Đa dạng đề tài, chất lượng được nâng tầm

VHO - Vòng chung khảo Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam” lần thứ Ba năm 2025 đã chính thức khởi động, mở ra một mùa giải sôi động với nhiều sáng tạo và cảm hứng lan tỏa mạnh mẽ trong giới báo chí cả nước, vào ngày hôm qua 9.10, tại Hà Nội.

Dự và chủ trì Vòng chung khảo có Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Chung khảo Lê Quốc Minh; Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL, Trưởng BTC Giải Lê Hải Bình. Tham dự còn có các thành viên BTC, thành viên Hội đồng chung khảo Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam” lần thứ Ba và đại diện các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương.

Khẳng định vai trò báo chí trong sự nghiệp phát triển văn hóa

Phát biểu khai mạc vòng chấm chung khảo, Thứ trưởng Thường trực Lê Hải Bình nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đến phát triển văn hóa thông qua việc ban hành nhiều Nghị quyết về văn hóa. Hiện Bộ VHTTDL đang dự thảo Nghị quyết của Bộ Chính trị về chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Nghị quyết được ban hành sẽ tạo động lực mạnh mẽ để phát triển văn hóa Việt Nam trong giai đoạn mới. “Với những chuyển biến tích cực về phát triển VHTTDL thời gian qua, đây sẽ là chất liệu để các nhà báo có thêm nhiều bài viết, vì sự nghiệp phát triển văn hóa Việt Nam”, Thứ trưởng Lê Hải Bình khẳng định.

 Năm nay, Giải Báo chí Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã được nâng lên một cấp độ mới, thể hiện qua quy mô và chất lượng tác phẩm dự thi. Với hơn 1.000 tác phẩm gửi về từ các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương, chúng tôi đánh giá đây là sự hưởng ứng rất tích cực của giới báo chí cả nước.

Con số ấy không chỉ phản ánh sức hút của Giải, mà còn cho thấy sự quan tâm ngày càng sâu rộng của đội ngũ phóng viên, biên tập viên đối với lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch. 

(Nhà báo LÊ QUỐC MINH, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Chung khảo)

Cũng theo Thứ trưởng Thường trực, sau hai lần tổ chức, Giải tổ chức lần này đã thay đổi tên gọi thành Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam”. Tên gọi mới đáp ứng tiêu chí ngắn gọn, súc tích, ấn tượng nhưng bao hàm được một Bộ đa ngành, đa lĩnh vực trong tình hình mới. Đặc biệt, Giải tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ của đội ngũ những người làm báo, thể hiện qua số lượng, chất lượng các tác phẩm gửi về dự Giải. Các tác phẩm trải rộng trên mọi lĩnh vực, thể hiện sự trăn trở đối với công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam, phát triển công nghiệp văn hóa, chuẩn mực đạo đức trong gia đình, xã hội, quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới… Nhân dịp này, Thứ trưởng Lê Hải Bình mong muốn sẽ ngày càng có nhiều tác phẩm chất lượng cao, tạo hiệu ứng lan toả và truyền cảm hứng, vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam. Thứ trưởng Thường trực cũng đề nghị Hội đồng chung khảo làm việc công tâm, khách quan, nghiêm túc nhằm chọn ra những tác phẩm xuất sắc nhất để tôn vinh trong Lễ tổng kết, trao giải diễn ra sắp tới.

Trình bày báo cáo công tác chấm Vòng sơ khảo, Trưởng ban Nghiệp vụ và Truyền thông (Hội Nhà báo Việt Nam) Trần Thái Sơn cho biết, chỉ trong gần bốn tháng phát động, tính đến hết ngày 10.8.2025 (theo dấu bưu điện), Ban Thư ký - Tổng hợp Giải đã nhận được 1.040 tác phẩm báo chí gửi dự thi từ hầu hết các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương. Tác phẩm dự thi được đăng, phát trên các loại hình báo chí: Báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình, ảnh báo chí, từ ngày 16.6.2024 đến hết ngày 31.7.2025. Công tác chuẩn bị, sàng lọc và tổng hợp tác phẩm được Ban Thư ký - Tổng hợp tiến hành nghiêm túc, chính xác, đúng tiến độ và đã rà soát và sơ loại 113 tác phẩm, đưa vào vòng sơ khảo 927 tác phẩm đủ điều kiện theo Thể lệ Giải. Trong đó, loại hình Báo in có 223 tác phẩm; Báo điện tử 385 tác phẩm; Phát thanh 45 tác phẩm; Truyền hình 103 tác phẩm; Báo ảnh 171 tác phẩm.

