VHO - Về "tọa độ lửa" Truông Bồn (xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An) những ngày tháng Bảy, để lắng lại lòng mình bao cảm xúc tri ân những Anh hùng liệt sĩ không tiếc máu xương vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Những ngày tháng 7, Khu di tích Truông Bồn (huyện Đô Lương, Nghệ An) đón hàng nghìn lượt khách đến dâng hương, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ.

Du khách được nghe hướng dẫn viên thuyết minh về lịch sử, câu chuyện về Tiểu đội thép, những anh hùng đã ngã xuống trên mảnh đất "tọa độ lửa"

Truông Bồn Nghệ An không chỉ là một Khu di tích lịch sử quốc gia mà còn là biểu tượng của sự hy sinh anh hùng của quân và nhân dân Việt Nam.

Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ oanh liệt của quân dân ta, Truông Bồn là đầu mối giao thông có vị trí đặc biệt quan trọng trên Quốc lộ 15A, nơi kết nối các tuyến đường huyết mạch vận chuyển quân lương, đạn dược từ hậu phương miền Bắc chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam.

Trong những năm từ 1964 đến 1968, không quân Mỹ đã dội xuống tuyến đường này gần 19.000 quả bom các loại, hàng nghìn quả tên lửa… Hàng vạn chiến sĩ, bộ đội, công nhân giao thông, thanh niên xung phong và nhân dân bám trụ ngoan cường, đội mưa bom để đánh địch, nối đường, bảo đảm thông đường cho những chuyến xe chở hàng ra tiền tuyến. Trong đó, lực lượng thanh niên xung phong là lực lượng chủ công thực hiện nhiệm vụ trên tuyến.

Du khách thắp hương tưởng nhớ các Anh hùng liệt sĩ, Thanh niên xung phong đã hy sinh tại mặt trận Truông Bồn

Với số lượng bom đạn khủng khiếp như vậy, Truông Bồn được ví là hố bom của miền Bắc. Giữa mảnh đất bom cày đạn xới, khi mà cái chết luôn cận kề, nhưng hàng vạn con người nơi đây đã vượt lên bom đạn, vất vả thiếu thốn, ngày đêm bám trận địa.

Vượt qua khó khăn, bằng quyết tâm sắt đá “tim có thể ngừng đập nhưng đường không thể tắc”, quân và dân ta đã giữ vững mạch máu giao thông, đào đắp hàng triệu mét khối đất đá, đưa hơn 94 nghìn lượt xe cơ giới, vận chuyển và giải tỏa hơn 1 triệu tấn hàng vượt qua Truông Bồn, theo sát các đoàn quân vào chi viện cho chiến trường miền Nam.

Truông Bồn còn trở thành địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng và tinh thần yêu nước cho các thế hệ hôm nay và mai sau

Tại Truông Bồn, đã có hơn 1.240 cán bộ, chiến sĩ bộ đội, dân quân tự vệ, thanh niên xung phong, công nhân ngành Giao thông hy sinh, trong đó, có 372 chiến sĩ thanh niên xung phong. Trong số đó, có 13/14 thanh niên xung phong Tiểu đội thép thuộc Đại đội 317, Tổng đội Thanh niên xung phong Nghệ An đã ngã xuống khi đang làm nhiệm vụ san lấp hố bom sau một trận bom ác liệt của địch, chỉ ít giờ trước thời điểm Mỹ buộc phải tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc.

Những hiện vật trở thành chứng nhân lịch sử theo chân các chiến sĩ trong những trận chiến ác liệt

Địa danh Truông Bồn và sự hy sinh anh dũng của 13 chiến sĩ thanh niên xung phong Truông Bồn, đại diện tiêu biểu cho 4,3 vạn thanh niên xung phong tỉnh Nghệ An và hàng chục vạn thanh niên xung phong trong cả nước đã cống hiến tuổi thanh xuân và máu xương cho hòa bình và thống nhất đất nước.

