AI hỗ trợ việc đọc sách như thế nào?

VHO - Trong thời đại công nghệ số, AI có thể hỗ trợ, gợi mở và tóm tắt thông tin nhưng chỉ khi người trẻ biết chọn lọc, đọc sâu, suy ngẫm thì việc đọc mới mang lại giá trị bền vững.

Với sự phát triển của công nghệ, việc đọc sách trên các nền tảng, ứng dụng không hề mất đi giá trị vốn có mà chỉ thay đổi hình thức, từ đọc sách giấy truyền thống thành đọc sách kết hợp cùng AI.

Tại diễn đàn “Mỗi thanh niên một cuốn sách” với chủ đề “Hành trình đọc sách trong kỷ nguyên AI” do Hội LHTN Việt Nam tổ chức mới đây, các chuyên gia cho rằng, đọc sách luôn luôn là sự “đầu tư” dài hạn giúp con người tích lũy tri thức, rèn luyện tư duy và nâng cao năng lực học hỏi. AI có thể hỗ trợ, gợi mở và tóm tắt thông tin nhưng chỉ khi người trẻ biết chọn lọc, đọc sâu, suy ngẫm thì việc đọc mới mang lại giá trị bền vững.

Tiến sĩ Ngô Di Lân, Viện Nghiên cứu Chiến lược Ngoại giao, Học viện Ngoại giao cho rằng, kỷ nguyên số khiến cho việc tra cứu thông tin trở nên dễ dàng hơn, nhưng chính sự tiện lợi đó cũng làm giảm đi sự kiên nhẫn của người đọc. Theo ông, nếu sử dụng đúng cách thì AI không phải yếu tố khiến con người “lười đọc” mà ngược lại, AI có thể trở thành công cụ hỗ trợ hiệu quả.

TS Lân nhấn mạnh, người đọc hoàn toàn có thể dùng AI để tóm tắt, gợi ý hoặc so sánh các cuốn sách trước khi đọc, thay vì mất thời gian vào những đầu sách không phù hợp với nhu cầu. Vấn đề khiến giới trẻ lười đọc sách là do nhiều bạn chưa có kỹ năng đọc có chọn lọc. Các bạn thường ép mình đọc từ đầu đến cuối hoặc bỏ cuộc giữa chừng vì không tìm được phần thực sự hữu ích.

Chia sẻ về giải pháp, ông cho rằng, các bạn trẻ cần thay đổi cách tiếp cận. Thay vì đọc những quyển sách không hữu ích với mình thì hãy chọn sách theo nhu cầu cụ thể, đọc sâu vào phần nội dung cần thiết và mạnh dạn bỏ qua những đoạn lan man. Khi biết cách đọc, việc đọc sách sẽ trở nên nhẹ nhàng và thú vị hơn, từ đó hình thành thói quen bền vững.

Theo góc nhìn của doanh nghiệp công nghệ, ông Lê Công Thành, CEO Infore, ví AI như một “cuốn sách vĩ đại nhất mà loài người từng có”. Theo ông, hiện nay có hơn 2 tỉ website công khai trên Internet và mỗi trang đều chứa 1 phần tri thức khổng lồ của nhân loại. AI có khả năng đọc, tổng hợp và nén toàn bộ nguồn dữ liệu đó thành một “thư viện bỏ túi” mà bất kỳ ai cũng có thể truy cập chỉ với một câu hỏi.

Khi AI biến đọc sách thành trải nghiệm thú vị

 

Ông cho rằng việc tương tác với AI cũng là một hình thức đọc mà con người không cần lật từng trang giấy vẫn có thể giải đáp được thắc mắc của chính mình. Tuy nhiên, để việc học này thực sự có giá trị thì người dùng cần biết cách “đọc AI”, tức là biết chọn lọc thông tin phù hợp với nhu cầu của mình.

Về giá trị lâu dài của việc đọc sách, ông Thành khẳng định sách luôn là công cụ kiếm tiền hiệu quả nhất. Bởi trong nền kinh tế tri thức, chỉ có tri thức mới giúp con người đưa ra quyết định thông minh hơn và rút ngắn đi con đường phát triển. Theo ông, đọc sách không chỉ để làm giàu vật chất, mà còn là quá trình rèn luyện tư duy sáng tạo và nuôi dưỡng niềm vui học hỏi.

Từ góc độ của người làm trong ngành giáo dục, GS.TS Nguyễn Khánh Diệu Hồng, Hiệu trưởng hệ thống TH School, xem AI như một “người bạn đồng hành” trong quá trình đọc sách và học tập. Bà cho biết, bạn trẻ có thể sử dụng AI như một công cụ trợ giúp trong việc lưu, chọn, tóm tắt nội dung và thậm chí là giải đáp các câu hỏi mang tính học thuật, tạo cảm giác như “đọc sách cùng ai đó và luôn có người để hỏi ngay lập tức”.

Tuy vậy, bà khẳng định AI không thể thay thế hoàn toàn sách, nhất là với các tài liệu chuyên sâu. Những tóm tắt của AI sẽ chỉ cho ta cái nhìn tổng quát còn để có được sự hiểu biết thật sự, người học cần phải tự đọc sách và suy ngẫm. Việc kết hợp giữa đọc sách và trao đổi với AI chỉ là cách duy trì trí nhớ lâu hơn và đào sâu kiến thức hiệu quả hơn.

GS.TS Hồng nhấn mạnh, việc đọc sách có thể không đem lại tiền ngay nhưng nó là nền tảng của mọi tri thức. “Không thể kiếm tiền nếu trong đầu không có gì”, bà nhấn mạnh. Trong mọi lĩnh vực, người thành công đều bắt đầu từ việc học tập và đọc sách.

Trong kỷ nguyên AI, hành vi đọc không hề biến mất, nó chỉ thay đổi sang một hình thức mới. Người trẻ bây giờ có thể đọc qua trang giấy, qua màn hình hoặc qua những cuộc đối thoại với AI. Nhưng điều tạo nên sự khác biệt không nằm ở công cụ mà là ở cách chúng ta xử lý các tri thức mà mình tiếp nhận. Biết đặt câu hỏi, biết nghi ngờ, biết đọc kỹ, đào sâu tìm kiếm tri thức mới chính là “kỹ năng đọc” thực sự của thời đại ngày nay.