Hạn hán “Ngày số 0” báo hiệu thập kỷ khủng hoảng nước nghiêm trọng

VHO - Nhiều nơi trên thế giới được dự đoán sẽ phải chịu đựng hạn hán "Ngày số 0" trong giai đoạn khan hiếm nước cực độ và chưa từng có được dự báo vào thập kỷ này.

Theo một nghiên cứu mới nhất, cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng có thể xảy ra ngay trong thập kỷ này tại một số điểm nóng trên thế giới, bao gồm khu vực ở Bắc Mỹ, Địa Trung Hải và Nam Phi.

Biến đổi khí hậu, do đốt nhiên liệu hóa thạch, hiện đang làm mất cân bằng chu trình nước toàn cầu và gây ra tình trạng khan hiếm nước. 

Điều chưa rõ ràng là khi nào và ở đâu tình trạng thiếu nước nghiêm trọng sẽ xảy ra.

Bà Christian Franzke, Nhà khoa học khí hậu tại Đại học Quốc gia Pusan ở Hàn Quốc và là tác giả của nghiên cứu được công bố ngày 23.9 trên tạp chí Nature Communications, cho biết nghiên cứu mới này giúp cung cấp một số thông tin rất đáng ngạc nhiên.

Các nhà khoa học đã sử dụng một số lượng lớn các mô hình khí hậu để đánh giá thời điểm và khả năng xảy ra hạn hán vào "Ngày số 0".

“Đây là một trong những hiện tượng khan hiếm nước chưa từng có và chưa từng xảy ra cho đến nay. Đó là khi bạn mở vòi nước mà không thấy nước chảy ", ông Franzke nói. 

Hạn hán ngày không nước (Ngày số 0) xảy ra bởi sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng thiếu mưa kéo dài, mực nước sông thấp và các hồ chứa nước bị thu hẹp.

Trong bối cảnh đó là nhu cầu nước của người dân, trang trại và các ngành công nghiệp tăng mạnh.

"Ngày số 0" có thể xảy ra sớm hơn dự đoán

Nghiên cứu cho thấy gần 3/4 các khu vực dễ bị hạn hán, bao gồm cả những khu vực có hồ chứa nước lớn, phải đối mặt với nguy cơ cao xảy ra hạn hán nghiêm trọng và dai dẳng vào cuối thế kỷ này nếu con người tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch làm nóng hành tinh.

Hơn 1/3 các khu vực này, bao gồm cả miền Tây nước Mỹ, có thể phải đối mặt với tình trạng này sớm nhất là vào những năm 2020 hoặc 2030.

Nhà khoa học Franzke nhận định phát hiện hạn hán ngày không nước có thể xảy ra sớm hơn dự đoán, ở mức độ nóng lên toàn cầu hiện nay, là "điều khiến chúng tôi ngạc nhiên", mặc dù một số thành phố đã được cảnh báo gần đến mức nguy hiểm.

Vào năm 2017 và 2018, Cape Town (Nam Phi) đã phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng sau một trong những đợt hạn hán kéo dài nhiều năm được ghi nhận.

Tuy nhiên, thành phố này đã nhanh chóng tránh được thảm họa một cách ngoạn mục nhờ các biện pháp tiết kiệm nước cực đoan và lượng mưa cao hơn mức trung bình vào năm 2018.

Trong khi đó, thành phố Chennai ở Đông Nam Ấn Độ cũng gần như rơi vào tình trạng cạn kiệt nước năm 2019, khi không có mưa, khiến mực nước hồ chứa giảm mạnh.

Nước được chở bằng xe tải đến các khu dân cư, khiến người dân phải xếp hàng nhiều giờ dưới cái nóng như thiêu đốt.

Ngoài ra, nhiều thành phố trên thế giới, từ Tehran và Kabul đến Mexico City và Los Angeles cũng đang phải tìm giải pháp để giảm nguy cơ rơi vào "ngày không nước" trong thập kỷ này.

Đặc biệt, một số thành phố có nguy cơ khan hiếm nước càng cao khi dân số bùng nổ sẽ phải chịu áp lực từ biến đổi khí hậu và quản lý yếu kém.

Nghiên cứu cũng cho thấy những cộng đồng thu nhập thấp dự kiến sẽ bị ảnh hưởng nặng nề hơn.

Hạn hán kéo dài

Báo cáo cũng cho biết một số khu vực trên thế giới, bao gồm Địa Trung Hải, Nam Phi, Châu Á và Úc, được dự đoán sẽ phải chịu đựng những đợt hạn hán ngày không nước kéo dài hơn giữa mỗi đợt.

Điều này có thể gây ra những tác động tàn phá đối với nông nghiệp và hệ sinh thái, đặc biệt là một số khu vực bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng.

Bà Franzke đặt ra nghi ngờ về khả năng người dân có thể tiếp tục sinh sống lâu dài ở những khu vực khan hiếm nước.

Đồng thời những phát hiện này cũng chỉ ra nhu cầu rõ ràng về việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, cũng như cải thiện việc quản lý nước.

Nhà khoa học Franzke khẳng định nghiên cứu này cũng định hướng cho một số ngành công nghiệp, trong đó có các nhà máy sản xuất chất bán dẫn và trung tâm dữ liệu sử dụng tài nguyên nước lớn ở các khu vực như Texas và Arizona (Mỹ).

Một hạn chế của nghiên cứu này là không bao gồm tài nguyên nước ngầm trong các tính toán vì không được đưa vào các mô hình mà các nhà khoa học đã sử dụng.

Ông Richard Allan, Giáo sư khoa học khí hậu tại Đại học Reading, người không tham gia vào nghiên cứu, khẳng định đây là "bằng chứng mới quan trọng về cách hạn hán sẽ xuất hiện khi khí hậu nóng lên kết hợp với nhu cầu nước ngọt của xã hội".

Nghiên cứu "mang tính chất hướng dẫn, mà không phải dự đoán hoàn hảo, đồng thời phản ánh bức tranh về cuộc khủng hoảng tài nguyên nước ngày càng gia tăng", ông Allan nhấn mạnh.