Bảo tồn văn hóa đồng bào Cor ở Tam Trà

VHO - Xã miền núi Tam Trà, huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam có hơn 35,27% dân số là người Cor ở xen với người Kinh từ dưới xuôi lên định cư, gần 900 hộ, trong đó hơn 300 hộ với 1.164 nhân khẩu là người dân tộc Cor.

Từ bao đời nay đồng bào dân tộc Kinh và Cor nơi đây luôn son sắt thuỷ chung với cách mạng, đoàn kết xây dựng quê hương giàu đẹp.

Phát huy truyền thống cách mạng, tinh thần yêu quê hương, tinh thần đoàn kết giữa hai dân tộc, nhiều năm qua, đồng bào Cor và Kinh nơi đây luôn chung sức đồng lòng phát triển sản xuất, thực hiện nhiều mô hình trồng trọt, chăn nuôi, xây dựng đời sống văn hóa mới, trồng và bảo vệ rừng.

Đời sống kinh tế khởi sắc

Với tổng diện tích tự nhiên hơn 10.030ha, hầu hết nhân dân sống bằng nghề nông - lâm nghiệp, chủ yếu là trồng rừng keo nguyên liệu, làm lúa rẫy, chăn nuôi gia súc, gia cầm.

Với sự quan tâm đầu tư của Nhà nước, chính quyền bộ mặt nông thôn miền núi Tam Trà ngày càng khởi sắc. Con đường nhựa phẳng lì nối từ quốc lộ 1A với đường ĐT617 về đến xã Tam Trà đã mở ra nhiều triển vọng cho sự phát triển vùng đất này.

Đặc biệt, bằng nhiều chương trình hỗ trợ từ nhà nước, huyện Núi Thành đã triển khai các dự án phát triển sản xuất ở vùng đồng bào dân tộc Cor được tham gia hưởng lợi.

Bà Trần Văn Ơn (thôn Tú Mỹ) cho biết: Đồng bào Cor chúng tôi được hỗ trợ cả vật chất lẫn tinh thần, đặc biệt là hỗ trợ phát triển kinh tế, trong đó có nguồn vốn vay ưu đãi. Riêng đồng bào dân tộc Cor có 268 hộ được vay vốn ưu đãi phát triển sản xuất vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống. Nhiều hộ làm công trình vệ sinh, khoan giếng lấy nước sạch nên rất phấn khởi.

Giữ nét đẹp văn hóa không mai một

Nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào dân tộc Cor, địa phương đã đầu tư sửa chữa các thiết chế văn hóa, nâng cấp các khu thể dục – thể thao, sân bóng đá, bóng chuyền, thành lập đội cồng chiêng của đồng bào Cor với số lượng 15 người tham gia.

Các nghệ nhân đồng bào Cor đã tham gia biểu diễn cồng chiêng, múa cheo, múa thanh la tại các buổi lễ lớn như Tết ngã rạ, các sự kiện văn hóa của địa phương, tại các nhà rông ở thôn nóc trong các dịp lễ, tết, ngày hội Đại đoàn kết toàn dân hằng năm. Qua đó phát huy giá trị văn hóa và nâng cao nhu cầu thưởng thức văn hóa văn nghệ cho đồng bào.

Chị Nguyễn Thị Bốn, dân tộc Cor khoe: Xã tôi trước đây cực khổ, kiếm cái ăn vất vả lắm. Bây giờ thì vui hơn rồi. Bà con đã biết làm lúa nước, học hỏi, áp dụng những kỹ thuật canh tác lúa cải tiến, tăng năng suất. Các phong tục, văn hóa truyền thống của đồng bào Cor cũng được bảo tồn, giữ gìn, thực hành trong cuộc sống mới.

Từ nguồn ngân sách hỗ trợ của Nhà nước, địa phương đã hỗ trợ đồng bào khôi phục lại lễ hội cầu mùa, Tết ngã rạ cổ truyền của đồng bào Cor vào tháng 10 âm lịch, lễ cầu an sinh vào tháng 5, tháng 6, các điệu hát múa cheo, múa thanh la, xây dựng nhà rông, may trang phục truyền thống, trang bị bộ cồng chiêng, thành lập đội cồng chiêng để bảo tồn, giữ gìn nét văn hóa của đồng bào nơi đây.

Ngành văn hóa, chính quyền xã Tam Trà cũng chú trọng bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Cor, đưa vào giáo dục thế hệ trẻ. Các học sinh đồng bào Cor được giảng dạy chương trình bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc Cor, tham dự Ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số của tỉnh Quảng Nam tổ chức.

Địa phương tập hợp cộng đồng, mời già làng truyền dạy lại tục lệ, tín ngưỡng, tập quán cho thế hệ trẻ để các bạn trẻ có ý thức, trách nhiệm hơn trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào Cor.

Tổ chức vận động già làng, trưởng thôn và người có uy tín phát huy vai trò của mình tại cộng đồng dân tộc thiểu số trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng – an ninh.

Tại các thôn bản của đồng bào Cor cũng duy trì các nghi thức trong trồng tỉa lúa rẫy, tổ chức Tết ngã rạ sau mùa thu hoạch mùa lúa rẫy.

Đây là dịp để các gia đình, bà con xóm làng gặp mặt thăm hỏi, đoàn kết xây dựng, thực hiện các tiêu chí của các danh hiệu thuộc phong trào xây dựng đời sống văn hóa tốt như gia đình văn hóa, thôn văn hóa.

Cùng nhau bàn bạc chuyện làm ăn, xây dựng nông thôn mới, tuyên truyền, vận động bà con vùng đồng bào dân tộc Cor thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh, vận động bà con từ bỏ các tập tục lạc hậu, lỗi thời.

Trong thời gian đến, UBND xã Tam Trà sẽ tăng cường tuyên truyền về việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào dân tộc Cor, phục dựng một số lễ hội truyền thống đặc sắc như lễ rước hồn lúa, phục dựng cây nêu, sưu tầm hiện vật về bản sắc văn hóa của  đồng bào Cor để lưu giữ, trưng bày tại nhà rông truyền thống.

Hỗ trợ kinh phí cho công tác tuyên truyền và có chính sách đãi ngộ cho nghệ nhân đồng bào Cor. Lựa chọn các thôn có phong cảnh thiên nhiên đẹp để lập dự án bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đồng bào Cor gắn với hoạt động du lịch văn hóa sinh thái.