Dần xóa bỏ mặc cảm về “ngành tiêu tiền”

VHO - Trong một thời gian dài, hình ảnh những giải đấu vắng người xem, những liên đoàn hoạt động cầm chừng vì thiếu kinh phí, hay các vận động viên sống chật vật vì không có thu nhập từ nghề đã từng tạo nên nỗi mặc cảm dai dẳng. Bước sang giai đoạn mới, thể thao nước nhà đang dần biết tự đứng trên đôi chân của mình.

 Những mô hình xã hội hóa thể thao hiệu quả, những câu lạc bộ năng động trong việc khai thác thương quyền và thu hút người hâm mộ đang mở ra một chương mới - thể thao không chỉ là niềm tự hào, mà còn là một ngành có thể tự tạo ra giá trị kinh tế.

 CLB Hà Nội và bài toán thương mại hóa

Ở môn thể thao vua là bóng đá, một trong những ví dụ điển hình là CLB Hà Nội - đội bóng không chỉ thành công về mặt chuyên môn mà còn từng bước khẳng định mình trên khía cạnh kinh tế. Được vận hành theo mô hình doanh nghiệp thể thao hiện đại, CLB Hà Nội chủ động trong việc xây dựng thương hiệu, phát triển các sản phẩm truyền thông, tổ chức sự kiện và tìm kiếm tài trợ.

Với dàn cầu thủ ngôi sao, trước đây là những Quang Hải, Văn Hậu, Đình Trọng (đã chuyển sang CLB khác) và giờ đây vẫn là lứa cầu thủ thành danh như Văn Quyết, Hùng Dũng, Duy Mạnh, Thành Chung, Xuân Mạnh, Tuấn Hải, Hai Long...

CLB Hà Nội sớm nhận ra tiềm năng thương mại từ hình ảnh vận động viên. Họ không chỉ là những người thi đấu trên sân, mà còn là các biểu tượng truyền cảm hứng, là “tài sản thương hiệu” để đội bóng có thể khai thác tạo doanh thu thông qua việc ký hợp đồng quảng cáo, bán áo đấu hay thu hút tài trợ.

Đội bóng Thủ đô từng thành công với chương trình “Strong Vietnam”. Đây là chương trình được xây dựng với mục đích truyền cảm hứng yêu thích và tập luyện thể thao, nuôi dưỡng ước mơ và niềm tin vào cuộc sống cho học sinh và thế hệ trẻ Việt Nam đồng thời quảng bá cho thương hiệu của CLB.

Đại sứ chương trình là các ngôi sao của bóng đá Việt Nam và là cầu thủ của CLB Hà Nội như Văn Quyết, Quang Hải, Văn Hậu, Duy Mạnh, Đình Trọng, Đức Huy… đã gây tiếng vang và nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình từ người hâm mộ.

Khi liên đoàn cũng biết làm show

Không chỉ bóng đá, những môn thể thao vốn bị xem là “kén người xem” như MMA hay Kickboxing… đang âm thầm tạo ra một làn sóng mới - xã hội hóa triệt để, tức là không sống bằng ngân sách nhà nước, nhưng vẫn vận hành chuyên nghiệp, hiệu quả và… biết kiếm tiền.

Liên đoàn Võ thuật tổng hợp Việt Nam (VMMAF) là minh chứng sống động cho hướng đi này. Được thành lập và hoạt động với nguồn lực xã hội hóa 100%, VMMAF không chọn con đường xin tài trợ theo kiểu truyền thống mà tự tìm cách để “biến võ đài thành sân khấu”, nơi thể thao kết hợp với giải trí, tạo ra trải nghiệm đa tầng cho khán giả.

Một trong những chiến lược nổi bật của VMMAF là tổ chức các giải đấu MMA, với mô hình kết hợp giữa thể thao đối kháng và biểu diễn nghệ thuật. Đã từng có nhiều sự kiện được dàn dựng công phu với sự tham gia của các ca sĩ nổi tiếng, DJ, VJ, ánh sáng sân khấu hiện đại... tạo nên bầu không khí không kém một concert ấn tượng.

Không còn là những trận đánh đơn lẻ trong nhà thi đấu lặng lẽ, giờ đây MMA tại Việt Nam đã có lượng fan trung thành. Từ con số khiêm tốn ban đầu, đã có thời điểm các trận đấu có thể thu hút tới 5.000 khán giả tại Cung Thể thao Quần Ngựa, Hà Nội.

