Dịch tả lợn châu Phi tái bùng phát, người dân thiệt hại nặng nề

VHO - Dịch tả lợn châu Phi đang tái bùng phát nghiêm trọng tại nhiều địa phương ở Nghệ An, gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi, trong khi công tác kiểm soát dịch bệnh vẫn còn nhiều lỗ hổng.

 Lao đao vì lợn bị dịch bệnh

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An, từ đầu năm 2025 đến nay, dịch tả lợn châu Phi diễn biến phức tạp tại hàng loạt huyện như Yên Thành, Đô Lương, Nghi Lộc, Quỳnh Lưu…

Đặc biệt, trong những tháng gần đây, số lượng ổ dịch có xu hướng tăng nhanh và lan rộng hơn trước.

Tại xã Minh Sơn (huyện Đô Lương), từ tháng 4 đến đầu tháng 6.2025, đã phải tiêu hủy 161 con lợn với tổng trọng lượng hơn 16 tấn.

Đáng lo ngại, dịch bệnh đã xuất hiện ở cả 7/7 xóm trong xã. Trên toàn huyện Đô Lương, dịch bùng phát tại 10 xã với tổng số lợn bị tiêu hủy lên tới hơn 67 tấn.

“Chúng tôi vừa gượng dậy sau đợt dịch cũ thì giờ lại dịch mới bùng lên. Mỗi con lợn là cả một khoản đầu tư, giờ tiêu hủy sạch, trắng tay rồi. Chính quyền có hỗ trợ, nhưng chỉ một phần rất nhỏ, không đủ để tái đàn hay phục hồi", anh Nguyễn Văn Trọng, hộ chăn nuôi ở huyện Đô Lương chia sẻ.

Tình hình cũng không khả quan hơn tại huyện Thanh Chương. Chỉ trong vài tuần cuối tháng 5, gần 100 hộ dân tại 13 xã đã ghi nhận lợn chết buộc tiêu hủy, tổng cộng lên đến 692 con, tương đương hơn 33 tấn.

Tại huyện Anh Sơn (Nghệ An), tính đến đầu tháng 6 đã có hơn 900 con lợn nhiễm dịch tả lợn châu Phi buộc phải tiêu hủy, với tổng trọng lượng vượt 46 tấn. Dịch bệnh hiện vẫn chưa được khống chế, tiếp tục hiện diện tại 8 xã và thị trấn trên địa bàn.

Để ngăn chặn dịch lan rộng, chính quyền địa phương đã triển khai nhiều biện pháp cấp bách như rắc vôi bột dọc các trục đường chính, ngõ xóm nhằm tiêu độc, khử trùng môi trường.

Đồng thời, hóa chất cũng được sử dụng để phun khử khuẩn chuồng trại, đặc biệt tại các hộ chăn nuôi có nguy cơ cao.

Tính đến cuối tháng 5, toàn tỉnh Nghệ An đã có 70 ổ dịch tại 13 huyện, thị xã, thành phố, với hơn 1.700 con lợn bị tiêu hủy, tổng trọng lượng vượt 99 tấn.

Nguyên nhân khiến dịch lan rộng được cơ quan chức năng xác định do nhiều yếu tố. Mô hình chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn phổ biến ở Nghệ An, trong khi việc kiểm soát vận chuyển, giết mổ động vật còn rất lỏng lẻo.

Nhiều hộ chăn nuôi không tuân thủ đầy đủ các biện pháp an toàn sinh học, vẫn nuôi chung nhiều loại vật nuôi. Khi phát hiện lợn ốm, không ít người dân tự ý mời thú y tư nhân đến điều trị thay vì báo cáo cơ quan chức năng, làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Ngoài ra, công tác xử lý dịch ở một số địa phương vẫn còn mang tính hình thức. Một số nơi triển khai biện pháp phòng chống dịch chưa quyết liệt, còn hiện tượng báo cáo chậm, tiêu hủy không triệt để, khử trùng chưa đạt yêu cầu.

Cần giải pháp xử lý lâu dài, tránh tái dịch

Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, ông Nguyễn Văn Đệ đã yêu cầu các địa phương siết chặt công tác giám sát, phát hiện sớm, báo cáo và xử lý kịp thời các ổ dịch. Phó Chủ tịch tỉnh nhấn mạnh không để tình trạng chủ quan, lơ là tái diễn.

Việc xử lý ổ dịch phải đảm bảo đúng quy trình kỹ thuật, từ tiêu hủy đến tiêu độc, khử trùng, khoanh vùng.

Đặc biệt, các huyện có dịch diễn biến phức tạp như Đô Lương, Yên Thành, Thanh Chương, Nghi Lộc, Anh Sơn cần tập trung nguồn lực xử lý dứt điểm, không để dịch lan rộng.

UBND tỉnh cũng yêu cầu tăng cường kiểm tra, xử phạt nghiêm các hành vi giấu dịch, vận chuyển lợn bệnh, vứt xác động vật bừa bãi, những hành vi không chỉ làm lan dịch mà còn gây mất an toàn thực phẩm và ô nhiễm môi trường.

Công tác tuyên truyền được xác định là nhiệm vụ cấp thiết để nâng cao nhận thức cho người dân, giúp họ hiểu và chủ động phòng chống dịch.

Ngoài ra, tỉnh đang chuẩn bị các điều kiện triển khai tiêm phòng vaccine, đặt mục tiêu tối thiểu 80% đàn lợn được tiêm đúng loại, đúng thời điểm.

Ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo người dân không giấu dịch, không tự ý bán chạy lợn khi có dấu hiệu bệnh, nghiêm túc thực hiện tiêu độc, khử trùng định kỳ bằng vôi bột, hóa chất sinh học và hạn chế vận chuyển lợn chưa qua kiểm dịch.

Nghệ An hiện đang triển khai các giải pháp theo Quyết định 3385/QĐ-UBND ngày 1.10.2020 về kế hoạch phòng, chống dịch tả lợn châu Phi giai đoạn 2020–2025.

Chính quyền cấp xã được yêu cầu thiết lập các chốt kiểm dịch tạm thời, thành lập tổ cơ động kiểm soát việc vận chuyển động vật, chuẩn bị vật tư, hóa chất và nhân lực ứng phó dịch bệnh.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, về lâu dài, tỉnh cần tái cấu trúc ngành chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, quy mô trang trại tập trung, hạn chế chăn nuôi nhỏ lẻ tự phát.

Bên cạnh đó, việc quản lý thú y cơ sở, kiểm soát giết mổ và vận chuyển động vật cũng cần được siết chặt bằng các công cụ pháp lý và kỹ thuật rõ ràng.