Cần sớm hoàn thiện chính sách cho HLV, VĐV người khuyết tật

VHO - Thể thao người khuyết tật Việt Nam những năm qua đã đạt nhiều thành tựu đáng ghi nhận trên đấu trường quốc tế. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và khuyến khích các huấn luyện viên (HLV), vận động viên (VĐV) người khuyết tật, việc sửa đổi, bổ sung các chế độ, chính sách phù hợp là hết sức cấp thiết.

 Khoảng trống chính sách và những bất cập hiện hữu

Trước đây, HLV, VĐV thể thao người khuyết tật được hưởng chế độ dinh dưỡng đặc thù theo Quyết định số 67/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 61/2018/TT-BTC của Bộ Tài chính. Song, các văn bản này không còn hiệu lực kể từ khi Nghị định số 36/2019/NĐ-CP được ban hành, bởi thể thao người khuyết tật không thuộc phạm vi quy định tại Điều 37 của Luật Thể dục, thể thao (TDTT).

 Về mặt pháp lý, Khoản 4, Điều 63 Luật TDTT chỉ quy định học sinh tại Trường Năng khiếu thể thao được hưởng chế độ dinh dưỡng đặc thù, mà chưa có cơ sở áp dụng cho các HLV, VĐV người khuyết tật ngoài hệ thống trường này. Điều này khiến việc xây dựng chính sách hỗ trợ cho nhóm đối tượng quan trọng này bị bỏ ngỏ, thiếu nền tảng pháp lý đầy đủ.

Trên thực tế, trong các năm 2023 và 2024, các VĐV, HLV thuộc đội tuyển quốc gia người khuyết tật vẫn duy trì tập luyện chuẩn bị cho các sự kiện lớn như Paralympic thế giới hay Đại hội Thể thao châu Á dành cho người khuyết tật.

Tuy nhiên, do vướng mắc về cơ chế chính sách và ảnh hưởng từ dịch COVID-19, nhiều chương trình tập huấn trọng điểm đã không được triển khai. Đáng chú ý, khi Quyết định số 67/2008/QĐ-TTg đã hết hiệu lực, còn Nghị định số 36/2019/NĐ-CP lại không bao phủ nhóm VĐV, HLV người khuyết tật, thì đồng nghĩa với việc họ không còn cơ chế pháp lý để tiếp tục được hưởng chế độ dinh dưỡng như trước.

Điều này không chỉ gây thiệt thòi cho bản thân các VĐV, HLV mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến thành tích chung của thể thao người khuyết tật Việt Nam.

Kiến nghị cấp thiết từ thực tiễn

Trước thực trạng trên, ngày 26.10.2020, Bộ Tài chính đã có Công văn số 13120/BTC-HCSN đề nghị Bộ VHTTDL chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan để rà soát, đề xuất phương án trình cấp có thẩm quyền xem xét ban hành chế độ dinh dưỡng đặc thù cho các đối tượng chưa được quy định trong Nghị định số 36/2019/NĐ-CP, trong đó có HLV, VĐV thể thao người khuyết tật.

Tuy nhiên, đến nay, chính sách mới vẫn chưa được ban hành, dẫn đến sự chậm trễ trong việc đảm bảo quyền lợi chính đáng cho lực lượng đặc thù này.

Luật TDTT, tại Khoản 1 Điều 14, đã nêu rõ: “Nhà nước tạo điều kiện cho người khuyết tật tham gia hoạt động TDTT nhằm nâng cao sức khỏe, hòa nhập cộng đồng; bảo đảm cơ sở vật chất và chế độ, chính sách cho VĐV thể thao khuyết tật tập luyện và thi đấu các giải thể thao quốc gia, quốc tế”.

Như vậy, việc thiếu chính sách phù hợp không chỉ đi ngược lại tinh thần của luật mà còn mâu thuẫn với các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về quyền của người khuyết tật.

Để khắc phục tình trạng này, cần sửa đổi Nghị định 152/2018/NĐ-CP về chế độ, chính sách cho HLV, VĐV trong thời gian tập huấn và thi đấu, theo hướng bổ sung nhóm đối tượng người khuyết tật như nhóm Olympic – tức là áp dụng chuẩn mực tương đương giữa Olympic và Paralympic.

Đây không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực vượt lên nghịch cảnh của VĐV người khuyết tật, mà còn là bước đi thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong bảo đảm công bằng xã hội.

Bên cạnh đó, việc sớm sửa đổi, bổ sung Luật TDTT là điều cần tính đến trong dài hạn, nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, toàn diện cho phát triển thể thao người khuyết tật. Đồng thời, các văn bản dưới luật như nghị định, thông tư hướng dẫn cũng cần được ban hành đồng bộ để không còn xảy ra tình trạng “trên có luật, dưới thiếu hướng dẫn”.

Thành tích của thể thao người khuyết tật Việt Nam trong những năm qua là minh chứng cho nghị lực phi thường và cống hiến không mỏi mệt của các VĐV, HLV – những người vượt qua rào cản thể chất để mang vinh quang về cho Tổ quốc. Tuy nhiên, nếu không có những chính sách cụ thể, phù hợp, kịp thời và mang tính ràng buộc, thì sẽ rất khó để duy trì và phát triển thành tích này một cách bền vững.

Trong bối cảnh thể thao người khuyết tật các nước trong khu vực và châu lục đang ngày càng đầu tư bài bản, chuyên nghiệp, việc chậm trễ trong xây dựng chính sách sẽ khiến Việt Nam tụt hậu và đánh mất cơ hội vươn lên. Đã đến lúc các cơ quan có thẩm quyền cần hành động mạnh mẽ, quyết liệt hơn, vì một nền thể thao không để ai bị bỏ lại phía sau.