Bảo tồn và khơi dậy sức mạnh văn hóa

VHO - Thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và định hướng phát triển văn hóa, con người Việt Nam trong thời kỳ mới, tỉnh Quảng Trị xác định: Bảo tồn giá trị và khơi dậy sức mạnh văn hóa chính là nền tảng tinh thần vững chắc, là động lực nội sinh thúc đẩy phát triển bền vững. Từ chiều sâu truyền thống cách mạng kiên cường, vùng đất anh hùng này đang khẳng định bản sắc, phát huy sức sáng tạo, hướng tới tương lai giàu bản lĩnh và nhân văn.

Khẳng định bản sắc từ chiều sâu

Hệ thống thiết chế văn hóa – thể thao được đầu tư đồng bộ hơn; nhiều trung tâm văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng, thư viện, khu vui chơi được xây dựng, trở thành nơi gặp gỡ, trao đổi, sáng tạo và gắn kết cộng đồng. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” không chỉ là khẩu hiệu, mà đã trở thành nếp nghĩ, nếp sống – góp phần hình thành con người mới, gia đình văn hóa, khu dân cư văn minh, đoàn kết.

Trong lĩnh vực bảo tồn di sản, tỉnh đặc biệt chú trọng gìn giữ các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể – từ đình, chùa, miếu mạo đến các lễ hội, tập tục, làn điệu dân ca, nghề truyền thống. Nhiều giá trị văn hóa đặc trưng được phục hồi, tôn tạo, gắn với phát triển du lịch. Các di tích lịch sử cách mạng, văn hóa tâm linh được trùng tu, khai thác hiệu quả, không chỉ phục vụ nghiên cứu mà còn là điểm đến tri ân, giáo dục truyền thống.

Điều quan trọng là Quảng Trị không xem bảo tồn là “giữ nguyên quá khứ”, mà là làm sống lại giá trị di sản bằng sức sống đương đại. Di sản trở thành nguồn lực phát triển – từ du lịch văn hóa, nghệ thuật dân gian đến công nghiệp sáng tạo. Mỗi di tích, lễ hội, làng nghề truyền thống được nhìn nhận như một “nguồn lực mềm”, vừa nuôi dưỡng niềm tự hào dân tộc, vừa mở ra hướng phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng.

Văn hóa hôm nay không còn là giá trị tĩnh lặng trong ký ức, mà là nguồn năng lượng sống thấm vào từng nếp nhà, từng ngôi trường, từng lễ hội, từng sản phẩm du lịch. Đó là sức mạnh làm nên bản lĩnh, nhân cách và niềm tự hào của con người Quảng Trị – những con người biết tri ân quá khứ, vững vàng trong hiện tại và khát vọng hướng tới tương lai.

Đưa văn hóa thấm sâu vào đời sống

Cùng với bảo tồn, tỉnh Quảng Trị chú trọng khơi dậy sức mạnh sáng tạo của văn hóa – yếu tố cốt lõi để văn hóa không chỉ được gìn giữ mà còn lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống đương đại.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục được duy trì, lan rộng đến từng cộng đồng dân cư. Nhiều mô hình văn hóa cơ sở, câu lạc bộ nghệ thuật dân gian, phong trào thể dục thể thao quần chúng trở thành điểm sáng, góp phần gắn kết cộng đồng, xây dựng nếp sống văn minh, nghĩa tình.

Tỉnh chú trọng phát triển công nghiệp văn hóa và du lịch văn hóa – hướng đi mới giúp giá trị truyền thống chuyển hóa thành động lực kinh tế. Việc gắn di sản, nghệ thuật, âm nhạc dân gian, ẩm thực, làng nghề với phát triển du lịch đã tạo nên sản phẩm đặc trưng, nâng tầm thương hiệu địa phương. Mỗi người dân, nghệ nhân, cộng đồng trở thành “chủ thể sáng tạo” trong việc làm sống lại văn hóa bằng chính niềm tự hào và tình yêu quê hương.

Song song đó, chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa và truyền thông mở ra không gian mới cho bảo tồn, quảng bá. Chính quyền điện tử, cơ sở dữ liệu số về di sản được triển khai, giúp kết nối giữa văn hóa truyền thống và công nghệ hiện đại. Các chương trình phổ cập tri thức số cho người dân vùng sâu, vùng xa được mở rộng, góp phần hình thành tư duy sáng tạo, nâng cao tri thức, hội nhập cùng thời đại.

Thực tiễn cho thấy, khi văn hóa thấm sâu vào đời sống, khi con người trở thành trung tâm sáng tạo, thì phát triển không chỉ được đo bằng con số, mà còn bằng sự lan tỏa của giá trị – lòng nhân ái, ý thức cộng đồng và niềm tự hào bản sắc.