Giải quyết liền mạch công việc sau sắp xếp đơn vị hành chính

VHO - Sáng 16.6, với 100% đại biểu có mặt biểu quyết tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày được thông qua, đánh dấu bước chuyển lớn trong mô hình tổ chức và vận hành chính quyền các cấp, đặc biệt là trong bối cảnh triển khai sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023–2025.

Bảo đảm thông suốt, không gián đoạn

Một trong những nội dung then chốt của luật lần này là quy định rõ ràng, cụ thể về nguyên tắc bàn giao, tiếp nhận và giải quyết các công việc hành chính khi các đơn vị hành chính mới hình thành.

Theo đó, chậm nhất đến ngày 30.6 tới, các cơ quan thuộc HĐND và UBND cấp huyện tại các địa phương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính phải hoàn thành việc bàn giao hồ sơ, tài liệu, tài chính, ngân sách, trụ sở, tài sản và các cơ sở vật chất liên quan cho cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền.

Mục tiêu cao nhất là bảo đảm hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt, tránh tình trạng gián đoạn, chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ, nhất là trong các lĩnh vực ảnh hưởng trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp, cũng như yêu cầu giữ vững quốc phòng, an ninh, trật tự trên địa bàn.

Đặc biệt, các công việc, thủ tục hành chính, đơn thư khiếu nại, tố cáo đang được chính quyền cấp huyện giải quyết mà đến thời điểm ngày 1.7 vẫn chưa hoàn tất, hoặc đã hoàn tất nhưng phát sinh tình huống mới, sẽ do cơ quan mới được tiếp nhận chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện hoặc chính quyền cấp xã nơi phát sinh công việc tiếp tục xử lý.

Quy định này được xây dựng trên nguyên tắc linh hoạt nhưng chặt chẽ, với yêu cầu bảo đảm tính kế thừa, không gây ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Trường hợp nội dung thủ tục hành chính liên quan đến từ hai đơn vị hành chính cấp xã mới hình thành trở lên, hoặc có nội dung phức tạp, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ là người trực tiếp chỉ đạo giải quyết, bảo đảm thống nhất và hiệu quả trong xử lý tình huống.

Phân định rõ quyền hạn – đề cao trách nhiệm người đứng đầu

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý trước khi Quốc hội bấm nút biểu quyết thông qua, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết: Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) lần này đã thiết kế lại một cách toàn diện hệ thống nhiệm vụ và quyền hạn của chính quyền địa phương ở hai cấp: cấp tỉnh và cấp xã.

Theo đó, luật quy định rõ ràng, không trùng lặp, không chồng chéo giữa các cấp chính quyền, nhằm tạo nền tảng cho một mô hình quản trị địa phương hiện đại, hiệu lực và hiệu quả. Đáng chú ý, một điểm mới có tính đột phá cải cách là chuyển một số nhiệm vụ, quyền hạn của UBND sang cho Chủ tịch UBND.

Cụ thể, UBND cấp tỉnh có 12 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; Chủ tịch UBND tỉnh có 23 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn. Tương tự, UBND cấp xã có 10 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn; còn Chủ tịch UBND cấp xã có tới 17 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn. Đồng thời, bổ sung quy định cho phép Chủ tịch UBND quyết định các nội dung thuộc thẩm quyền UBND (trừ những nội dung buộc phải thảo luận tập thể) và báo cáo tại phiên họp gần nhất.

“Đây là một bước cải cách mạnh mẽ, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, đồng thời tạo điều kiện phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, nâng cao hiệu quả điều hành, quản lý hành chính nhà nước ở địa phương”, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.

Lộ trình thực hiện hợp lý, chuyển tiếp phù hợp

Luật cũng quy định lộ trình thực hiện cụ thể, bảo đảm chuyển tiếp phù hợp giữa giai đoạn tổ chức mới hình thành và thời điểm vận hành ổn định theo quy định chính thức.

Theo đó, kể từ ngày luật có hiệu lực thi hành, số lượng Phó Chủ tịch HĐND, UBND và cấp phó của các cơ quan chuyên môn thuộc chính quyền địa phương cấp tỉnh tại các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp có thể cao hơn so với quy định hiện hành. Tuy nhiên, chậm nhất sau 5 năm, việc bố trí nhân sự phải được điều chỉnh về đúng theo luật định.

Bên cạnh đó, luật cũng yêu cầu chậm nhất đến ngày 1.3.2027, các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp phải được sửa đổi, bổ sung, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và phù hợp với thiết kế tổ chức mới đã được luật hóa.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) không chỉ là một đạo luật về bộ máy, mà còn là công cụ thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về cải cách tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đây cũng là khuôn khổ pháp lý quan trọng giúp các địa phương vận hành ổn định, liên tục, liền mạch trong quá trình thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn mới, hướng tới mục tiêu xây dựng nền hành chính hiện đại, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn.