Bảo tồn văn hóa ở vùng quê cách mạng Ba Tơ

VHO – Từng là căn cứ địa cách mạng của đội Du kích Ba Tơ trong những ngày đầu khởi nghĩa, người dân xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ (Quảng Ngãi) gìn giữ phong tục văn hóa tốt đẹp, mang bản sắc riêng của dân tộc Hrê.

Người Hrê ở xã Ba Vinh, huyện Ba Tơ sử dụng rất nhiều nhạc cụ dân gian như các nhạc cụ đàn Brook, đàn Krâu, Chinh Kla, Sáo Tà lía, Tà vố… Nhưng tiêu biểu nhất là nhạc cụ chiêng.

Chiêng của người Hrê Ba Tơ nổi tiếng với bộ chiêng ba chiếc không nơi nào có được. Bộ chiêng chế tác bằng đồng và không có núm. Khi chơi chiêng phải có 3 người chơi và chỉ đánh bằng nắm tay.

Bộ chiêng ba của người Hrê gồm chiêng túc, chiêng k’tum, chiêng vồng. Chiêng có 4 điệu chính: Điệu Oa (tiêng ếch kêu); Điệu Tru Wức (tiếng chim cu đất); Clay (sinh hoạt cộng đồng); Điệu Hre (đánh tự do).

Cuộc sống tuy bận rộn nhưng đồng bào Hrê ở các bản làng xã Ba Vinh vẫn duy trì các buổi sinh hoạt văn hóa văn nghệ. Nghệ nhân ở xã chính là hạt nhân văn hóa đứng ra quy tụ bà con tham gia. Từ người già đến trẻ em, đặc biệt là lớp trẻ những nam thanh nữ tú trong làng.

Nghệ nhân Phạm Văn Vễ, xã Ba Vinh cho biết: “Chiêng ba được ông bà xưa đánh vào những dịp ăn lúa mới, cúng ông bà. Khi đám cưới hay có gì vui thì cũng đánh chiêng”.

 Hiện toàn xã Ba Vinh có 3 nghệ nhân được công nhận là nghệ nhân ưu tú, có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc ở địa phương.

Ngoài tham gia các hoạt động biểu diễn, thì các nghệ nhân này tích cực tham gia trong công tác tập huấn, truyền dạy cho các thế hệ trẻ.

Chị Phạm Thị Trầm, xã Ba Vinh học những nhạc cụ truyền thống và hát các điệu Ka Lêu, Ca Choi cho hay, chị được hát những bài ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu nam nữ, hoạt động lao động sản xuất của đồng bào Hrê.

“Tôi rất vui khi được nghệ nhân truyền dạy về văn hóa của dân tộc mình. Tôi rất tự hào về văn hóa truyền thống của dân tộc. Tôi sẽ cố gắng giữ gìn phát huy truyền thống này cho thật tốt”, chị Trầm bày tỏ.

Nghệ nhân Phạm Văn Rôm, xã Ba Vinh chia sẻ: “Tôi muốn quảng bá, truyền cho con cháu mai sau thì mình phải nỗ lực, chịu khó dạy cho các cháu. Mong muốn cấp trên quan tâm vì chiêng giờ còn rất ít, vì người Hrê khi có người mất hay chôn theo nên chiêng ngày càng ít.

Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền bà con, nhà nào, xóm nào còn lưu giữ chiêng thì phải giữ lại không sau này mai một”.

Văn nghệ dân gian người Hrê xã Ba Vinh rất đa dạng và phong phú. Để góp phần bảo tồn văn hóa dân tộc, ở các thôn đều thành lập các đội văn nghệ quần chúng.

Phó Chủ tịch UBND xã Ba Vinh Phạm Văn Chon cho biết, thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng về bảo tồn văn hóa các dân tộc, huyện Ba Tơ đã và đang triển khai Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số (DTTS) gắn với phát triển du lịch”, thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, giai đoạn 2021 - 2030.

“Để bảo tồn văn hóa dân tộc, xã Ba Vinh tuyên truyền thông qua các cuộc họp, tiếp xúc đối thoại với người dân. Phối hợp mở các lớp tập huấn cho thế hệ trẻ. Tuyên truyền vận động người dân tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ do xã, huyện, tỉnh tổ chức”, ông Chon cho hay.

Cuộc sống đồng bào Hrê ở xã Ba Vinh đang đổi thay từng ngày. Đời sống văn hóa tinh thần được chăm lo, kinh tế - xã hội phát triển. Kết quả ấy có sự nỗ lực của các cấp ủy , chính quyền và mỗi người dân trong công tác bảo tồn văn hóa dân tộc.