“Mái ấm vượt núi” và hành trình khép lại những mái nhà dột nát xứ Thanh

VHO - Khi từng mảng tường vách tạm bợ dần được thay bằng những ngôi nhà vững chãi, không chỉ là câu chuyện về con số hàng nghìn căn nhà mới được dựng lên, mà đó còn là hành trình dựng lại niềm tin, dựng lại hy vọng của những phận người từng chật vật trong giá rét, giông bão.

Thanh Hóa đang dồn lực thực hiện lời hứa “xóa sạch nhà tạm, nhà dột nát”, và ở những bản làng miền núi xa xôi, giấc mơ có một mái ấm thực sự đã không còn quá xa vời.

Những ngôi nhà mang hình dáng của lòng dân

Ở bản vùng cao xã Nhi Sơn (tỉnh Thanh Hoá), tiếng cưa sắt, tiếng búa đập vang lên giữa núi rừng như lời báo hiệu cho một khởi đầu mới.

Trên mảnh đất từng in dấu một mái nhà gỗ mục nát nghiêng mình trong gió, nay một ngôi nhà mái bằng đang dần thành hình.

Chủ nhân là một đôi vợ chồng trẻ, những người từng sống bằng nghề nương rẫy, quanh năm chắt chiu từ củ sắn, con gà, từng đồng lãi ít ỏi từ bán nông sản rẻ rúng.

Họ nằm trong số 14.780 hộ nghèo, cận nghèo và hộ chính sách được tỉnh Thanh Hóa rà soát, xác định cần hỗ trợ về nhà ở.

Nhờ được hỗ trợ 80 triệu đồng từ chính sách xóa nhà tạm, cộng thêm khoản vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội, cùng với sự trợ giúp của họ hàng, làng xóm và chính sự cần cù, siêng năng của bản thân, họ đã tự xây nên căn nhà mái bằng rộng hơn 70m², điều mà trước đó, ngay cả trong mơ, họ cũng không dám nghĩ tới.

Không riêng một gia đình, trong những ngày gần đây, Thanh Hóa đã có thêm 758 hộ hoàn thành xây dựng nhà ở, nâng tổng số hộ hoàn thành toàn tỉnh lên 12.919 hộ.

Một con số biết nói. Một minh chứng rõ ràng cho nỗ lực vượt bậc của cả hệ thống chính trị và người dân trong hành trình “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Thanh Hóa, đến nay, toàn tỉnh đã phân bổ 1.512,79 tỉ đồng để hỗ trợ cho các hộ thuộc diện thụ hưởng chính sách từ nguồn ngân sách Nhà nước và nguồn huy động xã hội hóa.

Trong đó, gần 1.200 tỉ đồng là từ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh đóng góp. Mỗi mái nhà được dựng lên không chỉ bằng bê tông, cốt thép, mà bằng cả tình người, bằng những vòng tay dang rộng sẻ chia.

Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều trăn trở. Hiện toàn tỉnh còn 1.559 hộ chưa nhận được kinh phí hỗ trợ và 1.861 hộ đang xây dựng dở dang. Một số nguồn xã hội hóa chậm được giải ngân, nhất là với các xã mới sáp nhập, đang trong quá trình rà soát, khiến tiến độ hỗ trợ bị chậm trễ.

Đáng chú ý, nhiều hộ dân trong diện sắp xếp ổn định dân cư vùng có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét ở các xã như Hồi Xuân, Phú Lệ, Nam Xuân, Trung Sơn... đến nay vẫn chưa nhận được đồng kinh phí nào.

Dù vậy, từ thôn bản đến chính quyền, từ người dân đến cán bộ địa phương, tất cả đều đang nỗ lực cao nhất.

Tỉnh đã chủ động ứng kinh phí để hỗ trợ trước cho khoảng 300 hộ miền núi; đồng thời kêu gọi cấp ủy, chính quyền các xã tiếp tục huy động sức dân, vận động dòng họ, cộng đồng góp công, góp của để sớm hoàn thành các ngôi nhà dang dở, đưa người dân về nơi ở mới an toàn trước mùa mưa bão.

Khi chính sách không dừng ở giấy trắng

Điều khiến chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát ở Thanh Hóa trở thành hình mẫu không chỉ là ở quy mô, gần 15.000 hộ trong một nhiệm kỳ, mà còn ở cách làm quyết liệt, đồng bộ và lấy dân làm trung tâm.

Trong một lần làm việc tại huyện miền núi, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Nguyễn Doãn Anh nhấn mạnh: “Xóa nhà tạm không chỉ là trách nhiệm chính quyền, mà phải trở thành trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Mỗi ngôi nhà hoàn thành là một bước tiến về an sinh, là một lời cam kết cụ thể giữa chính quyền với dân”.

Chỉ thị số 22-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa không chỉ xác lập lộ trình rõ ràng, mà còn tạo nên động lực, cơ chế và quyết tâm chính trị để các địa phương vào cuộc mạnh mẽ.

Từ đó, không ít cán bộ xã, huyện đã trở thành “thợ xây đặc biệt” trực tiếp đến từng hộ vận động, hướng dẫn, giúp dân giám sát thi công, thậm chí là cùng bê gạch, trộn hồ.

Bên cạnh sự vào cuộc của các cấp chính quyền, báo chí, truyền thông cũng góp phần không nhỏ vào thành công của chương trình. Những phóng sự, bài viết ghi lại hành trình dựng nhà, đổi đời của người nghèo đã chạm đến trái tim bạn đọc, kêu gọi thêm nhiều tấm lòng thiện nguyện cùng chung tay đóng góp.

Nhà báo Nguyễn Thanh Tuấn, phóng viên thường trú Báo Người Lao Động tại Thanh Hóa, người nhiều năm lăn lộn ở vùng cao xúc động kể: “Tôi từng chứng kiến một cụ già bật khóc giữa căn nhà mới, bởi từ nay, bà không còn phải co ro trong mái lá dột nát mỗi mùa mưa về. Khoảnh khắc ấy khiến tôi tin rằng, một bài báo không chỉ để phản ánh thực trạng, mà còn có thể là nhịp cầu lay động lòng người, góp phần thay đổi số phận những phận đời khó khăn.”

Xóa nhà tạm là một hành trình dài, không chỉ cần tiền, mà cần sự kiên trì, đồng thuận và lòng nhân ái. Có thể đâu đó vẫn còn khó khăn, vướng mắc, nhưng điều đáng quý là hàng vạn gia đình đã được chạm tay vào ước mơ có thật một mái nhà kiên cố, để đón Tết, để nuôi con cái khôn lớn, để vươn lên thoát nghèo.

Ở đâu đó, giữa vùng biên giới xứ Thanh, một người đàn ông đang tự tay lợp nốt phần mái nhà cuối cùng, người vợ nhóm bếp nấu cơm bên bếp lửa mới, lũ trẻ ngồi học bài dưới ánh đèn điện chưa bao giờ tắt giữa mùa mưa. Ngôi nhà chưa đầy 80m² ấy không chỉ là chỗ che nắng che mưa đó là điểm tựa của một cuộc đời mới.

Xóa nhà tạm, nhà dột nát, nghe thì đơn giản, nhưng để chạm đến từng số phận, từng mái đầu bạc, từng đôi mắt trẻ thơ... là cả một hành trình của niềm tin, của tình người và của quyết tâm không để bất kỳ ai sống trong bất an.

Và trên bản đồ phát triển hôm nay, Thanh Hóa đang khẳng định một điều giản dị mà sâu sắc: nơi nào có chính sách nhân văn, nơi ấy có sức sống bền vững từ trong từng mái nhà.