Huyện Bắc Yên (Sơn La):
Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc gắn với phát triển du lịch
VHO - Huyện Bắc Yên có 7 dân tộc anh em cùng chung sống, gồm Mông, Thái, Mường, Dao, Khơ Mú, Tày và Kinh, mỗi dân tộc đều có những đặc trưng, sắc thái riêng trong tập quán, sinh hoạt tạo nên một nền văn hóa đa dạng, phong phú và đậm đà bản sắc là tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch cộng đồng.
Huyện Bắc Yên với lợi thế có khí hậu mát mẻ, quanh năm mây mù bao phủ, cùng những cảnh quan tươi đẹp, có nhiều nét văn hóa đặc sắc về phong tục tập quán, ẩm thực, lễ hội truyền thống, hệ thống các di tích lịch sử, văn hóa tạo tiềm năng lớn để phát triển du lịch tại địa phương.
Những năm qua, hoạt động bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa được huyện Bắc Yên quan tâm chú trọng. Các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc được duy trì và phát triển như Xoè, trống Chiêng, múa Sạp, múa được mùa, múa trồng bông dệt vải của dân tộc Mường, dân tộc Thái, múa Chuông của dân tộc Dao, múa Khèn của dân tộc Mông... Các hoạt động phục dựng, bảo tồn nghề thủ công truyền thống các dân tộc được chú trọng tạo thành những sinh hoạt văn hóa mới, tốt đẹp nảy nở và phát triển, trở thành động lực đoàn kết góp phần phát triển kinh tế - xã hội.
Đến nay, 100% số bản trên địa bàn huyện Bắc Yên có nhà văn hóa; duy trì hoạt động của 189 đội văn nghệ bản hoạt động thường xuyên; 100% bản, tiểu khu có quy ước, hương ước, 100% lễ hội được tổ chức theo nếp sống văn minh đảm bảo đúng quy định; các hủ tục lạc hậu từng bước được đẩy lùi, môi trường văn hóa được xây dựng lành mạnh, tiến bộ, văn minh.
Bên cạnh triển khai các chương trình, đề án, chính sách bảo tồn văn hóa vật thể và phi vật thể các dân tộc của trung ương, của tỉnh, huyện Bắc Yên đã thực hiện các chính sách, tổ chức các hoạt động truyền dạy, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc, tổ chức các lễ hội truyền thống, dân ca, dân vũ, tổ chức các hội thi, hội diễn, liên hoan văn nghệ các dân tộc trên địa bàn.
Tuy nhiên, việc phát huy giá trị của di tích lịch sử, bản sắc văn hóa các dân tộc gắn với hoạt động du lịch còn hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng, thiếu sự đồng bộ giữa các vùng, miền.
Mới đây, để triển khai có hiệu quả các nội dung của Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai trên địa bàn, huyện ủy Bắc Yên đã tổ chức Hội thảo “Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc gắn với phát triển du lịch trên địa bàn huyện Bắc Yên” với mục tiêu triển khai thực hiện Đề án “Phát triển du lịch huyện Bắc Yên giai đoạn 2021-2025”; Nghị quyết về “Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, xóa bỏ hủ tục lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong đồng bào các dân tộc huyện Bắc Yên giai đoạn 2023-2025, định hướng đến năm 2030”...
Trong đó, tập trung quảng bá hình ảnh, văn hóa, con người Bắc Yên, tạo sự gắn kết với phát triển du lịch, thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của huyện. Phấn đấu tốc độ tăng trưởng khách du lịch giai đoạn 2021-2025 đạt 10%; tăng trưởng doanh thu trên 20%/năm, tổng doanh thu giai đoạn 2021-2025 đạt trên 200 tỷ đồng.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung làm rõ những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống các dân tộc đang sinh sống trên địa bàn, những nhiệm vụ, giải pháp nhằm phát triển văn hóa vùng đất, con người Bắc Yên thực sự phong phú, đậm đà bản sắc các dân tộc.
Đại diện 16 xã, thị trấn đã thảo luận về thực trạng, giải pháp công tác bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc trên địa bàn huyện gắn với thực hiện nhiệm vụ của từng địa phương, cơ sở. Vai trò, vị trí của hệ thống di sản văn hóa, giá trị văn hóa các dân tộc đối với sự phát triển kinh tế - xã hội hiện nay. Đồng thời, đưa ra những khó khăn về nguồn vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông, cơ sở lưu trú và các dịch vụ hỗ trợ du lịch, nguồn nhân lực và nhiều phong tục tập quán, lễ hội đang dần mai một.
Hội thảo cũng đề ra giải pháp bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể và vật thể của huyện thông qua khôi phục, giữ gìn những lễ hội truyền thống của các dân tộc, tổ chức truyền dạy nghề truyền thống cho thế hệ trẻ. Xây dựng bản văn hóa du lịch để kết nối liên thông với các khu, điểm của huyện, của tỉnh, trong đó đặc biệt chú trọng phát triển loại hình du lịch cộng đồng, từng bước xây dựng các sản phẩm du lịch, văn hóa độc đáo tạo trải nghiệm đặc sắc để thu hút du khách.
Tập trung đẩy mạnh các hoạt động quảng bá và xúc tiến du lịch, tạo điều kiện kết nối giữa huyện Bắc Yên và các trung tâm du lịch như Mộc Châu, Mường La, Trạm Tấu, Mù Cang Chải góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng và du khách về giá trị của di sản văn hóa.
Hội thảo là dịp để huyện Bắc Yên có thêm những thông tin quan trọng về thực trạng, tiếp thu các ý kiến kiến nghị, đề xuất để có cơ sở ban hành những chủ trương, nhiệm vụ giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp các dân tộc huyện Bắc Yên trong thời gian tới.