Học sinh tiểu học bắt đầu học 2 buổi/ngày

VHO - Từ năm học 2025-2026, học 2 buổi/ngày chính thức trở thành quy định bắt buộc ở bậc tiểu học trên toàn quốc. Với bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông, việc tổ chức được khuyến khích theo lộ trình, áp dụng tại nơi có đủ điều kiện. Đây là lần đầu tiên Bộ GD&ĐT ban hành hướng dẫn thống nhất, chi tiết cho cả ba cấp học, mở ra kỳ vọng đổi mới chất lượng giáo dục, nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều yêu cầu về nguồn lực và cách thức tổ chức.

Thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 6.6.2025 của Thủ tướng Chính phủ về dạy học 2 buổi/ngày, Bộ GD&ĐT đã ban hành Công văn số 4567/BGDĐT-GDPT ngày 5.8.2025, hướng dẫn tổ chức dạy học 2 buổi/ngày trong năm học 2025-2026. Đây là văn bản đầu tiên quy định thống nhất cho cả ba cấp học, từ nguyên tắc triển khai, khung thời gian cho đến nội dung giáo dục.

Theo quy định, toàn bộ các trường tiểu học trên cả nước phải tổ chức học 2 buổi/ngày. Thời lượng tối đa 7 tiết/ngày, mỗi tiết 35 phút. Buổi thứ nhất dành cho chương trình chính khóa; buổi thứ hai tập trung vào các hoạt động củng cố kiến thức, giáo dục kỹ năng sống, trải nghiệm, hướng nghiệp, văn hóa đọc, giáo dục tài chính, năng lực số, thể thao, nghệ thuật, trí tuệ nhân tạo, cũng như tìm hiểu lịch sử – văn hóa địa phương.

Với bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông, học 2 buổi/ngày chưa bắt buộc nhưng được khuyến khích triển khai tại những nơi có điều kiện. Thời khóa biểu có thể bố trí tối đa 11 buổi/tuần, mỗi ngày không quá 7 tiết, mỗi tiết 45 phút. Buổi hai hướng vào phụ đạo học sinh chưa đạt chuẩn, bồi dưỡng học sinh giỏi, ôn thi cuối cấp, đồng thời mở rộng sang STEM/STEAM, nghiên cứu khoa học, kỹ năng sống, hướng nghiệp.

Điểm mới quan trọng là Bộ không quy định cứng buổi sáng là buổi một, buổi chiều là buổi hai; nhà trường được linh hoạt bố trí, song không được trộn lẫn nội dung bắt buộc với nội dung tự chọn trong cùng một buổi học.

Đặc biệt, Bộ khẳng định rõ nguyên tắc công bằng: học sinh không phải đóng phí khi tham gia buổi học thứ hai. Kinh phí do ngân sách địa phương bảo đảm, đồng thời cho phép huy động thêm từ nguồn xã hội hóa theo quy định.

Từ đầu năm học mới, các địa phương và nhà trường đã tích cực triển khai theo hướng dẫn. Phụ huynh nhìn chung đồng thuận, coi đây là cơ hội để học sinh được học tập và rèn luyện trong môi trường toàn diện hơn. Tuy vậy, khó khăn lớn nhất hiện nay là kinh phí.

Việc tăng thêm thời lượng học đồng nghĩa chi phí điện, nước, vệ sinh, nhân viên phục vụ và bồi dưỡng giáo viên đều tăng. Bộ GD&ĐT cho biết sẽ phối hợp Bộ Tài chính và các địa phương xây dựng cơ chế huy động cụ thể, bảo đảm công khai, minh bạch và phù hợp với khả năng từng nơi.