“Đây là con số rất cao đối với một giải báo chí chuyên ngành, đặc biệt trong bối cảnh các cơ quan báo chí đang thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Tác phẩm dự Giải không chỉ nhiều về số lượng, đa dạng về đề tài, mà còn đạt chất lượng chuyên môn tốt, quy tụ được nhiều cơ quan báo chí lớn, nhỏ ở Trung ương và địa phương. Số lượng và chất lượng của các tác phẩm dự thi năm nay cho thấy sự quan tâm sâu sắc của đội ngũ người làm báo đối với lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao, du lịch và gia đình”, ông Sơn thông tin.

Vòng chấm sơ khảo diễn ra từ ngày 30.8 - 15.9.2025. Các tiểu ban Hội đồng sơ khảo đã tiến hành thẩm định độc lập và thảo luận tập trung, kỹ lưỡng, công tâm để lựa chọn ra những tác phẩm báo chí nổi trội nhất đưa vào vòng chung khảo. Quá trình chấm sơ khảo được thực hiện khẩn trương, nghiêm túc, chặt chẽ, đúng theo Thể lệ và Quy chế chấm Giải. Sau 15 ngày thẩm định, thảo luận và chấm tác phẩm, Hội đồng sơ khảo đã lựa chọn được 122 tác phẩm xuất sắc trình Hội đồng chung khảo. Kết quả sơ khảo được Ban Thư ký - Tổng hợp hoàn thiện với tài liệu đầy đủ và được gửi tới các thành viên Hội đồng chung khảo sớm, tạo điều kiện tốt hơn cho Hội đồng chung khảo nghiên cứu, thẩm định tác phẩm.

Giải đã nâng lên một cấp độ mới: Quy mô và chất lượng

Theo đánh giá của Hội đồng sơ khảo, tác phẩm dự Giải không chỉ cao về số lượng, đa dạng về đề tài, mà còn đạt chất lượng chuyên môn tốt, quy tụ được nhiều cơ quan báo chí lớn, nhỏ ở Trung ương và địa phương. Các tác phẩm đều bám sát các chủ đề lớn, phản ánh đậm nét các sự kiện quan trọng của năm 2024-2025 trong lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao, du lịch và gia đình.

Sau hai lần tổ chức, Giải tổ chức lần này đã thay đổi tên gọi thành Giải Báo chí toàn quốc “Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa Việt Nam”. Tên gọi mới đáp ứng tiêu chí ngắn gọn, súc tích, ấn tượng nhưng bao hàm được một Bộ đa ngành, đa lĩnh vực trong tình hình mới.

Đặc biệt, Giải tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ của đội ngũ những người làm báo, thể hiện qua số lượng, chất lượng các tác phẩm gửi về dự Giải. Các tác phẩm trải rộng trên mọi lĩnh vực, thể hiện sự trăn trở đối với công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam, phát triển công nghiệp văn hóa, chuẩn mực đạo đức trong gia đình, xã hội, quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới…

(Thứ trưởng Thường trực Bộ VHTTDL,

Trưởng BTC Giải LÊ HẢI BÌNH)

Một số mảng đề tài nổi bật được nhiều nhóm tác giả quan tâm, khai thác như: Vấn đề về vị thế, vai trò của văn hóa vươn mình trong kỷ nguyên mới của dân tộc; cơ hội trong xây dựng và phát triển nền công nghiệp giải trí, thị trường điện ảnh, thị trường sách và văn hóa đọc; phát triển du lịch, thể thao, xây dựng gia đình, bảo vệ trẻ em; gìn giữ và phát huy, bảo tồn di tích, di sản văn hóa Việt Nam; đổi mới sáng tạo và bản quyền về lĩnh vực văn hóa trong môi trường số hiện nay; đề tài gia đình, về truyền thống hiếu học với những tấm gương nhân vật sống hiếu thảo, nghĩa tình với cha mẹ; hướng độc giả tới những giá trị chân, thiện, mỹ của cuộc sống; những vấn đề nóng của xã hội như tinh thần tương thân tương ái, tình đoàn kết trong bão lũ; câu chuyện bắt trend yêu nước... Nhiều bài viết đi sâu vào phân tích những nội dung cụ thể, nêu bật hiện trạng, khó khăn, cơ hội và thách thức trong bảo tồn, phát triển các lĩnh vực của ngành văn hóa, thể thao và du lịch.

