“Nước non vạn dặm”: Bộ tiểu thuyết đồ sộ về cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh

VHO - Ngày 17.5, Hội đồng Lý luận Trung ương, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, Nhà xuất bản Văn học, Công ty cổ phần văn hóa và truyền thông Liên Việt phối hợp Lễ ra mắt bộ tiểu thuyết sử thi “Nước non vạn dặm”, gồm 5 tập của Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ.

Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch nước Lương Cường đã gửi lẵng hoa chúc mừng.

Lễ ra mắt sách được tổ chức trang trọng, xúc động ở không gian thiêng - Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch và ở một thời khắc vô cùng ý nghĩa và xúc động, kỷ niệm trọng thể 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu (19.5.1890 – 19.5.2025).

Sau nhiều năm nung nấu, kiên trì tích lũy tư liệu, sử liệu và thực hiện các chuyến đi nghiên cứu ở trong và ngoài nước; tiến hành các thao tác tích hợp, phân tích, so sánh, đối chiếu các tư liệu đã có, năm 2022, PGS. TS, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã cấu trúc đề cương và bắt tay viết song song bộ tiểu thuyết "Nước non vạn dặm" và bộ sử thi nghệ thuật cùng tên.

Bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” gồm 5 tập lần lượt ra mắt bạn đọc trong 4 năm: “Nợ nước non” năm 2022; “Lênh đênh bốn biển” năm 2023; “Từ Việt Bắc về Hà Nội” đầu năm 2024, “Đường lên Điện Biên” cuối năm 2024 và “Việt Nam-Hồ Chí Minh” năm 2025.

Bộ sử thi nghệ thuật đã dựng xong phần I “Nợ nước non” trong tập kịch bản đồ sộ 5 phần; kịch hát “Nợ nước non” đã đến với đông đảo công chúng ở nhiều tỉnh, thành phố, cơ quan, đơn vị trong cả nước. 

Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ chia sẻ đây là bộ tiểu thuyết ông ấp ủ, chuẩn bị và thực hiện trong 20 năm, bằng sự nghiên cứu lịch sử, chính trị, văn hóa… công phu, nghiêm túc; bằng sự trải nghiệm, tích lũy vốn sống nhiều năm ở quê hương Nghệ An và nhiều vùng đất trong, ngoài nước và trên tất cả là niềm yêu kính vô bờ với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đồng hành cùng nhà văn Nguyễn Thế Kỷ trong quá trình thực hiện tác phẩm, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nhận định đây là một bộ tiểu thuyết lớn về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bộ tiểu thuyết đã thành công trong việc xây dựng chân dung một con người đã làm nên một con đường và một lịch sử của dân tộc.

Bằng thể loại văn xuôi có hư cấu, tác giả đã xây dựng trong “Nước non vạn dặm” hình tượng nhân vật, bối cảnh lịch sử-xã hội quanh nhân vật chính Nguyễn Sinh Cung - Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh chân thực, sống động, giản dị, có chiều sâu nhân văn và lôi cuốn người đọc. Qua đó phản ánh bức tranh xã hội rộng lớn của Việt Nam và thế giới.

5 tập tiểu thuyết đưa người đọc được sống cùng nhân vật chính Nguyễn Sinh Cung trên quê hương Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX; cùng Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Văn Ba “Lênh đênh bốn biển” tìm con đường cứu nước; theo Người trở về Tổ quốc, “Từ Việt Bắc về Hà Nội” làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945; rồi “Đường lên Điện Biên” đi qua 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, làm nên chiến thắng vang dội Điện Biên Phủ và sau đó là kháng chiến chống Mỹ, thống nhất đất nước.

Tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người còn mãi với non sông. Dòng tên “Việt Nam - Hồ Chí Minh” sáng mãi, vang mãi cùng non sông đất nước và thế giới.

Tại buổi lễ, các nhà lý luận, phê bình văn nghệ, các nhà văn, nhà báo, nghệ sĩ, bạn đọc đã có những trao đổi cởi mở, chân tình, sinh động và thú vị với nhà văn Nguyễn Thế Kỷ để làm rõ lao động sáng tạo của nhà văn; cách chọn đề tài, quy mô sự kiện, nhân vật, bối cảnh và các sự kiện lịch sử; sự khác nhau giữa chép sử và viết văn; thi pháp tiểu thuyết trong “Nước non vạn dặm”; những câu chuyện và kỷ niệm đáng nhớ khi nhà văn viết bộ tiểu thuyết này.