Để triển khai chủ trương này, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Nghị quyết 18/2025/NQ-HĐND quy định cơ chế hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học trên địa bàn thành phố Hà Nội năm học 2025-2026. Cụ thể, mức hỗ trợ được chia làm hai nhóm: học sinh ở các xã miền núi và các xã thuộc bãi giữa sông Hồng được hỗ trợ 30.000 đồng/ngày, các học sinh ở các địa bàn còn lại của Hà Nội được hỗ trợ 20.000 đồng/ngày. Với khoảng 768.000 học sinh được hưởng, dự kiến tổng kinh phí thực hiện chính sách này là khoảng 3.063 tỷ đồng.

Hà Nội vốn đã có 100% trường tiểu học học 2 buổi/ngày từ nhiều năm trước, nên thuận lợi hơn khi quy định bắt buộc có hiệu lực. Năm học này, Hà Nội tập trung nâng cao chất lượng buổi hai với nhiều nội dung mới như kỹ năng số, văn hóa đọc, nghiên cứu khoa học. Chính sách này không chỉ giảm bớt chi phí cho phụ huynh, mà còn gián tiếp giải quyết phần nào khoảng trống buổi chiều, khi học sinh có thể ở lại trường an toàn, được ăn uống và sinh hoạt dưới sự quản lý của nhà trường.

TP.HCM và nhiều tỉnh, thành khác cũng đang triển khai đồng bộ nhưng chưa có chính sách hỗ trợ toàn diện như Hà Nội. Mô hình chung vẫn là ngân sách lo phần chính khóa, còn ăn trưa, ngoại khóa, trông giữ thì phụ huynh chia sẻ cùng nhà trường. Ở vùng biên giới, Quốc hội đã thông qua chính sách hỗ trợ bữa ăn trưa cho học sinh tiểu học và THCS, với mức dự kiến 400.000 đồng/tháng và 8kg gạo/tháng, tối đa 9 tháng/năm học, bắt đầu áp dụng ngay từ năm học này. Đây là bước đi quan trọng để bảo đảm tính khả thi của chủ trương ở những nơi điều kiện kinh tế còn khó khăn.

Song song với bài toán kinh phí là vấn đề khung giờ tan học. Theo thời khóa biểu phổ biến hiện nay, học sinh tiểu học thường kết thúc vào khoảng 15h00 nếu học 6 tiết và gần 16h00 nếu học 7 tiết. Một số trường có thêm câu lạc bộ hoặc sinh hoạt ngoại khóa nên giờ về muộn hơn, nhưng nhìn chung đa số học sinh rời trường trước 16h. Trong khi đó, phụ huynh thường tan ca hành chính lúc 17h, thậm chí muộn hơn. Khoảng trống gần hai tiếng này trở thành “bài toán xã hội” khó giải.

Giải pháp phổ biến hiện nay là đăng ký cho con ở lại trường: hoặc tham gia các chương trình ngoại khóa, câu lạc bộ kỹ năng, hoặc đơn giản chỉ là dịch vụ trông giữ. Mức phí dao động từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng mỗi tháng, tưởng nhỏ nhưng với nhiều gia đình thu nhập trung bình, cũng là khoản chi không nhỏ.

Bên cạnh đó, nội dung buổi học thứ 2 cũng đặt ra cho nhà trường một trách nhiệm không nhỏ. Nhiều người mong muốn con mình có thể lựa chọn hoạt động phù hợp: đọc sách trong thư viện, tham gia câu lạc bộ kỹ năng, hay theo học các chuyên đề gắn với sở thích, năng khiếu, để phát triển toàn diện.

Việc thống nhất triển khai học 2 buổi/ngày từ năm học 2025-2026 là bước ngoặt của giáo dục phổ thông, thể hiện quyết tâm đổi mới chương trình và phương pháp dạy học. Để chính sách này đi vào thực chất, ngoài sự đồng thuận xã hội, các địa phương cần đồng bộ cả nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất và cách tổ chức linh hoạt. Khi đó, trường học mới thực sự trở thành ngôi nhà thứ hai, nơi học sinh vừa tiếp thu kiến thức, vừa phát triển kỹ năng, đồng thời mang lại sự yên tâm cho phụ huynh trên khắp cả nước.