Điện Biên Phủ - Nhìn từ nước Pháp

VHO - Trong dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7.5.1954 - 7.5.2024), Đài Truyền hình Việt Nam sẽ phát sóng bộ phim Điện Biên Phủ - Nhìn từ nước Pháp.

 Bộ phim có độ dài 50 phút, sẽ lên sóng VTV4 lúc 20h ngày 6.5 và phát lại lúc 20h10 ngày 7.5 trên VTV1. 70 năm đã trôi qua, trận chiến Điện Biên Phủ không chỉ là ký ức mà vẫn hiện lên sống động. Cuộc chiến được nhìn nhận, đánh giá dưới nhiều góc độ và các nhà sử học thế giới đều thống nhất cho rằng, không thể tưởng tượng nổi sức mạnh của người Việt Nam khi chiến thắng trong cuộc đấu không cân sức ấy.   

Bộ phim tài liệu Điện Biên Phủ - Nhìn từ nước Pháp lên sóng đài truyền hình quốc gia được chờ đợi bởi nó sẽ góp phần trả lời câu hỏi: Hồ sơ mật của Bộ Quốc phòng và Quốc hội Pháp nói gì về chiến thắng Điện Biên Phủ của người Việt Nam và thất bại của người Pháp? 

Cùng là “người trong cuộc” nhưng đó là cái nhìn của phía bên kia. Theo đại diện Ban Truyền hình đối ngoại của VTV, bộ phim đã khai thác khối tư liệu mật tại Trung tâm lưu trữ của Bộ Quốc phòng Pháp và Quốc hội Pháp. Mà để làm được điều đó là không dễ. Hiện vẫn còn những tài liệu ở dạng tuyệt mật, chưa được công bố. Một số tài liệu tối mật đã ghi lại những thừa nhận của một số tướng lĩnh Pháp về lý do vì sao họ thất bại ở Điện Biên Phủ. Đó là những thông tin chưa từng được đề cập từ trước đến nay. 

Bộ phim quý ở chỗ khai thác nguồn tài liệu của chính đối phương, nghe chính người Pháp nói về cuộc chiến. Đó là câu chuyện của ông Pierre Flamen, người đến Việt Nam cuối năm 1948 để thu thập thông tin tình báo về Việt Minh. Ông bị Việt Minh bắt 4 lần và có 3 lần trốn thoát. Trong một lần ở Thanh Hóa, ông tình cờ thấy bức tranh cổ động chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh được dán trên bảng tin trong khu lán trại giữa rừng tre nứa. Ông giữ bức tranh đó cho tới khi về Pháp và sau 70 năm cất giữ, ông đã tặng lại cho Bảo tàng TP.HCM. Pierre Flamen kể lại, ông vẫn nhớ những nắm xôi lạc mà người dân Việt Nam đã nấu cho ông. Nhớ cả lần được họ cứu khỏi trận sốt rét nặng… 

Viết tới đây lại nhớ, đầu tháng 2.1993, kỷ niệm 20 năm Việt Nam và Pháp chính thức lập quan hệ ngoại giao, Tổng thống Pháp Francois Mitterrand (lúc bấy giờ) thăm chính thức Việt Nam 3 ngày. Lần đó, ông đã gặp Tướng Giáp, đến thăm Điện Biên Phủ, là vị nguyên thủ đầu tiên của nước Pháp cũng là nguyên thủ quốc gia đầu tiên của một nước phương Tây thăm chính thức Việt Nam kể từ năm 1975. Trong chuyến thăm đó, ông đã kêu gọi Mỹ bình thường hóa quan hệ với Việt Nam. Chiều 10.2.1993, sau 39 năm, lần đầu tiên sân bay Mường Thanh mới có một chiếc máy bay mang cờ của nước Pháp hạ cánh, chở theo vị Tổng thống của một đất nước đã từng quyết tâm xây dựng Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ để níu kéo quyền lợi thực dân ở Đông Dương. 

Tổng thống Pháp lặng lẽ ngắm hồi lâu những vật dụng chiến tranh đã ám màu thời gian, sờ tay lên chiếc bàn làm việc của tướng De Castries, những hiện vật đã trở thành lịch sử. Quá khứ và hiện tại đan xen, quyện chặt trong thời khắc ấy. Ông Mitterrand đã trở lại chiến trường xưa để khép lại quá khứ, đồng thời mở ra chương mới trong quan hệ hai nước Việt - Pháp. Phát biểu tại Hà Nội sau chuyến thăm Điện Biên Phủ, khi nói về nguyên nhân cuộc chiến Pháp - Việt, Tổng thống Francois Mitterrand nói: “Tôi nhớ cuộc đi thăm nước Pháp của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1946 để tìm người đối thoại, nhưng không tìm được người đối thoại ở Fontainebleau. Lúc ấy chúng ta đã buộc Việt Nam phải chiến đấu. Về phía Pháp, đó là sự sai lầm lớn”... Phát biểu của Tổng thống Francois Mitterrand là một cách đánh giá khách quan, sòng phẳng đối với lịch sử. 

Lịch sử Việt Nam suốt thế kỷ XX vô cùng bi tráng. Rất cần phải được nhìn nhận một cách chân xác, để các thế hệ người Việt Nam mãi mãi tự hào về đất nước mình. Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ cũng nằm trong ý nghĩa đó, khi có thêm cái nhìn từ nước Pháp, cái nhìn từ phía bên kia.