Công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp

VHO - Chiều nay, 16.6.2025, tại Hà Nội, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước về Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam; Luật Tổ chức chính quyền địa phương; Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số.

Tại họp báo, Phó chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Phạm Thanh Hà đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Luật Tổ chức Chính quyền địa phương (sửa đổi); Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Điều 10 của Pháp lệnh Dân số.

Trình bày tại cuộc họp báo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy cho biết, sau một thời gian làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, với tinh thần trân trọng, lắng nghe và tiếp thu các ý kiến đóng góp của nhân dân, các ngành, các cấp, bám sát Cương lĩnh và các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ngày 16.6, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày được Quốc hội thông qua.

Nội dung cơ bản của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm 2 điều, trong đó Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 điều, khoản của Hiến pháp hiện hành (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp.

Cụ thể, tại Điều 9 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung làm rõ vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Quỹ định này tạo cơ sở hiến định cho việc sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội và hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ, trực thuộc MTTQ Việt Nam, theo chỉ đạo và kết luận của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị và Ban Bí thư.

Cùng với đó, bổ sung, làm rõ nguyên tắc hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội cùng với các tổ chức thành viên khác của MTTQ là hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của MTTQ Việt Nam.

Sửa đổi, bổ sung quy định về Công đoàn Việt Nam tại Điều 10 của Hiến pháp; sửa đổi, bổ sung quy định về quyền trình dự án luật, dự án pháp lệnh của các tổ chức chính trị - xã hội tại khoản 1 Điều 84 của Hiến pháp; sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức đơn vị hành chính tại Điều 110 của Hiến pháp phù hợp với chỉ đạo tại Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12.5.2025 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 11 về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Tại Điều 111 của Hiến pháp, sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương. Theo đó, các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành 2 cấp, gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do luật định.

Sửa đổi, bổ sung quy định về chính quyền địa phương theo hướng bổ sung quy định về chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt để có cơ sở rõ ràng cho việc tổ chức các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt với các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội trong thời gian tới.

Điều 2 của Nghị quyết quy định rõ về lộ trình chuyển tiếp, đặc biệt là việc kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, nhằm đảm bảo các địa phương sau khi sắp xếp, sáp nhập có thể hoạt động thông suốt, đồng bộ, không gây ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp.

Nghị quyết có hiệu lực ngay từ ngày được Quốc hội thông qua.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được Quốc hội thông qua ngày 16.6.2025 xác lập mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã) thống nhất trong cả nước, phân định rõ nhiệm vụ, thẩm quyền và cơ cấu tổ chức bộ máy của từng cấp chính quyền; thiết lập cơ sở pháp lý đầy đủ cho mô hình chính quyền địa phương ở đặc khu.

Luật quy định về đơn vị hành chính, nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn, phát huy tính chủ động, sáng tạo, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương; bảo đảm phân định rõ, không trùng lắp, chồng chéo về nhiệm vụ, thẩm quyền của từng cấp chính quyền.

Luật đã hoàn thiện các nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp giữa Trung ương với chính quyền địa phương, giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã; phân định rõ thẩm quyền giữa tập thể Ủy ban nhân dân và cá nhân Chủ tịch Ủy ban nhân dân, tạo điều kiện thực hiện cơ chế điều hành linh hoạt, hiệu quả, khuyến khích tính chủ động, sáng tạo của người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.

Việc chuyển đổi từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp sang 2 cấp là một bước cải cách quan trọng. Để bảo đảm sự liên tục, thông suốt và ổn định trong quá trình chuyển đổi này, luật đã quy định đầy đủ, bao quát và có tính đến các vấn đề có thể phát sinh trong thực tiễn, từ việc tổ chức bộ máy, nhân sự cho đến quy trình xử lý hành chính và cơ chế hoạt động. 

Pháp lệnh Dân số sửa đổi, bổ sung Điều 10 về quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản.

 Theo đó, mỗi cặp vợ chồng có quyền quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh phù hợp với lứa tuổi, tình trạng sức khỏe, điều kiện học tập, lao động, công tác, thu nhập và nuôi dạy con của cặp vợ chồng, cá nhân trên cơ sở bình đẳng.

Quyền được bảo vệ sức khỏe, thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các biện pháp khác liên quan đến chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Việc ban hành Pháp lệnh nhằm tiếp tục thể chế đầy đủ, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng về công tác dân số, với mục tiêu giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số và đặt trong mối quan hệ tác động qua lại với phát triển kinh tế - xã hội.

Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững. Pháp lệnh này có hiệu lực thi hành từ ngày 3.6.2025.