Vì sao hàng loạt tập đoàn lớn bất ngờ cắt giảm nhân sự?

VHO - Trong bối cảnh kinh tế thế giới đầy biến động và công nghệ AI tăng tốc, hàng loạt tập đoàn tại Mỹ và châu Âu đồng loạt cắt giảm nhân sự quy mô lớn.

Tuyển ít, sa thải nhiều

Trong nhiều tháng qua, các doanh nghiệp tại Mỹ không mở rộng tuyển dụng nhưng vẫn liên tục cắt giảm nhân sự. Nhiều công ty chỉ giữ lại các vị trí thiết yếu, thậm chí đóng băng tuyển mới, trong khi các quyết định tinh giản vẫn được triển khai.

Nguyên nhân là do áp lực chi phí gia tăng sau loạt thuế quan mới, cùng sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng, khiến nhiều tập đoàn buộc phải tái cấu trúc sâu. Một phần ngân sách đang được điều chuyển sang phát triển công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) đã tạo ra vòng xoáy “siết chi phí - ưu tiên AI” lan rộng.

Quy mô sa thải trải rộng ở nhiều ngành nghề, lĩnh vực từ công nghệ, hàng không, bán lẻ đến tiêu dùng nhanh:

HP:  dự kiến cắt giảm khoảng 4.000-6.000 nhân sự từ nay đến năm tài khóa 2028.

Verizon: loại bỏ hơn 13.000 vị trí để “tái định hướng” công ty.

General Motors: giảm 1.700 nhân sự ở Michigan và Ohio do nhu cầu xe điện giảm tốc.

Paramount: tinh giản khoảng 2.000 nhân viên sau sáp nhập.

 Amazon: cắt 14.000 vị trí khối văn phòng để dồn nguồn lực cho AI.

UPS: công bố 48.000 việc làm bị loại bỏ trong nỗ lực tái cấu trúc.

Nhiều tập đoàn khác như Target, Nestlé, Lufthansa, Novo Nordisk, ConocoPhillips, Intel, Microsoft, P&G… cũng công bố các đợt cắt giảm từ hàng nghìn đến hàng chục nghìn người.

UNCTAD đối mặt nguy cơ gián đoạn hoạt động do cắt giảm nhân sự

VHO - Ngày 18.6, Tổng Thư ký Cơ quan Thương mại và Phát triển Liên Hợp Quốc (UNCTAD) Rebeca Grynspan cho biết tổ chức này sẽ phải cắt giảm nhân sự quy mô lớn sau khi ngân sách tài trợ toàn cầu bị suy giảm.

Điểm chung giữa các tập đoàn này là chiến lược “thu hẹp bộ máy, dồn lực cho công nghệ và AI”. Nhiều doanh nghiệp kỳ vọng tự động hóa có thể giúp tiết kiệm hàng tỷ USD trong vài năm tới, nên việc điều chỉnh nhân sự hiện tại được xem là bước chuẩn bị cho tương lai.

Ở các ngành như ô tô, nhu cầu xe điện chậm lại khiến những cái tên lớn như GM phải siết chặt. Trong giải trí và truyền thông, cạnh tranh gay gắt và doanh thu suy giảm buộc Paramount hay Amazon thay đổi chiến lược.

Tại các tập đoàn đa quốc gia như Nestlé hay P&G, giá nguyên liệu tăng và môi trường thuế quan mới khiến việc tinh gọn nhân sự trở thành lựa chọn để duy trì lợi nhuận.

AI có thực sự là nguyên nhân?

Nhiều chuyên gia cho rằng, AI chưa tạo ra biến động lớn về việc làm như nhiều người nghĩ. Sự thay đổi đến từ việc dịch chuyển vai trò công việc hơn là làm biến mất việc làm.

Ông Andy Jassy, Giám đốc điều hành (CEO) của Amazon khẳng định, việc sa thải nhân sự không xuất phát từ AI mà do bộ máy “phình to” sau giai đoạn tăng trưởng nóng hậu đại dịch. Các chuyên gia cũng cho rằng, nhiều đợt tinh giản hiện nay mang tính chu kỳ kinh doanh hơn là tác động trực tiếp từ tự động hóa.

Mới đây, ngân hàng Goldman Sachs khảo sát hơn 100 chuyên gia và ghi nhận chỉ 11% doanh nghiệp Mỹ cắt giảm nhân sự vì AI ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, họ dự báo quy mô sa thải liên quan đến tự động hóa có thể tăng trong tương lai khi công nghệ “trưởng thành” hơn.

Nhưng ngay cả các công ty đầu tư mạnh vào AI vẫn tuyển hàng nghìn chuyên gia phát triển mô hình, thiết kế sản phẩm, quản lý dữ liệu… Điều này cho thấy AI không xóa bỏ việc làm, mà đang buộc lực lượng lao động thay đổi cách làm việc.

Xu hướng cắt giảm sẽ kéo dài?

Nhiều chuyên gia dự đoán làn sóng tinh giản sẽ còn tiếp diễn ít nhất đến năm sau, khi doanh nghiệp tiếp tục điều chỉnh cho “kỷ nguyên AI”. Sự thận trọng trước thay đổi chính sách và bối cảnh kinh tế toàn cầu nhiều rủi ro khiến thị trường tuyển dụng khó có tín hiệu phục hồi nhanh.

Về dài hạn, AI và tự động hóa sẽ định hình lại cơ cấu việc làm, đặc biệt ảnh hưởng đến những nhóm công việc mang tính lặp lại và có quy trình cố định. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy các cuộc cách mạng công nghệ từ máy hơi nước đến Internet đều tạo ra nhiều công việc mới hơn số công việc mất đi.

Vấn đề đặt ra không phải là “AI có cướp việc hay không”, mà là liệu lực lượng lao động có kịp thích nghi, học kỹ năng mới và chuyển đổi vai trò để hòa nhập vào nền kinh tế đang thay đổi từng ngày hay không.