Tri thức nảy mầm trên ký ức thiêng của lịch sử

VHO - Từ “địa ngục trần gian” khét tiếng một thời, Côn Đảo hôm nay đang viết nên chương mới của văn hóa tri thức. Hội sách 2025 với chủ đề Huyền thoại Côn Đảo vừa là ngày hội của những người yêu sách, vừa là minh chứng sống động cho hành trình chuyển mình của vùng đất thiêng - từ biểu tượng đau thương thành không gian sáng tạo, tri ân và tri thức.

 Lần đầu tiên được tổ chức với quy mô cấp thành phố, sự kiện đã thắp lên khát vọng xây dựng Côn Đảo trở thành “Thủ đô sách tương lai”, nơi di sản lịch sử hòa quyện cùng tinh thần học hỏi, mở ra bản sắc văn hóa đọc riêng biệt của vùng biển đảo phía Nam.

Hun đúc tinh thần yêu nước từ di sản sách

Dưới sự chỉ đạo của UBND TP.HCM, Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM phối hợp cùng các nhà xuất bản, đơn vị phát hành và chính quyền đặc khu Côn Đảo tổ chức Hội sách Côn Đảo 2025 với chủ đề Huyền thoại Côn Đảo trong những ngày đầu tháng 10. Sự kiện mang đến hàng nghìn đầu sách cùng nhiều hoạt động ý nghĩa, thực sự nối dài dòng chảy tri thức, khơi dậy niềm tự hào và tinh thần yêu nước nơi đảo xa.

Hội sách thu hút sự tham gia của hàng trăm đại biểu, học sinh, người dân và du khách; đặc biệt là sự góp mặt đầy xúc động của nhiều cựu tù chính trị Côn Đảo, khiến không gian nơi đây trở thành cầu nối thiêng liêng giữa quá khứ hào hùng và hiện tại tươi sáng, hun đúc mạnh mẽ khát vọng vươn lên cho thế hệ trẻ hôm nay.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Trần Thế Thuận, Giám đốc Sở VHTT TP.HCM, nhấn mạnh: “Hội sách hôm nay tôn vinh những tấm gương kiên trung, bất khuất qua các khu vực trưng bày sách… Đây không chỉ là nơi giới thiệu tư liệu quý báu mà còn là hoạt động văn hóa đặc sắc, nhằm phát huy giá trị lịch sử cách mạng, nâng cao văn hóa đọc trong nhân dân, hướng tới danh hiệu Thủ đô sách Thế giới do UNESCO công nhận”.

Không gian trưng bày được thiết kế đa tầng ý nghĩa. Khu vực “Chủ tịch Hồ Chí Minh” giới thiệu các tác phẩm kinh điển, tư liệu quý về tư tưởng, đạo đức và phong cách của Người, góp phần bồi đắp truyền thống yêu nước và khát vọng cống hiến. Khu trưng bày “Thành tựu phát triển kinh tế - xã hội TP.HCM” phản ánh diện mạo mới, sáng tạo và năng động của TP trong nhiệm kỳ 2020-2025, khẳng định mối gắn kết giữa Côn Đảo và Thành phố mang tên Bác.

Nổi bật nhất, khu chuyên đề “Các nhân vật huyền thoại Côn Đảo, lịch sử, đất và con người Côn Đảo” tái hiện sinh động hành trình đấu tranh kiên cường của các anh hùng liệt sĩ như Tổng Bí thư Lê Hồng Phong, Chí sĩ Nguyễn An Ninh, Anh hùng liệt sĩ Võ Thị Sáu... cùng hàng ngàn chiến sĩ cách mạng đã hiên ngang trong “địa ngục trần gian”. Không chỉ tôn vinh lịch sử, khu vực này còn phản ánh diện mạo mới của vùng đất và con người Côn Đảo hôm nay - biểu tượng của đổi thay và phát triển bền vững.

Điểm nhấn xúc động của hội sách là chương trình giao lưu tác giả, giới thiệu tác phẩm Những người con Sài Gòn trong “địa ngục trần gian” Côn Đảo diễn ra sáng 5.10, với sự tham dự của nhiều nhân chứng lịch sử, cựu tù chính trị, đặc biệt là bà Trương Mỹ Hoa - nguyên Phó Chủ tịch nước. Trong không khí trang nghiêm và ấm áp, những câu chuyện, ký ức và tinh thần bất khuất của các nhân vật huyền thoại đã được tái hiện, như lời nhắc nhở thế hệ hôm nay về giá trị của tự do và hòa bình.

