Người trẻ Hội An kể chuyện di sản

VHO - Sau gần hai tháng học tập, rèn luyện kỹ năng công dân toàn cầu, quản lý dự án và truyền thông, những “Lãnh đạo trẻ Hội An” đã khép lại hành trình đầu tiên bằng lễ tổng kết đầy cảm xúc.

Tại đây, 14 đề án đổi mới sáng tạo đã được các em học sinh trình bày với những ý tưởng mang hơi thở đương đại nhưng thấm đẫm giá trị truyền thống, nhằm hồi sinh, lan tỏa tinh hoa làng nghề, thủ công mỹ nghệ và nghệ thuật dân gian đặc sắc của vùng đất di sản.

 Kết nối tri thức bản địa, làm mới di sản và làng nghề

Chương trình đào tạo lãnh đạo trẻ Hội An thuộc dự án “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo cho thanh niên và cộng đồng vì phát triển đô thị bền vững” do Chương trình Định cư và Con người của Liên hiệp quốc (UN-Habitat) phối hợp với thành phố Hội An (thuộc tỉnh Quảng Nam trước đây) thực hiện từ trước thời điểm sáp nhập Quảng Nam và Đà Nẵng; Công ty TNHH Wemaster và Hoianlife là các đối tác triển khai dự án.

Được tổ chức theo phương pháp dạy học đồng đẳng, trao quyền cho từng học viên và tổ chức làm việc theo nhóm nhỏ, trong thời gian gần 2 tháng, hơn 50 học sinh tài năng đến từ các trường THTP tại Hội An đã được đào tạo kỹ năng công dân toàn cầu, phát triển tư duy lãnh đạo, rèn luyện năng lực thiết kế, xây dựng các đề án đổi mới sáng tạo, đánh dấu hành trình khám phá, phát triển năng lực lãnh đạo trong thế kỷ XXI và bối cảnh toàn cầu hóa diễn ra trong đời sống hằng ngày.

Hoạt động quan trọng của chương trình là buổi học được tổ chức với hình thức trải nghiệm thực tế tại làng mộc Kim Bồng, nhằm trang bị cho học viên nền tảng tri thức bản địa, nhận biết lợi thế cạnh tranh của làng nghề Hội An và cơ hội để phát triển kinh tế dựa trên di sản.

Các bạn trẻ cũng được tìm hiểu và trải nghiệm nghề truyền thống dệt chiếu cói, cùng nghệ nhân chạm khắc tên trên những phôi gỗ, tự tạo cho mình những thành phẩm đầy ý nghĩa. Đặc biệt, được nghe câu chuyện đầy cảm hứng về nghề và giữ nghề truyền thống đóng ghe bầu từ ông Nguyễn Mạnh Thấn, nghệ nhân đóng ghe bầu đời thứ 16 và Nguyễn Mạnh Tây, nghệ nhân đóng ghe bầu đời thứ 17...

Tại buổi thực địa, các nghệ nhân, doanh nhân cũng có những trao đổi với học viên xoay quanh chủ đề về phát triển kinh tế dựa trên tri thức bản địa, sự kết nối tri thức bản địa với giá trị kinh tế và gửi gắm kỳ vọng đến thanh niên Hội An.

Trong đó tập trung vào những nội dung như: Khả năng tạo thu nhập từ nghề truyền thống; Hành trình và câu chuyện cá nhân về sáng tạo và kinh doanh sản phẩm, dịch vụ gắn với bản sắc địa phương; Những yếu tố tạo nên giá trị khác biệt và tính cạnh tranh của tri thức bản địa Hội An mà không nơi nào khác có; Vai trò của công nghệ và chuyển đổi số trong việc phát triển thị trường cho thành quả của đổi mới sáng tạo.

Kể chuyện di sản bằng ngôn ngữ hiện đại

Ngay từ những tuần đầu tiên của chương trình, 14 nhóm học viên Lãnh đạo trẻ Hội An đã đồng hành kiến tạo những đề án đổi mới sáng tạo, tập trung vào các lĩnh vực: Di sản, làng nghề, nghệ thuật dân gian và khởi nghiệp thanh niên.

