trong đời sống đương đại, bà Trần Thị Hương Ly nhấn mạnh.