Nhật Bản sử dụng AI “biến hoá” sáng tạo trong nghệ thuật dệt kimono cổ xưa

VHO - Trí tuệ nhân tạo (AI) bắt đầu được sử dụng để thiết kế các mẫu kimono ở Kyoto nhằm khai thác tính mới của công nghệ trong quá trình phát triển nghệ thuật dệt cổ xưa.

Nishijinori, kỹ thuật dệt kimono tinh xảo có từ hơn một nghìn năm trước tại cố đô Kyoto của Nhật Bản, đang có một cộng sự công nghệ cao trợ giúp là Trí tuệ nhân tạo (AI).

Phong cách dệt đầy màu sắc gắn liền với "Truyện kể Genji" của thời kỳ Heian thế kỷ 11, đã trải qua nhiều thăng trầm. Nhưng quá trình gìn giữ nghệ thuật dệt cổ xưa đang gặp thách thức khi nhu cầu về kimono giảm mạnh trong cộng đồng người Nhật.

Hironori Fukuoka, người kế thừa thế hệ thứ tư của doanh nghiệp Nishijinori, quyết tâm gìn giữ nghệ thuật từ tổ tiên, ngay cả khi phải nhờ đến AI.

"Tôi muốn gìn giữ di sản mà cha tôi đã để lại. Tôi đã suy ngẫm làm thế nào để kỹ thuật dệt Nishijinori có thể duy trì sự phù hợp với nhu cầu của ngày nay ", ông Fukuoka chia sẻ trong cửa hàng ở quận Nishijin, Kyoto.

Bên cạnh dự án AI, ông Fukuoka cũng đang nghiên cứu sử dụng kỹ thuật dệt để tạo ra các vật liệu siêu bền.

Những khung cửi khổng lồ Fukuoka Weaving vẫn được sử dụng trong cửa hàng của ông. Quá trình quyết định sợi màu nhuộm thủ công để tạo ra các họa tiết cũng giống như việc bật hoặc tắt tín hiệu số của máy tính.

Chính sự tương đồng đó đã khiến ông Fukuoka khai thác công cụ AI cho nghề dệt Nishijinori, với sự hỗ trợ của Phòng thí nghiệm Khoa học Máy tính Sony, một bộ phận nghiên cứu độc lập của Tập đoàn Sony.

AI chỉ đưa ra gợi ý cho các thiết kế nhưng không thực hiện bất kỳ công việc sản xuất thực tế nào. Dù vậy điều đó vẫn không làm ông Fukuoka hay các nhà nghiên cứu bận tâm.

“Nghiên cứu của chúng tôi xuất phát từ ý tưởng cuộc sống con người, vừa gìn giữ vừa tiếp cận cách làm mới trong nghệ thuật dệt”, Jun Rekimoto, Giám đốc khoa học tại Sony CSL, đơn vị cũng đang nghiên cứu cách sử dụng AI để ghi lại và truyền tải các động tác trong nghi lễ trà đạo truyền thống của Nhật Bản, cho biết.

“Chúng tôi không nghĩ AI có thể làm được mọi thứ. Nishijinori là một ngành công nghiệp tỉ mỉ, vì vậy, chúng tôi bắt đầu tìm sự hỗ trợ từ AI”, Rekimoto, cũng là giáo sư tại Đại học Tokyo, cho biết.

Kết quả của nghiên cứu này là một bước ngoặt đáng kinh ngạc, phù hợp trong tư duy, phù hợp với nghệ thuật trang trí kimono của Hoàng gia Nhật Bản.

AI cung cấp nhiều mẫu Nishijinori có sẵn và được hướng dẫn tự đưa ra các đề xuất riêng. Một trong số đó là mẫu họa tiết đen và cam đậm nét, gợi lên hình ảnh nhiệt đới.

Khai thác AI trong nghệ thuật dệt

Theo ông Fukuoka, một số ý tưởng của AI khá thú vị nhưng lại không phù hợp. Sự nhạy bén của AI là có thể đưa ra nhiều đề xuất chỉ trong vài giây.

Ông Fukuoka ngay lập tức bị thu hút bởi AI sử dụng họa tiết lá để định hình các đường nét góc cạnh của một mẫu họa tiết truyền thống. Đây là điều mà ông cho rằng con người sẽ không nghĩ đến.

Bộ kimono do AI hợp tác sản xuất có màu xanh lá cây mềm mại, quyến rũ, mặc dù vẫn chưa có giá và chưa được sản xuất. Công việc dệt được thực hiện bằng máy kiểu cũ dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân theo cách truyền thống.

Những bộ kimono của Nishijinori có giá bán lên tới một triệu yên (6.700 đô la). Nhiều người Nhật Bản ngày nay không còn bận tâm đến việc mua kimono và thường thuê trang phục này cho những dịp đặc biệt.

Mặc kimono là một việc khó khăn, phức tạp, thường cần sự trợ giúp chuyên nghiệp, khiến việc tiếp cận kimono càng trở nên khó khăn hơn.

Tiến sĩ Lana Sinapayen, cộng tác viên nghiên cứu tại Sony CSL tin rằng AI sẽ được giao những công việc sáng tạo và thú vị trong nghệ thuật dệt kimono.

“Đó là mục tiêu của tôi”, bà chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn tại Fukuoka Weaving, về ý định sử dụng AI trong vai trò trợ lý.

Công nghệ kỹ thuật số không thể tự động thực hiện tất cả các sắc thái của nghệ thuật dệt Nishijinori. Nhưng AI có thể hỗ trợ, hoặc chỉnh sửa các họa tiết ở một giai đoạn nào đó.

Theo các nhà nghiên cứu, sau khi hoàn thành tất cả những điều đó, AI có thể giải quyết các nhiệm vụ khó khăn chỉ trong vài giây, và thực hiện khá tốt.

Bên cạnh đó, AI cũng đang được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy, văn phòng, trường học và gia đình, bởi vì có thể thực hiện các nhiệm vụ nhanh hơn với khối lượng lớn hơn, nhưng khá chính xác và khách quan, so với nỗ lực của con người.