Con tem tôn vinh nền văn hóa Óc Eo một thời rực rỡ

VHO - Bằng ngôn ngữ của riêng mình, những con tem Văn hóa Óc Eo đã truyền tải đến cộng đồng trong nước và quốc tế hiểu hơn về nền văn hóa Óc Eo một thời rực rỡ. Con tem Văn hóa Óc Eo – Việt Nam góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Óc Eo xứng tầm di tích quốc gia đặc biệt và Di sản văn hóa thế giới trong tương lai.

Bộ tem “Văn hóa Óc Eo” gây chú ý trở lại khi Khu di tích khảo cổ Óc Eo – Ba Thê, tỉnh An Giang đang xúc tiến xây dựng hồ sơ khoa học trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới

Ngày 27.8.1946, Quyền Chủ tịch nước Việt Nam DCCH Huỳnh Thúc Kháng ký sắc lệnh số 172/SL cho Nha Bưu điện in và phát hành một bộ tem của nhà nước với 5 mẫu tem chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh do họa sĩ Nguyễn Sáng (1923-1988) vẽ khi mới 23 tuổi, là bộ tem đầu tiên của nước Việt Nam độc lập. 

Từ đó, lần đầu tiên con tem thuần Việt với quốc hiệu Việt Nam cùng hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh - Người sáng lập nước Việt Nam mới được phát hành, gây tiếng vang rộng lớn. Cũng từ đây, ngày 27.8 được coi là ngày mở đầu cho dòng tem bưu chính của cách mạng Việt Nam. Từ ấy đến nay, ngành bưu chính đã phát hành hàng ngàn bộ tem với trên 4.000 mẫu. Ngoài phương tiện thanh toán cước phí, tem còn thể hiện nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến  đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước thông qua các hình tượng mỹ thuật.

Bên cạnh đó, tem còn là đối tượng thẩm mỹ đặc biệt của một nhóm người tìm tòi và mê say. Đặc biệt, với màu sắc lúc rực rỡ hào hoa hay thâm trầm lắng đọng, lúc thể hiện thế giới vô hình cùng với sự huyền diệu có sức hút diệu kỳ làm người cuốn hút, không thể rời ra được.Thế giới của tem là rộng lớn, sâu xa đã làm nên sự say mê thánh thiện và hữu ích.

Chơi tem ở thế giới và Việt Nam bao giờ cũng là trò chơi tao nhã, như công dân các quốc gia khác trên thế giới, người Việt Nam cũng yêu và ý thức rõ về tình yêu đất nước, Tổ quốc thiêng liêng của mình. Từ khi biết nhận thức đến có sở thích sưu tập đã thu hút, hội tụ đủ thành phần, đủ lứa tuổi và giới tính…, họ có niềm đam mê thể hiện tình yêu quê hương và khám phá văn hóa thế giới. Thú chơi tem này rầm rộ những thập niên năm 1970, 1980. Lúc này, ở nhiều địa phương, nhất là các thị xã, thành phố luôn có hội chơi tem, câu lạc bộ những người chơi tem; nhiều tờ báo, tạp chí có hẳn góc dành riêng cho những người chơi tem. 

Bộ tem “Văn hóa Óc Eo” gồm 3 mẫu tem và 1 blốc, giới thiệu các hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia

Đặc biệt, giới truyền thông đã có hẳn Tạp chí Tem chuyên biệt, phát hành với số lượng nể trọng và đáng gờm. Ở rất nhiều quốc gia thường mở hội thi tem, đấu giá tem, tổ chức các cuộc triển lãm tem,… Ngày nay, người chơi tem và các câu lạc bộ sưu tầm tem phát triển. 

Ông Trần Hữu Huệ, ở thị trấn Núi Sập, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang bắt đầu chơi tem từ năm học lớp 6, trường Thoại Ngọc Hầu (Long Xuyên). với niềm say mê vô hạn. Ông chia sẻ: “Người sưu tầm tem không chỉ cần lòng say mê mà còn là người có tài ngoại giao, có kiến thức văn hóa, lịch sử, địa lý, chính trị, và biết một vài ngoại ngữ để giao dịch với các hội tem quốc tế”. 

Vì vậy giá trị của mỗi con tem giờ đây không chỉ là giá trị truyền tải nền văn hóa, lịch sử mà xa hơn nữa là một cách thức để đưa văn hóa, truyền thống đất nước con người Việt Nam ra thế giới. Người quan tâm đến tem bởi nó như một bảo tàng lưu giữ ký ức, lưu giữ lịch sử hiệu quả chứ không đơn thuần chỉ mang giá trị truyền thống gắn liền với những phong thư của bưu điện. 

