Phát hiện ra bánh mì 5.000 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ

VHO - Các nhà khảo cổ học ở Thổ Nhĩ Kỳ đã khai quật được một ổ bánh mì nguyên vẹn 5.000 năm tuổi, giúp những người thợ làm bánh địa phương có thể phục chế lại công thức.

Murat Türkteki, nhà khảo cổ học dẫn đầu cuộc khai quật tại Küllüoba, nằm cách thành phố Eskisehir 35 km ở phía tây bắc Thổ Nhĩ Kỳ, mô tả đầy là lần đầu tiên nhóm khảo cổ phát hiện ra ổ bánh mì giữ được hình dạng nguyên vẹn.

“Bánh mì là phát hiện hiếm hoi trong các cuộc khai quật. Chúng tôi thường chỉ tìm thấy vụn bánh mì. Trong trường hợp này, chúng tôi khai quật được cả một chiếc bánh vì đã cháy đen và bị chôn vùi dưới mặt đất”, nhà khảo cổ Türkteki nói với hãng thông tấn AFP của Pháp.

Ông cũng cho biết phát hiện này đã được công khai vào tuần trước.

Bằng chứng của nền văn minh cổ đại

Bánh hình tròn dẹt như bánh kếp, đường kính 12 cm, được phát hiện trong quá trình khai quật ở Kulluoba, địa điểm gần thành phố Eskisehir, tỉnh miền trung Anatolia của Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 9.2024. 

Điều bất ngờ là chiếc bánh bị cháy đen và chôn dưới ngưỡng cửa của một ngôi nhà thời đại đồ đồng có niên đại khoảng năm 3300 trước Công nguyên.

“Trước khi bị đốt cháy và chôn vùi trong quá trình xây dựng, một mẩu đã bị xé ra, sau đó được chôn vào lúc xây nhà. Phát hiện này khiến chúng tôi liên tưởng đến một nghi thức cầu nguyện sự sung túc", nhà khảo cổ Murat Türkteki nói.

Chiếc bánh được trưng bày tại Bảo tàng Khảo cổ học Eskisehir kể từ 21.5.

Trong thời gian qua, bởi vì không có ghi chép bằng văn bản, nền văn minh Anatolian dường như vẫn còn là bí ẩn, bao gồm các hoạt động như chôn cất nhà cửa trước khi di dời hoặc xây dựng lại trên các công trình cũ, tạo thành các gò đất.

Thời đồ đồng, người Hattia, một dân tộc ở Anatolia, đã sống ở vùng Eskisehir.

"Kulluoba là quần thể đô thị quy mô trung bình, có các hoạt động thương mại, thủ công, nông nghiệp và khai thác mỏ. Cuộc sống ở đây rõ ràng có trật tự gia đình và xã hội nhất định", nhà khảo cổ học Deniz Sari nói.

"Giống bột mì" đã tuyệt chủng

Phân tích cho thấy bánh mì được làm từ bột mì Emmer thô, một giống lúa mì cổ xưa, kết hợp với hạt đậu lăng và sử dụng một loại lá cây chưa xác định làm men.

"Khám phá này khiến chúng tôi vô cùng xúc động. Khi nói chuyện với giám đốc khai quật, tôi tự hỏi liệu chúng tôi có thể tái tạo lại loại bánh mì này không", Thị trưởng Eskisehir Ayse Ünlüce cho biết.

Để bắt chước công thức ban đầu, những người phục chế đã chọn sử dụng lúa mì Kavilca—một giống lúa mì cổ xưa tương tự—vì Emmer không còn tồn tại ở Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với lúa mì bulgur và đậu lăng.

Những ổ bánh mì 'làm lại' đầu tiên ngay lập tức trở nên phổ biến và thu hút người mua.

Tại Halk Ekmek, một tiệm bánh mì thành phố có giá cả phải chăng, nhân viên cửa hàng đã tự tay làm 300 ổ bánh mì Küllüoba mỗi ngày kể từ tuần trước.

 "Sự kết hợp giữa bột mì, đậu lăng và lúa mì bulgur truyền thống tạo nên một loại bánh mì giàu dinh dưỡng, no bụng, ít gluten và không chứa chất bảo quản", Serap Güler, Giám đốc Halk Ekmek tại Eskisehir cho biết:

Những ổ bánh Kulluoba đầu tiên bán ra thị trường nặng 300g, giá 50 lira (1,28 USD), nhanh chóng đã hết sạch trong vài tiếng.

Chiếc bánh mì được khai quật trong quá trình khảo cổ khiến các nhà khoa học bắt đầu quan tâm hơn đến công việc trồng trọt giống lúa cổ đại thích nghi với hạn hán tốt.

Tỉnh Eskisehir từng là nơi dồi dào nguồn nước nhưng bây giờ đang hạn hán nặng.

“Chúng tôi đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng khí hậu, nhưng vẫn tiếp tục trồng ngô và hướng dương. Phát hiện cho thấy rằng tổ tiên của chúng tôi đã mang đến một bài học thích nghi linh hoạt, ứng phó tốt với biến đổi khí hậu”, thị trưởng Eskisehir Ayse Ünlüce nói.

Bà Eskisehir Ayse Ünlüce là  người có mục tiêu khôi phục việc trồng lúa mì Kavilca trong khu vực vì khả năng chống chịu hạn hán và bệnh tật của loại cây trồng này.

Với điều kiện khí hậu và môi trường hiện tại, người dân tỉnh Eskisehir có thể tập trung vào các loại cây trồng ít cần nước hơn. Vì vậy, họ có thể khôi phục công thức trồng lúa mì Kavilca trong khu vực. Đây là giống lúa chịu hạn và sâu bệnh.

"Chúng ta cần áp dụng chính sách mạnh tay. Trồng lúa mì Kavilca sẽ là bước khởi đầu mang tính biểu tượng theo hướng này. Vùng đất này đã bảo tồn chiếc bánh mì trong 5.000 năm và trao cho chúng ta món quà. Chúng ta có nghĩa vụ bảo vệ, truyền thừa di sản", bà nói thêm.