Thanh Hóa: “Cây xóa đói giảm nghèo” hồi sinh trên vùng núi

VHO - Những năm gần đây, diện tích rừng luồng, vầu thâm canh ở Thanh Hóa tăng nhanh, trở thành cứu cánh cho người dân miền núi trong xóa đói giảm nghèo.

Nhờ các chính sách hỗ trợ, giao đất rừng, cung cấp phân bón và chuyển giao kỹ thuật, nhiều hộ dân đã từ khó khăn, đất đai cằn cỗi nhưng nhờ rừng luồng, vầu giờ đã có thu nhập ổn định, thậm chí đạt mức khá cao so với trước.

Dù được xem là cây “xóa đói, giảm nghèo”, nhiều năm qua, giá trị cây luồng vẫn chưa phát huy hết tiềm năng do người dân khai thác theo cách truyền thống, bất chấp quy định, chăm sóc và phục tráng chưa đúng kỹ thuật.

Theo ông Nguyễn Đình Thái, Trưởng Phòng Phát triển và sử dụng rừng, Chi cục Kiểm lâm tỉnh, khoảng 46,2% diện tích rừng luồng đang bị thoái hóa, ảnh hưởng đến năng suất và thu nhập của người dân.

Trồng rừng thâm canh, nâng giá trị cây luồng

Ông Vi Văn Piên, xã Tam Lư, là một trong những người tiên phong trồng cây vầu từ năm 2013, chia sẻ:

“Ban đầu, gia đình tôi được hỗ trợ phân bón và hướng dẫn kỹ thuật phục tráng rừng. Đến năm 2018, diện tích rừng Vầu của gia đình được cấp chứng chỉ FSC, chất lượng rừng tốt, thu nhập tăng từ 75-80 triệu đồng lên 100 triệu đồng mỗi năm”.

Tương tự, gia đình ông Hà Văn Hinh, bản Hậu, xã Tam Lư, quản lý hơn 5 ha rừng, trong đó có 1 ha luồng. Trước năm 2016, cây luồng phát triển còi cọc, sản lượng thấp.

Nhờ chính quyền hỗ trợ 3 triệu đồng mua phân bón và chuyển giao kỹ thuật thâm canh, rừng luồng của gia đình ông xanh tốt, giá trị nâng lên rõ rệt.

Đến năm 2018, ông Hinh mở rộng trồng thêm 4 ha, kết hợp chăn nuôi heo, gà, thu nhập bình quân khoảng 100 triệu đồng/năm, trong đó luồng đóng góp 50-60 triệu đồng.

Chị Trần Thị Lan, Quản lý Hợp tác xã Chế biến lâm sản Hợp Phát (huyện Quan Hoá cũ) cho biết: “Ngành nghề chính của Hợp tác xã là sản xuất giấy vàng mã. Chúng tôi thu mua cây luồng từ các hộ dân quanh vùng với giá 1.400-1.500 đồng/kg và bao tiêu sản phẩm, xuất bán trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài”.

Theo Sở NN&MT, tỉnh Thanh Hóa hiện có diện tích luồng lớn nhất cả nước, khoảng trên 75.000 ha, chiếm 50% diện tích rừng trồng toàn tỉnh. Trung bình mỗi năm, tỉnh cung cấp 60 triệu cây giống và 80.000 tấn nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu.

Thu hút đầu tư, nâng tầm giá trị rừng luồng

Hiện nay, Thanh Hóa có 2 nhà máy chế biến tre luồng công nghệ hiện đại vào đầu tư, tổng vốn gần 4.000 tỉ đồng, gồm Nhà máy sản xuất ván tre ép OSB staBOO Thanh Hóa tại xã Thiết Ống và Nhà máy công nghệ cao Bamboo King Vina (của Công ty CP Bamboo King Vina) ở Cụm công nghiệp Bãi Bùi, xã Linh Sơn.

Hơn 55% sản lượng luồng còn lại được các cơ sở nhỏ lẻ chế biến sản phẩm thô, phục vụ thị trường nội địa.

Tuy nhiên, chất lượng rừng luồng hiện nay vẫn có xu hướng suy giảm do nhiều diện tích nằm trên địa hình phức tạp, đất đai cằn cỗi, tỷ lệ đá lẫn cao.

Hầu hết các cơ sở chế biến còn quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, sản phẩm đơn giản, giá trị thấp, chủ yếu tiêu thụ nội địa. Việc liên kết hình thành chuỗi giá trị, gắn chế biến và xuất khẩu vẫn còn hạn chế.

Để nâng cao giá trị ngành tre luồng, Sở NN&MT Thanh Hóa triển khai đồng bộ các giải pháp: Phục tráng rừng luồng, phát triển vùng thâm canh, nâng cao năng suất, chất lượng, thúc đẩy cấp chứng chỉ FSC, gắn chế biến với xuất khẩu.

Đồng thời, thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực tài chính, công nghệ hiện đại, sản xuất quy mô lớn, chế biến sâu, xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị sản phẩm, hạn chế chế biến thô, giá trị thấp.

Nhờ những chính sách này, cây luồng, cây vầu không chỉ giúp người dân miền núi Thanh Hóa thoát nghèo, mà còn mở ra cơ hội phát triển kinh tế rừng bền vững, hình thành chuỗi sản phẩm gắn với thị trường xuất khẩu, góp phần bảo vệ rừng và phát triển kinh tế địa phương.