Đặc biệt năm 2025, VMMAF đã tổ chức đều đặn 9 giải đấu xuyên suốt từ tháng 4 đến tháng 12, trung bình mỗi tháng một sự kiện - một lịch thi đấu dày đặc hiếm thấy ở các môn võ đối kháng trong nước.

Việc tổ chức định kỳ các sự kiện không chỉ giúp tạo thói quen cho người hâm mộ, mà còn mở ra cơ hội khai thác vé vào cửa, bản quyền truyền hình, tài trợ, quảng cáo trực tiếp trên sàn đấu, cũng như bán các sản phẩm gắn liền với thương hiệu giải đấu.

Hiện giá vé xem MMA tại các show hằng tháng có giá từ 200.000 đồng/vé khán đài thường, 500.000 đồng/vé với vị trí ngồi dưới sàn và mức vé ở khán đài VIP lên tới 800.000 đồng/vé. Hầu hết các trận đấu của MMA đều chật kín khán đài và đó là tín hiệu vui khi thể thao Việt Nam biết phát huy sức mạnh hấp dẫn của chuyên môn thành các giá trị kinh tế.

Tương tự, Liên đoàn Kickboxing Việt Nam cũng đang áp dụng mô hình tự chủ 100% và đi theo hướng tạo ra “sản phẩm thể thao có giá trị thương mại”. Các sự kiện Kickboxing được tổ chức hiện đại hơn, quy mô hơn, có sự tham gia của truyền thông, đối tác kinh doanh và các nhà tổ chức chuyên nghiệp. Đây là điểm khác biệt hoàn toàn so với tư duy tổ chức giải thuần túy về chuyên môn như vốn tồn tại trong một thời gian dài.

Và câu chuyện “tập” làm kinh tế từ thể thao

Có thể nói, thể thao Việt Nam đang bước vào thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ, từ một ngành phụ thuộc vào ngân sách dần sang giai đoạn chủ động xây dựng mô hình kinh doanh, tạo ra giá trị thực tế. Dù bước đi này còn chậm, còn vấp váp, nhưng quan trọng là đã có những đơn vị tiên phong, dũng cảm thử nghiệm những mô hình mới và dần chứng minh được hiệu quả.

Đặc biệt, việc các liên đoàn, câu lạc bộ nhận thức rõ rằng họ không thể mãi trông chờ vào “bầu sữa ngân sách” mà phải chủ động kiếm tiền để tồn tại đã góp phần thay đổi tư duy trong toàn ngành. Khi thể thao trở thành một sản phẩm có giá trị, khán giả chính là khách hàng, thì việc đầu tư vào chất lượng giải đấu, hình ảnh vận động viên, trải nghiệm người xem... sẽ không còn là khẩu hiệu, mà là điều bắt buộc.

Thực tế cũng cho thấy, những đơn vị thể thao “biết làm kinh tế” đều gắn chặt với khả năng truyền thông, quảng bá thương hiệu và tạo dựng cộng đồng người hâm mộ. Từ việc livestream các trận đấu trên nền tảng số, xây dựng nội dung trên mạng xã hội, đến việc bán vé trực tuyến, hợp tác cùng các KOLs để lan tỏa... thể thao Việt Nam đang từng bước áp dụng tư duy của nền kinh tế thị trường hiện đại.

Trong bối cảnh nguồn lực ngân sách ngày càng hạn hẹp và yêu cầu về hiệu quả chi tiêu công ngày một cao, việc chuyển hướng sang mô hình thể thao tự chủ, xã hội hóa và có khả năng sinh lời là con đường tất yếu.

Câu chuyện của VMMAF, của CLB Hà Nội, của những đơn vị thể thao biết cách truyền cảm hứng và “bán” được cảm xúc cho khán giả là minh chứng rõ ràng thể thao không chỉ là tiêu tiền - thể thao có thể kiếm tiền, nếu được vận hành bằng tư duy kinh doanh và sự chuyên nghiệp.

Tất nhiên, để có một nền thể thao thực sự giàu có, Việt Nam vẫn còn cả chặng đường dài. Cần thêm chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào thể thao; cần khung pháp lý rõ ràng cho việc khai thác bản quyền truyền hình, tài trợ, vận động tài chính; cần những nhà quản lý thể thao am hiểu thị trường và dám hành động.

Nhưng quan trọng nhất, chúng ta đã thoát ra khỏi tâm lý an phận, tư duy trông chờ vào ngân sách nhà nước. Thể thao Việt Nam đã bắt đầu biết kiếm tiền và đó mới là tín hiệu quan trọng nhất cho một tương lai bền vững.