Lý do đằng sau những vụ tấn công dùng dao nguy hiểm thường xuyên xảy ra ở Anh?

VHO - Vụ đâm dao kinh hoàng trên tàu hỏa khiến 9 người bị thương nguy hiểm đến tính mạng vào cuối tuần qua đã một lần nữa làm dấy lên vấn nạn tội phạm dùng dao lan rộng ở Anh.

Liên tiếp các vụ tấn công bằng dao nguy hiểm

Tối ngày 1.11, một người đàn ông Anh 32 tuổi đã bị buộc 10 tội danh cố ý giết người liên quan đến vụ tấn công xảy ra trên một chuyến tàu đi qua miền trung nước Anh đến London. 

Cảnh sát bắt nghi phạm ngay sau đó. Nghi phạm đã trình diện trước tòa ngày 3.11, phiên xử tiếp theo diễn ra vào 1.12.

Các chính trị gia Anh đã lên án vụ tấn công kinh hoàng này, trong đó Bộ trưởng Nội vụ Shabana Mahmood đã phát biểu trước Hạ viện hôm 3.11 rằng tội phạm dùng dao "đã cướp đi quá nhiều sinh mạng ở đất nước chúng ta".

Chính phủ Anh nhiều lần đã đề cập đến cam kết giải quyết các vấn đề liên quan đến tội phạm dùng dao, nhưng đây vẫn là một vấn đề đáng lo ngại ở một quốc gia mà việc tiếp cận súng và các loại vũ khí khác bị kiểm soát chặt chẽ.

Theo Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (ONS), tổng cộng 51.527 vụ phạm tội dùng dao đã được ghi nhận tại Anh và xứ Wales trong 12 tháng tính đến tháng 6.2025, không bao gồm khu vực Greater Manchester (dữ liệu được ghi nhận khác nhau tại Manchester). Trong số các vụ phạm tội này, 196 vụ là giết người, ONS cho biết.

Đáng chú ý, tổng số vụ phạm tội dùng dao được ghi nhận trong năm tính đến tháng 6.2025 đã giảm 5% so với năm ngoái.

Mức độ thường xuyên

"Mặc dù tội phạm dùng dao là một mối quan ngại xã hội nghiêm trọng nhưng không nên là nguồn cơn gây ra sự hoang mang về đạo đức", ông Iain Overton, Giám đốc điều hành của tổ chức phi chính phủ hành động chống bạo lực vũ trang, nhấn mạnh.

Theo ONS, trong năm tính đến tháng 3.2024 đã có 570 vụ giết người xảy ra ở Anh và xứ Wales, trong đó có 262 vụ giết người bằng dao hoặc dụng cụ sắc nhọn khác. ONS cho biết dụng cụ được sử dụng phổ biến nhất trong các vụ giết người này là dao nhà bếp.

Tổng cộng có 64 thanh thiếu niên từ 13 đến 19 tuổi đã thiệt mạng trong khoảng thời gian này, trong đó 83% nạn nhân bị giết bằng dao hoặc vật sắc nhọn.

Vì không phải tất cả các vụ phạm tội liên quan đến dao đều được báo cáo với cảnh sát nên dữ liệu từ bệnh viện cũng có thể giúp hiểu rõ mức độ của vấn đề.

Theo dữ liệu của NHS England, từ tháng 4.2024 đến năm 2025, đã có 3.494 trường hợp bệnh nhân phải nhập viện tại Anh do bị tấn công bằng vật sắc nhọn. Gần 90% bệnh nhân được điều trị là nam giới, trong đó 16% bệnh nhân từ 18 tuổi trở xuống.

Scotland và Bắc Ireland ghi nhận tội phạm riêng biệt với Anh và xứ Wales. Tổng cộng có 28 vụ giết người bằng vật sắc nhọn được thực hiện tại Scotland từ năm 2023 đến năm 2024, và bốn vụ ở Bắc Ireland trong cùng khoảng thời gian.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) tại Mỹ, tổng cộng 1.704 người đã thiệt mạng do bị "cắt" hoặc "đâm" vào năm 2023.

Theo Hội đồng An toàn Quốc gia, loại tội phạm này là hậu quả của "vết rạch, vết cắt, vết thủng hoặc vết đâm bằng dụng cụ, vũ khí hoặc vật sắc nhọn".

Văn phòng Thống kê Quốc gia (ONS) cho biết tỷ lệ giết người ở Anh và xứ Wales là 9,5 vụ trên một triệu người trong năm từ tháng 3.2023 đến 3.2024. Tại Mỹ, tỷ lệ này cao hơn nhiều, với 68 vụ trên một triệu người vào năm 2023, theo CDC.