Bày tỏ sự trân trọng và đánh giá cao nỗ lực, sáng tạo của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, nhiều đại biểu nhận định, “Nước non vạn dặm” sẽ có chặng đường đến với bạn đọc gần hơn, tha thiết hơn, lan tỏa những yêu thương, hy vọng, tin tưởng về quá khứ, hiện tại, tương lai…

TS Bùi Thế Đức, Phó Trưởng Tiểu ban lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật (Hội đồng Lý luận Trung ương) đánh giá bộ tiểu thuyết lịch sử “Nước non vạn dặm” của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ được công bố trọn bộ là một sự kiện đặc biệt để dâng lên Bác vào đúng dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh của Người. Đây là bộ tiểu thuyết có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật trong dòng chảy của nền văn học, nghệ thuật nước nhà.

Theo TS Bùi Thế Đức, không giống các nhà văn khác thường chỉ chọn những “lát cắt” của lịch sử để khắc họa hình tượng Hồ Chí Minh ở những thời gian nhất định, nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã tái hiện cả cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh thông qua ngôn ngữ văn học.

Rất cảm động khi vừa trải qua một cơn phẫu thuật nặng, nhà nghiên cứu lý luận phê bình văn học Bùi Việt Thắng cũng cố gắng đến cổ vũ học trò của ông, PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ. 

Bùi Việt Thắng cho biết ông đánh giá cao cái tâm, cái tầm của PGS, TS Nguyễn Thế Kỷ khi bỏ ra bao nhiêu công sức nung nấu, nghiên cứu và cho ra một bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm”. Tác giả Nguyễn Thế Kỷ phải có tình yêu đặc biệt và thiêng liêng dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh mới có thể sáng tác được một bộ tiểu thuyết đồ sộ về Người như vậy. Nhà văn đã nung nấu sáng tác về Chủ tịch Hồ Chí Minh hơn 20 năm qua, từ khi anh còn là Bí thư huyện Nam Đàn, Nghệ An.

"Chưa nói tới giá trị và ý nghĩa của tác phẩm mà chỉ cần nhìn vào cái tâm của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã đủ thấy trân trọng. Có câu: “Mở một cuốn sách gặp một con người”, bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” xây dựng hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh rất đặc trưng nhân cách Hồ Chí Minh có giá trị và sức lan toả. Cảm ơn nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã sáng tác nên một bộ sách có giá trị nổi bật ở giai đoạn này của nền văn học và cách mạng Việt Nam”, ông Bùi Việt Thắng khẳng định. 

Nhà văn Nguyễn Phan Thọ giãi bày tấm lòng của ông với tất cả sự trân quý Nguyễn Thế Kỷ: “Viết về một vị lãnh tụ vĩ đại như Bác Hồ là công cuộc vô cùng gian nan và đầy khó khăn, không phải ai cũng có thể dấn thân sáng tác được như tác giả. Hôm nay, lễ ra mắt bộ tiểu thuyết được tổ chức trong một không gian linh thiêng nơi Bác Hồ đã sống và làm việc rất xúc động. Cảm ơn Nguyễn Thế Kỷ đã cho ra đời một bộ tiểu thuyết vĩ đại về Chủ tịch Hồ Chí Minh để cho thế hệ hôm nay đọc và hiểu về Người”. 

Điều đặc biệt thú vị, đồng cảm và rung động trước bộ tiểu thuyết của tác giả Nguyễn Thế kỷ, hoạ sĩ Nguyễn Phúc Thắng đã vẽ tranh bìa và 47 bức tranh minh hoạ trong các chương hồi của bộ tiểu thuyết. Mỗi bức tranh là một tác phẩm độc lập về Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ đẹp và còn vô cùng ý nghĩa. 

“Tôi nghĩ mình đã rất may mắn khi được tác giả Nguyễn Thế Kỷ mời tham gia vẽ tranh cho sách. Khi bắt tay vào sáng tác, tôi đã đọc một cách say mê bộ tiểu thuyết bởi hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh hiện lên vô cùng vĩ đại. Tôi đã cố gắng truyền những cảm xúc của mình từ trang sách vào những bức tranh của mình. Tôi vô cùng khâm phục sức làm việc của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ để có được một bộ tiểu thuyết lớn về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Người đọc đi qua 5 tập tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” với trên cả ngàn trang sách, gấp lại từng quyển để hồi tưởng, suy ngẫm, yêu thương, kính trọng, biết ơn nhân vật chính - Chủ tịch Hồ Chí Minh trong không gian sử thi đất nước Việt Nam gắn với thế giới cuối thế kỷ XIX và phần lớn thế kỷ XX...

Bộ tiểu thuyết cũng góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng ta vào thời điểm chuẩn bị Đại hội XIV của Đảng - đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc phát triển giàu mạnh, văn minh và thịnh vượng.