Bà Trương Mỹ Hoa chia sẻ, Côn Đảo hôm nay đã “thay da đổi thịt”, người dân được chăm lo chu đáo, xứng đáng với sự hy sinh của cha anh; đồng thời, bà kêu gọi tăng cường giáo dục truyền thống lịch sử, để thế hệ trẻ hiểu, trân trọng và tiếp nối tinh thần kiên cường ấy trong hành trình xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.

Kết nối đảo xa, kiến tạo tương lai phát triển

Hội sách Côn Đảo 2025 thể hiện rõ tinh thần đổi mới và bắt nhịp với xu hướng thời đại số khi kết hợp hài hòa giữa sách in truyền thống và sách điện tử. Không gian đọc ngoài trời tại Công viên Tôn Đức Thắng trở thành điểm đến lý tưởng, nơi du khách được hòa mình trong không khí tri thức giữa thiên nhiên biển đảo. Đặc biệt, việc ứng dụng mã QR tại các gian hàng giúp người tham dự dễ dàng tiếp cận hàng nghìn đầu sách điện tử, bản đọc thử và thông tin chi tiết, mở ra mô hình “hội sách thông minh” - biểu tượng cho sự chuyển mình của Côn Đảo trong kỷ nguyên số.

Trong khuôn khổ sự kiện, BTC đã ra mắt Thư viện số Nguyễn An Ninh chuyên đề Nam Bộ, góp phần mở rộng khả năng tiếp cận tri thức hiện đại cho người dân và học sinh trên đảo. Song song đó, chuỗi hoạt động lan tỏa văn hóa đọc trong trường học như Trò chuyện với tương lai - cùng em đọc sách, Thư gửi tương lai hay Ước mơ của em đã khơi dậy tinh thần ham học hỏi, tình yêu sách và khát vọng vươn lên của thế hệ trẻ nơi đảo xa.

Phó Chủ tịch UBND đặc khu Nguyễn Văn Mạnh khẳng định, hội sách chuyên nghiệp kết hợp giữa sách in và sách số sẽ là cánh cửa tri thức giúp học sinh và giáo viên dễ dàng khai thác thông tin, phục vụ giảng dạy và học tập. Từ đó, Côn Đảo trở nên gần gũi với đất liền, hội nhập sâu rộng hơn và mở ra không gian phát triển mới cho đặc khu.

Không chỉ là sự kiện văn hóa, Hội sách còn mang đậm tinh thần sẻ chia. Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM cùng các đơn vị đồng hành như Viện Nghiên cứu và Phát triển Phương Đông, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật - chi nhánh TP.HCM, NXB Tổng hợp, NXB Trẻ, Đông A Book, Voiz FM… đã trao tặng hơn 2.500 đầu sách in và điện tử cho đặc khu.

Ngoài ra, BTC còn gửi 15 phần quà trị giá 15 triệu đồng đến học sinh có hoàn cảnh khó khăn cùng hàng loạt hiện vật ý nghĩa: 200 voucher sách điện tử, 500 quyển tập, 350 lồng đèn, 300 thùng sữa, 2 máy thở oxy, 8 bộ sách Lịch sử quân sự Việt Nam, 3 trụ nước tinh khiết, học bổng và thiết bị y tế. Các hoạt động này còn gắn liền với nhiều chương trình xã hội của báo chí TP.HCM như Đường cờ Tổ quốc, Tiếp sức đến trường, Nữ sinh hiếu học vượt khó, lan tỏa sâu sắc tinh thần nhân văn và nghĩa tình.

Từ “hòn đảo thiêng” từng mang dấu tích đau thương của lịch sử, Côn Đảo hôm nay đang chuyển mình mạnh mẽ - biến ký ức thành khát vọng, biến di sản thành tương lai. Hội sách Côn Đảo 2025 không chỉ quảng bá hình ảnh, kích cầu du lịch, mà còn tạo động lực phát triển toàn diện về kinh tế - văn hóa - xã hội, góp phần định hình một Côn Đảo giàu bản sắc, hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững trong hành trình mới. 

Tri ân lịch sử bằng tri thức

VHO - Hội sách Côn Đảo 2025 với chủ đề “Huyền thoại Côn Đảo” sẽ chính thức diễn ra từ ngày 3 đến 5.10 tại Đặc khu Côn Đảo (TP.HCM). Sự kiện không chỉ là lễ hội sách mà còn là một hành trình tri ân, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử của di tích quốc gia đặc biệt, đồng thời kích cầu du lịch và khẳng định vị thế văn hóa của Thành phố.