Bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Lượn Cọi gắn với du lịch

VHO - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghệ thuật hát Lượn Cọi của người Tày ở huyện Pác Nặm (Bắc Kạn) đã và đang được các nghệ nhân và người dân bảo tồn và phát huy, hướng tới trở thành sản phẩm du lịch đặc sắc của địa phương.

Hát Lượn Cọi là một thành tố quan trọng trong nghệ thuật trình diễn dân ca, dân vũ, dân nhạc dân gian người Tày ở Pác Nặm. Ngôn ngữ của Lượn Cọi mang tính biểu cảm, giữ một vị trí quan trọng và rất phổ biến trong đời sống tinh thần, có nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi bản làng, mùa màng tuơi tốt bội thu, thể hiện tình cảm con người, tình yêu đôi lứa...

Nghệ thuật hát Lượn Cọi là tiếng lòng tha thiết giãi bày tâm sự, suy nghĩ, chia sẻ kinh nghiệm, tỏ tình của nam nữ thanh niên ước mơ tìm đến hạnh phúc, kết duyên vợ chồng. Trải qua thời gian, Lượn Cọi vẫn được các thế hệ và người dân Pác Nặm gìn giữ, lưu truyền như một giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của người Tày nơi đây.

Mặc dù chịu ảnh hưởng sâu sắc của sự giao lưu văn hóa trong cuộc sống hiện đại, nhưng Luợn Cọi vẫn được cộng đồng dân tộc Tày ở Pác Nặm lưu giữ một cách tự nhiên trong đời sống, góp phần gìn giữ di sản văn hoá phi vật thể Lượn Cọi -làn điệu dân ca ấm áp, mượt mà của quê hương.

Năm 2019, với những giá trị văn hóa đặc sắc riêng có, nghệ thuật hát Lượn Cọi của đồng bào dân tộc Tày ở Pác Nặm đã được Bộ VHTTDL công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. 

Với việc di sản văn hóa phi vật thể Lượn Cọi của người Tày được công nhận, huyện Pác Nặm đã xác định đây là di sản quan trọng cần được gìn giữ, bảo tồn và phát huy gắn với hoạt động du lịch của địa phương. 

Trên cơ sở đó, huyện Pác Nặm đã có nhiều việc làm thiết thực để gìn giữ và phát huy giá trị văn hoá của làn điệu Lượn Cọi như hỗ trợ thành lập các CLB dân ca dân tộc, khuyến khích, động viên các nghệ nhân, người cao tuổi phát huy làn điệu này. Đồng thời, tuyên truyền để người dân hiểu và tích cực tham gia nâng cao giá trị văn hóa, thường xuyên phối hợp tổ chức các hoạt động sinh hoạt CLB, tập luyện kỹ năng để biểu diễn trong các dịp lễ Tết, hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng tại địa phương.

 Mới đây, nhằm thực hiện triển khai có hiệu quả các nội dung Dự án 6 về "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch" trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn, Trung tâm Văn hóa và xúc tiến Du lịch tỉnh Bắc Kạn đã tổ chức lớp tập huấn truyền dạy văn hóa phi vật thể Lượn Cọi cho 30 học viên là nghệ nhân, người yêu thích loại hình hát Lượn Cọi là dân tộc Tày đang sinh sống tại các xã Bộc Bố, Nhạn Môn, Giáo Hiệu của huyện Pác Nặm.

 Tại lớp tập huấn, các học viên được truyền dạy các kỹ năng cơ bản và tập luyện  các làn điệu hát Lượn Cọi, qua đó góp phần bảo tồn, khơi dậy và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của Lượn Cọi của người Tày huyện Pác Nặm.  Trên cơ sở đó dần hình thành các CLB, đội văn nghệ quần chúng tại cơ sở, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân, gắn với quảng bá các loại hình di sản văn hóa phi vật thể, phục vụ phát triển kinh tế, du lịch, dịch vụ của địa phương.

 Thời gian qua, huyện Pác Nặm đã phối hợp với Sở VHTTDL Bắc Kạn và các cơ quan chuyên môn xây dựng mô hình các CLBsinh họat văn hóa dân gian truyền thống, tổ chức cho các nghệ nhân tham gia truyền dạy cho thế hệ trẻ với mong muốn lớp trẻ kế tục phát huy bảo tồn văn hóa Lượn Cọi với định hướng bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch và phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương.

Việc thường xuyên được trình diễn, được thực hành góp phần khính lệ rất lớn tinh thần của cộng đồng dân tộc Tày- chủ thể nắm giữ di sản tích cực gìn giữ làn điệu Lượn Cọi quý báu của cha ông.

Với sự nỗ lực của các cấp, ngành và cộng đồng, những giá trị tốt đẹp trong nghệ thuật hát Lượn Cọi của đồng bào dân tộc Tày ở Pác Nặm đã và đang đượcbảo tồn, phát huy và lan tỏa trong cuộc sống hiện đại.