Đánh giá về chất lượng chuyên môn của Giải lần này, Chủ tịch Hội đồng chung khảo, nhà báo Lê Quốc Minh cho biết: “Năm nay, Giải Báo chí Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã được nâng lên một cấp độ mới, thể hiện qua quy mô và chất lượng tác phẩm dự thi. Với hơn 1.000 tác phẩm gửi về từ các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương, chúng tôi đánh giá đây là sự hưởng ứng rất tích cực của giới báo chí cả nước. Con số ấy không chỉ phản ánh sức hút của Giải, mà còn cho thấy sự quan tâm ngày càng sâu rộng của đội ngũ phóng viên, biên tập viên đối với lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch”. Các tác phẩm tham dự năm nay khá đa dạng về thể loại và chủ đề. Ở vòng chung khảo, nhiều tác phẩm đã thể hiện được chiều sâu về nội dung, phản ánh những vấn đề lớn của ngành như chính sách văn hóa, cơ sở pháp lý, vai trò của văn hóa trong kỷ nguyên số, xây dựng văn hóa gia đình… Các chủ đề này rất phù hợp với định hướng “văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”, đúng với chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về phát triển văn hóa.

Cũng tại Lễ khai mạc vòng chấm chung khảo, các tiểu ban Hội đồng sơ khảo đề xuất, BTC nên có những biện pháp cụ thể nhằm khuyến khích đội ngũ phóng viên, nhà báo sáng tạo các tác phẩm chủ đề về gia đình, trẻ em và thể thao nhiều hơn nữa nhằm cân đối lĩnh vực văn hóa với các lĩnh vực còn lại để Giải phản ánh đầy đủ, toàn diện các lĩnh vực của ngành. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác truyền thông về nội dung giải đến các cơ quan báo chí, các cấp hội nhà báo, nhất là các địa phương khu vực miền Trung - Tây Nguyên để khuyến khích gửi tác phẩm dự thi cho các mùa giải tiếp theo. Ngoài ra, xem xét, đầu tư thêm cho việc số hóa tác phẩm và đưa lên cơ sở dữ liệu tập trung, sử dụng phần mềm chấm giải báo chí để công tác chấm giải được thuận tiện hơn.

Với những góp ý được đưa ra, Tổng Biên tập Báo Văn Hóa, Phó Trưởng BTC Giải Nguyễn Anh Vũ cho biết, Báo Văn Hóa với tư cách là cơ quan thường trực Giải sẽ nghiêm túc tiếp thu để công tác tổ chức các mùa giải sau diễn ra chuyên nghiệp, đảm bảo chất lượng và thu hút đông đảo hơn nữa sự tham gia của đội ngũ những người làm báo. Sau khi bỏ phiếu, Hội đồng chung khảo thống nhất sẽ trao giải thưởng ở các loại hình gồm: Báo in, Báo Điện tử, Phát thanh, Truyền hình, Báo ảnh. Giải cá nhân gồm 1 giải Nhất, 3 giải Nhì, 5 giải Ba, 10 giải Khuyến khích cho mỗi loại hình báo chí. Ngoài ra, Giải tập thể được trao cho 3 cơ quan báo chí có nhiều tác phẩm tham dự Giải, đạt kết quả cao.

Kết quả vòng chấm chung khảo sẽ được công bố tại Lễ tổng kết và trao giải dự kiến tổ chức vào tháng 11.2025 tại Hà Nội, với sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các Bộ, Ban, ngành Trung ương, các cơ quan báo chí và các nhà báo tiêu biểu. Sự kiện sẽ là ngày hội của những người làm báo trong lĩnh vực văn hóa, là diễn đàn giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và lan tỏa cảm hứng sáng tạo.