Tại Liên minh Châu Âu, nơi có gần 450 triệu người, đã có 3.980 vụ giết người cố ý vào năm 2023, theo Eurostat, cơ quan thống kê của EU.

Nguyên nhân gốc rễ 

Trong một bản tóm tắt được công bố vào tháng 10, Hiệp hội Chính quyền Địa phương Vương quốc Anh đã gọi tội phạm dùng dao là "một vấn đề phức tạp không thể giải quyết chỉ bằng biện pháp thực thi pháp luật".

“Sự thiếu thốn, vấn đề sức khỏe tâm thần, việc bị đuổi học và những khó khăn trong gia đình đều có thể đẩy một người trở thành tội phạm dùng dao”, ông Siddhartha Bandyopadhyay, nhà kinh tế học và giám đốc Trung tâm Tội phạm, Tư pháp và Cảnh sát thuộc Đại học Birmingham nói.

James Alexander, nghiên cứu viên doanh nghiệp liên kết về tội phạm học tại Đại học London Metropolitan nhận định cách đây một thập kỷ, hầu hết tội phạm dùng dao do thanh thiếu niên gây ra đều liên quan đến các băng đảng, thì giờ đây, điều này không còn đúng nữa.

“Ngày nay, với những người trẻ tuổi, bạn không thể dự đoán trước được điều đó. Có người tham gia vào tội phạm dùng dao, bị bắt vì mang theo dao hoặc bị đâm hoặc đâm những người không có tiền án, không có dấu hiệu nào (cho thấy họ có thể phạm tội dùng dao)”, ông Alexander nói. “

Theo ông Alexander, trước tình trạng bạo lực, mối đe dọa bạo lực đang xuất hiện thường xuyên hơn trong xã hội ngày nay.

Nhiều người trẻ tuổi hiện mang theo dao vì lo sợ cho sự an toàn của chính mình. Nếu cảm thấy bị đe dọa, thay vì bỏ chạy hoặc chiến đấu mà không có vũ khí, họ lại dùng dao, thường dẫn đến hậu quả thảm khốc.

Biện pháp xử lý

Theo Bộ Nội vụ Anh, “gần 60.000 con dao đã được thu hồi khỏi đường phố ở Anh và xứ Wales thông qua các chương trình giao nộp dao mới kể từ khi Thủ tướng Keir Starmer nhậm chức.

Bộ Nội vụ nước này cho biết, các loại vũ khí, bao gồm cả dao zombie và kiếm ninja, cũng đã bị cấm. Việc kiểm tra xác minh độ tuổi đối với việc bán và giao dao trực tuyến đang được tăng cường. 

Các biện pháp này đã giúp giảm 5% tất cả các tội phạm liên quan đến dao, trong đó có giảm 18% các vụ giết người bằng dao trong năm nay.

Tuy nhiên, ông Overton từ tổ chức Hành động về Bạo lực Vũ trang cho rằng mặc dù việc thực thi pháp luật giúp chống lại tội phạm liên quan đến dao, nhưng “đây không chỉ đơn thuần là vấn đề của lực lượng cảnh sát”.

 “Việc cắt giảm các dịch vụ dành cho thanh thiếu niên, nghèo đói, sự cô lập và trình trạng trẻ em bị bóc lột bởi các mạng lưới ma túy đã tạo điều kiện cho bạo lực. Công việc thực sự nằm ở việc phòng ngừa thông qua giáo dục, đầu tư cộng đồng và can thiệp sớm”, ông nói.

Ông Alexander từ Đại học Metropolitan London cũng nhấn mạnh mặc dù ông đã đánh giá "một số biện pháp can thiệp đáng kinh ngạc" liên quan đến tội phạm dùng dao, nhưng chúng thường chỉ kéo dài trong vài năm do thiếu kinh phí.

“Chính phủ Anh đang thực hiện một số biện pháp thực tế trong việc kiểm soát việc bán vũ khí sắc nhọn. Nhưng tôi nghĩ thực ra, khi nhìn vào rất nhiều người trẻ, họ là đối tượng khá tổn thương”, ông Alexander nhấn mạnh.

Theo ông, họ cần sự hỗ trợ mà không nhất thiết phải nhờ đến sự giúp đỡ của chuyên gia trị liệu. Những người trẻ chỉ cần "một không gian để được là chính mình” và cảm thấy an toàn. Khi đó, tình trạng tội phạm liên quan đến dao sẽ giảm.