Những hy sinh của các anh, chị trở thành một dấu son đáng nhớ, một huyền thoại về ý chí bất khuất, kiên cường của quân và dân ta trong công cuộc xây dựng và bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Năm 2008, tập thể 14 chiến sĩ "Tiểu đội thép" TNXP Truông Bồn được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Nhà trưng bày truyền thống tại khu di tích Truông Bồn đang lưu giữ hàng trăm hiện vật, mỗi hiện vật là một câu chuyện về cuộc đời của những anh hùng không tiếc máu xương cho hòa bình và thống nhất đất nước.

Với những giá trị lịch sử đó, năm 1996, Truông Bồn được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Năm 2010, tỉnh Nghệ An đầu tư bảo tồn, tôn tạo Khu di tích lịch sử Truông Bồn với tổng kinh phí 365 tỉ đồng.

Khu di tích có 21 hạng mục chính, gồm đài tưởng niệm các liệt sĩ, quảng trường, tháp chuông, nhà trưng bày truyền thống

Anh Nguyễn Minh Tuấn, du khách đến từ Hà Nội cho biết: “Chúng tôi rất biết ơn các anh chị đã không tiếc máu xương để bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt sự hy sinh của 13 chiến sỹ TNXP, trong đó có 5 chị chuẩn bị bước vào giảng đường, giấy báo nhập học vẫn đang gói trong từng chiếc khăn mùi soa; và cũng chỉ 1 giờ đồng hồ nữa thôi, chị Tâm, anh Hòa sẽ đưa nhau về làm lễ đính hôn...Chúng tôi đã khóc vì thương cho 11 cô gái và 2 chàng trai khi mà chỉ còn ít giờ nữa, Mỹ sẽ tuyên bố ngừng ném bom trên toàn miền Bắc và cũng chỉ còn ít giờ nữa thôi, họ sẽ bước chân về phía hòa bình với nhiều dự định cho tương lai".

Ngoài đến dâng hương, một số câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật còn tổ chức các tiết mục biểu diễn văn nghệ để ca ngợi tinh thần hy sinh quên mình vì tổ quốc của các thanh niên xung phong. Ảnh: Trọng Lộc

Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, cuộc sống đã được hồi sinh mạnh mẽ ngay trên “tọa độ chết” năm xưa. Theo đó, mảnh đất bạc màu hoà lẫn máu xương của thế hệ cha anh đi trước đã và đang được hồi sinh thành không gian xanh mướt của cỏ cây, thơm nồng hoa lá của thế hệ trẻ hôm nay như một sự tri ân, tiếp nối của sự sống trên mảnh đất anh hùng. Đặc biệt, bằng tấm lòng tri ân của cả nước, Khu di tích lịch sử Quốc gia Truông Bồn hôm nay đã được xây dựng lại bề thế, khang trang, xứng đáng với sự hi sinh cao cả của các chị, các anh, của quân và dân ra trong kháng chiến chống Mỹ.

Ông Phan Trọng Lộc, Giám đốc Khu di tích lịch sử Quốc gia Truông Bồn cho biết: Tháng 7, Khu di tích lịch sử Quốc gia Truông Bồn, Nghệ An đón nhiều đoàn khách đến dâng hương, hoa tưởng nhớ công lao các anh hùng liệt sĩ. Chiến tranh đã lùi xa, mảnh đất Đô Lương gắn với địa danh “Tọa độ lửa” Truông Bồn đã thay da, đổi thịt hằng ngày. Con đường 15 đi qua Truông Bồn đã mở rộng, trở thành tuyến quốc lộ với vai trò, góp phần phát triển kinh tế-xã hội cho vùng núi trung du liên tỉnh. Hai bên quốc lộ này xuất hiện ngày một nhiều những nhà mái đỏ, nhà cao tầng dưới tán xanh; những thị tứ sầm uất bên cạnh ngút ngàn rừng thông keo, trang trại, vườn cây ăn trái. "Thời gian tới, Khu di tích đang có kế hoạch nâng cấp, số hóa nhà truyền thống để người dân, du khách dễ dàng hơn trong việc tìm hiểu các hiện vật liên quan Truông Bồn cũng như đường 15A huyền thoại", Giám đốc Khu di tích lịch sử Quốc gia Truông Bồn cho biết thêm.