NSND Tống Toàn Thắng: Dẫn lối xiếc Việt vươn tầm quốc tế

VHO - Trong hơn 4 thập kỷ cống hiến, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam, NSND Tống Toàn Thắng không chỉ chứng tỏ bản lĩnh của một nhà quản lý tài năng mà còn là nghệ sĩ sáng tạo bền bỉ.

Báo Văn Hóa đã có dịp trò chuyện với NSND Tống Toàn Thắng để lắng nghe hành trình nâng tầm nghệ thuật xiếc, cũng như khát vọng đưa xiếc Việt từng bước khẳng định vị thế trên sân khấu quốc tế.

P.V: Là một trong những cá nhân được trao Bằng khen vì thành tích tiêu biểu giai đoạn 2021-2025 tại Đại hội Thi đua yêu nước Bộ VHTTDL lần thứ IV, đồng thời là đại biểu tham dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI sắp tới, ông cảm nhận và suy nghĩ như thế nào khi nhìn lại hành trình cống hiến của mình?

NSND Tống Toàn Thắng: Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là các loại hình giải trí trên nền tảng số, nghệ thuật xiếc đang đối mặt với nhiều thách thức lớn. Áp lực cạnh tranh gay gắt đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc giữ chân khán giả đến rạp. 

Trước thực tế đó, tôi cùng tập thể nghệ sĩ Liên đoàn Xiếc Việt Nam kiên trì lao động sáng tạo, không ngừng đổi mới tư duy và hình thức biểu diễn, nhằm chinh phục khán giả trong nước, đồng thời từng bước khẳng định và thay đổi cách nhìn của quốc tế về nghệ thuật xiếc Việt Nam.

Những thành tích đạt được trong thời gian qua chính là sự ghi nhận xứng đáng cho tinh thần lao động sáng tạo, dấn thân và bền bỉ của tôi cũng như của các nghệ sĩ xiếc - những người thi đua từng giờ, từng phút trên sàn tập, chấp nhận rủi ro để mang đến cho công chúng những tiết mục chất lượng cao.

Đây không chỉ là niềm tự hào, mà còn là nguồn động viên lớn để tôi cùng tập thể Liên đoàn tiếp tục đổi mới và cống hiến.

Từng có thời điểm, nhiều ý kiến lo ngại nghệ sĩ xiếc sẽ rời bỏ nghề trước áp lực thu nhập thấp và rủi ro nghề nghiệp cao. Trên cương vị người đứng đầu Liên đoàn Xiếc Việt Nam, ông đã áp dụng những giải pháp quản lý và cơ chế thi đua nào để các nghệ sĩ trẻ tiếp tục dấn thân và giữ vững ngọn lửa đam mê?

- Trong bối cảnh kinh tế thị trường nhiều biến động, đặc biệt là giai đoạn hậu COVID-19, không ít nghệ sĩ xiếc rơi vào cảnh thu nhập bấp bênh, đời sống chật vật, thậm chí buộc phải tạm rời xa sàn diễn để mưu sinh. Đây là phép thử khắc nghiệt, đặt nghệ thuật xiếc trước nguy cơ hụt hơi ngay từ lực lượng kế cận.

Trước thách thức đó, Liên đoàn Xiếc Việt Nam xác định rõ: phải dựa vào tinh thần tự lực, tự cường và sự gắn kết nội bộ để giữ lửa nghề.

Công tác thi đua được coi là trụ cột tinh thần, song hành với việc động viên, tạo môi trường để các thế hệ nghệ sĩ cùng gắn bó, truyền nghề, chia sẻ kinh nghiệm, giúp nghệ sĩ trẻ có điểm tựa và niềm tin để đi tiếp con đường nhiều gian nan nhưng giàu giá trị này.

Ngay trong thời gian dịch bệnh, khi sân khấu tạm lắng, các nghệ sĩ vẫn kiên trì luyện tập, âm thầm chuẩn bị cho ngày trở lại.

Từ năm 2022 đến nay, khi hoạt động biểu diễn và giao lưu quốc tế được nối lại, Liên đoàn đã chủ động tạo điều kiện để nghệ sĩ tham dự nhiều liên hoan xiếc quốc tế, giành 10 giải thưởng lớn, gồm các huy chương vàng, bạc, đồng tại Nga và châu Âu - những cái nôi của nghệ thuật xiếc thế giới.

Những thành tích ấy không chỉ khẳng định bản lĩnh xiếc Việt, mà còn tiếp thêm động lực để thế hệ trẻ dấn thân, bền bỉ theo nghề.

Ông từng ghi dấu ấn mạnh mẽ với tiết mục xiếc trăn và có nhiều năm bôn ba, biểu diễn tại các sân khấu quốc tế. Từ hành trình nghề nghiệp nhiều va đập ấy, ông đã xây dựng phong trào thi đua trong Liên đoàn theo hướng thực chất, tránh hình thức như thế nào?

- Tôi gắn bó với nghệ thuật xiếc từ những năm còn ngồi trên ghế nhà trường và đã có hơn 40 năm làm nghề, từ biểu diễn cho đến công tác quản lý tại Liên đoàn Xiếc Việt Nam.

Hành trình bôn ba biểu diễn trong nước và quốc tế, từ thời bao cấp đến khi có cơ hội lưu diễn tại nhiều quốc gia châu Âu, Mỹ, mang lại cho tôi những trải nghiệm rất thực tế và toàn diện về nghề.

Chính những va chạm ấy giúp tôi nhận ra rằng thi đua trong nghệ thuật không thể dừng ở hình thức. Thi đua phải gắn chặt với chất lượng nghề nghiệp, hiệu quả sáng tạo và sự cống hiến thực sự của nghệ sĩ.

Với xiếc, giá trị chỉ được khẳng định bằng năng lực, bằng tiết mục cụ thể và sức hút đối với khán giả, chứ không phải bằng danh hiệu thuần túy.

Từ kinh nghiệm quốc tế, tôi luôn đề cao tinh thần tự lực, tự cường, khuyến khích sự phối hợp và chia sẻ giữa các cá nhân, đơn vị, nhằm tạo dựng môi trường làm nghề cởi mở, đoàn kết và hướng tới hiệu quả chung.

Khi mỗi nghệ sĩ biết đặt cái tôi trong tổng thể tập thể, sẵn sàng mở rộng tư duy để hội nhập và sáng tạo, phong trào thi đua sẽ tự nhiên trở nên thực chất.

Mục tiêu sau cùng của chúng tôi là xây dựng một hệ sinh thái nghệ thuật biểu diễn bền vững, từng bước tiệm cận công nghiệp giải trí, nơi sản phẩm nghệ thuật có giá trị, sức lan tỏa và đủ sức giữ chân khán giả lâu dài.

(Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ VHTTDL thực hiện)