Lễ hội âm nhạc mang hơi thở mới cho di sản

VHO - Tại Hàn Quốc, Lễ hội âm nhạc Hahoe đang thử nghiệm một mô hình hiếm thấy, nơi công nghệ hiện đại không làm lu mờ di sản, mà trở thành công cụ để đánh thức và kết nối lại những giá trị đang ngủ quên.

Xuất phát từ một dự án âm nhạc ở Busan, lễ hội Hahoe, do DJ OENN (tên thật là Choi Ji-won) khởi xướng, đang bước sang năm thứ sáu, và ngày càng thu hút sự chú ý của công chúng, chính quyền lẫn các tổ chức văn hóa.

Năm nay, lễ hội diễn ra vào ngày 7–8.6 tại Công viên chủ đề văn hóa Hàn Quốc ở Andong, cái nôi của mặt nạ Hahoe, một di sản thế giới được UNESCO công nhận.

Khi truyền thống là cội rễ của sự hiện đại

Lễ hội Hahoe không đơn thuần là sân chơi âm nhạc. Dưới bàn tay của DJ Choi, lễ hội trở thành nơi những bản nhạc techno kết hợp với tiếng trống samulnori, nơi DJ quốc tế đứng trên cùng sân khấu với nghệ sĩ dân gian, nơi những ngọn đèn lồng truyền thống (cheongsachorong) chiếu sáng sàn nhảy ngoài trời. Tất cả hòa quyện thành một không gian văn hóa đậm chất Hàn, nhưng cũng rất đương đại.

“Tôi lớn lên trong ký ức về hàng xóm chia bánh gạo sirutteok khi có người mới chuyển đến”, anh Choi kể. “Giờ đây, trong kỷ nguyên mạng xã hội, cảm giác cộng đồng ấy đang dần biến mất. Tôi muốn khơi lại nó, bằng âm nhạc, bằng nghệ thuật, bằng những kết nối thật sự.”

Không phải ngẫu nhiên mà Quỹ Di sản Hàn Quốc đã trở thành đối tác tài trợ cho lễ hội. Câu chuyện lễ hội Hahoe phản ánh nỗ lực phục hồi mối liên hệ thiêng liêng giữa con người và văn hóa bản địa, giữa cộng đồng và ký ức tập thể, những điều thường bị lãng quên trong các mô hình lễ hội tiêu dùng hiện nay.

Di sản không phải để trưng bày

Lê hội Hahoe  hợp tác chặt chẽ với cộng đồng địa phương và các nghệ nhân để mang đến những trải nghiệm văn hóa sống động: trình diễn trò chơi dân gian, nghệ thuật mặt nạ, làm cột làng jangseung, các buổi biểu diễn samulnori...

Những yếu tố từng gắn bó với đời sống tín ngưỡng và nông nghiệp nay được đưa vào ngữ cảnh mới, mang lại sức sống cho nghệ thuật truyền thống vốn đang đối diện nguy cơ mai một do thiếu khán giả và kinh phí.

“Các nghệ thuật truyền thống vốn sống nhờ thực hành, chứ không thể chỉ tồn tại trong viện bảo tàng”, anh Choi nhận định. Thay vì để di sản nằm im trong tủ kính, anh tìm cách đưa chúng lên sân khấu, vào đời sống – để người trẻ có thể chạm tới, hiểu và yêu.

Giá vé lễ hội được giữ ở mức thấp, và đặc biệt năm nay, DJ Choi khởi động chương trình “Vé xanh”. Toàn bộ doanh thu từ loại vé này sẽ được dùng để hỗ trợ các nạn nhân cháy rừng tại Andong.

“Lễ hội không chỉ là nơi để giải trí, mà còn là nơi thể hiện lòng tốt và trách nhiệm văn hóa”, anh chia sẻ.

Tái định nghĩa bản sắc

Tỉnh Andong – vùng đất được xem là trái tim của văn hóa Hàn Quốc – từng nổi tiếng bảo thủ. Nhưng chính tại đây, sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại đang diễn ra một cách ngoạn mục.

Cộng đồng địa phương không chỉ chấp nhận mà còn ủng hộ lễ hội Hahoe, bởi họ thấy văn hóa của mình không bị phá vỡ, mà được tôn vinh theo cách mới.

Từ những chiếc đèn lồng, tấm lụa nobangcheon, đến ánh sáng sân khấu được thiết kế bởi nghệ nhân bản địa... mọi chi tiết trong lễ hội đều góp phần kể lại câu chuyện “chúng ta là ai” trong thời đại toàn cầu hóa. Tại lễ hội Hahoe, di sản không bị biến dạng, mà được kể lại bằng ngôn ngữ hiện đại hơn, hấp dẫn hơn.