Các đề tài trải dài từ nghệ thuật trình diễn như Bài chòi, múa Thiên Cẩu, đến thủ công truyền thống như mặt nạ giấy bồi, làng gốm Thanh Hà, làng mộc Kim Bồng, nghề Đông y... cùng các ý tưởng về trò chơi sáng tạo, quà lưu niệm “made in Hội An” mang đậm dấu ấn bản địa.

Tất cả đề án đều được ươm mầm từ tình yêu di sản, được phát triển bởi tinh thần trách nhiệm và sự sáng tạo của những người trẻ đang cùng chung tay định hình tương lai cho đô thị cổ, một di sản văn hóa thế giới và cũng là thành viên mạng lưới Thành phố sáng tạo UNESCO.

Trong lễ tổng kết, các học viên đã tự tin thuyết trình trước Hội đồng giám khảo gồm chuyên gia quốc tế, nhà nghiên cứu và lãnh đạo doanh nghiệp. Từ cách truyền đạt đến nội dung đề xuất, các nhóm đều thể hiện được khả năng ứng dụng truyền thông, quản lý dự án và tư duy đổi mới một cách bài bản và chuyên nghiệp.

Ba đề án tiêu biểu đã được vinh danh: Giải nhất “Kim Bồng Du Ca” - một mô hình du lịch cộng đồng sáng tạo, kết nối các trải nghiệm tại làng mộc Kim Bồng và Cẩm Kim thành hành trình khám phá xuyên suốt. Ý tưởng táo bạo về “tour du lịch mùa lũ” cùng phần trình bày sống động bằng đặc sản quê, chiếu cói và tờ rơi thiết kế như một sản phẩm du lịch thực thụ đã chạm tới cảm xúc người nghe.

Giải nhì “Chạm Lá Chạm Lành” kết hợp du lịch văn hóa với y học cổ truyền, đề án giới thiệu trải nghiệm làm thuốc, tư vấn sức khỏe, chia sẻ kiến thức Đông y, góp phần hồi sinh nghề truyền thống thông qua góc nhìn hiện đại và gần gũi. Giải ba “Neo Chòi”, với “Neo” mang nghĩa “mới” (tiếng Hy Lạp), đề án hướng tới bảo tồn và lan tỏa nghệ thuật Bài chòi bằng công cụ hiện đại như thư viện số, sản phẩm lưu niệm, thiết kế tích hợp trong không gian nhà hàng - khách sạn để lời hát dân gian sống động trở lại trong đời sống hôm nay.

Ông Quảng Văn Quý, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa Thế giới Hội An đánh giá cao chiều sâu nghiên cứu và tính ứng dụng thực tiễn của các đề án, nhấn mạnh rằng các bạn trẻ đang mở ra một hướng đi mới để bảo tồn di sản bằng sáng tạo. Các chuyên gia phản biện cũng bày tỏ kỳ vọng nhiều đề án sẽ tiếp tục phát triển thành mô hình kinh doanh khả thi, với sự đồng hành từ doanh nghiệp và nhà đầu tư có cùng tầm nhìn phát triển bền vững.

Những đề án không chỉ là sản phẩm của trí tuệ, mà còn là hành trình trải nghiệm đầy cảm xúc, nơi kỹ năng và kiến thức được chuyển hóa thành hành động cụ thể, giữ gìn bản sắc, kết nối cộng đồng và truyền đi cảm hứng đổi mới trên nền tảng truyền thống. Đây chính là cách mà thế hệ trẻ Hội An đang “vẽ tiếp” một đô thị sáng tạo mang dấu ấn bản địa, đậm chất Á Đông, bền vững và sâu sắc.

Sau chương trình, các học viên sẽ tiếp tục hành trình cùng CLB Thanh niên Đổi mới Sáng tạo Hội An, nơi các đề án sẽ có cơ hội trở thành sản phẩm mẫu, góp phần phát triển các sáng kiến đổi mới sáng tạo tại Hội An và mở rộng ra khu vực Đà Nẵng.