Nội dung của những con tem tại Việt Nam thường là các sự kiện, nhân vật, hiện vật cũng như di tích lịch sử có ý nghĩa đặc biệt trong quá trình phát triển của đất nước. Những bộ tem lưu giữ nội dung liên quan lịch sử thế giới như Cách mạng Tháng Mười Nga, chân dung các danh nhân lịch sử thế giới,... Nhưng trong số đó thì giai đoạn lịch sử hiện đại Việt Nam gắn với cuộc đấu tranh cách mạng giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước bao gồm lịch sử Ðảng Cộng sản Việt Nam có vị trí đặc biệt quan trọng...

Đến nay, các bộ sưu tập tem của cá nhân, của tổ chức đã mỗi ngày dày thêm, đủ chủng loại, đạt tầm cỡ thế giới và khu vực, chứng minh người Việt Nam yêu cái đẹp, cảm cái đẹp hiện hữu trên mỗi con tem. Với họ, chiều sâu mỗi con tem không chỉ kích thích trí tò mò và lòng ham hiểu biết, mà còn chinh phục tính khám phá, sự đi tìm nội dung trong biểu tượng.

Nền văn hóa Óc Eo – Việt Nam tồn tại và phát triển rực rỡ từ thế kỷ thứ II đến thế kỷ VII ở vùng Đông Nam Á, chủ nhân nó là nhà nước cổ Phù Nam - đế quốc hàng hải hùng mạnh vào thời đó, quản lý cả vùng đất  rộng lớn. Nền văn hóa Óc Eo được các nhà khảo cố, nhà khoa học, học giả trong và ngoài nước biết đến, khẳng định là một nền văn hóa độc đáo, rất phát triển.Với nhưng di chỉ còn giữ lại qua nhiều thế kỷ đã chứng minh điều đó. 

Ông Nguyễn Hữu Giềng, Giám đốc Ban Quản lý di tích văn hóa Óc Eo tỉnh An Giang chia sẻ: “Việc xây dựng kế hoạch, được các ngành, các cấp thống nhất hình thành về bộ tem Văn hóa Óc Eo phát hành đúng vào sự kiện trọng đại của đất nước: Kỷ niệm 75 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam (2.9.1945-2.9.2020)”. Bộ tem nhằm góp phần tuyên truyền, nâng cao nhận thức, lòng tự hào và trách nhiệm của người dân trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của Việt Nam, bên cạnh đó khẳng định chủ quyền lãnh thổ nước ta qua nhiều thế kỷ. Bộ tem “Văn hóa Óc Eo” gồm 3 mẫu tem và 1 blốc với giá mặt 4.000đ, 6.000đ, 8.000đ và 19.000đ, giới thiệu các hiện vật được công nhận là Bảo vật quốc gia.

Bằng ngôn ngữ của riêng mình, những con tem Văn hóa Óc Eo đã truyền tải và quảng bá cho cộng đồng trong nước và quốc tế hiểu hơn về nền văn hóa Óc Eo một thời rực rỡ. Với những hình ảnh được in trên con tem như: Tượng thần Visnu, Shiva, Brahma, gốm, vàng, đồ dùng sinh hoạt, trang sức… làm công chúng thêm một lần ngưỡng mộ về bàn tay rất tài hoa của con người cổ xưa.

Từ khi phát hành bộ tem “Văn hóa Óc Eo”, giới sưu tem trong nước và quốc tế quan tâm. Bộ tem Óc Eo lần này bổ sung cho lịch sử tem, Bưu chính Việt Nam về bộ tem được coi là mới, lạ, độc nhất vô nhị. Qua đây, thêm một lần Việt Nam gửi cho cộng đồng năm châu bốn biển biết đến nền văn hóa Óc Eo từng là trung tâm giao thương cách đây 13 thế kỷ. 

“Con tem Văn hóa Óc Eo – Việt Nam sẽ tạo cho người dân có thêm sự hiểu biết, nâng cao nhận thức về một nền văn hóa cổ xưa, góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Óc Eo xứng tầm di tích quốc gia đặc biệt và Di sản văn hóa thế giới trong tương lai”, ông Nguyễn Hữu Giềng nhấn mạnh.

NGUYỄN KHẮC NGUYÊN