Cần một nhà thờ tôn vinh Đạo học

VHO - Triển lãm chuyên đề “Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu Quốc tử giám” do Sở VHTTDL Đắk Lắk cùng Trung tâm hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức ở bảo tàng Đắk Lắk mới đây đang thu hút dư luận địa phương, song cũng gợi nên những suy nghĩ về tôn vinh Đạo học Việt Nam.

Theo lãnh đạo ngành văn hóa Đắk Lắk, việc tổ chức giới thiệu hơn 100 hình ảnh, tư liệu, bản sao hiện vật trên 900 năm tuổi, của Văn Miếu - Quốc Tử Giám tại bảo tàng Đắk Lắk, trong những ngày tháng 11 - tháng tri ân giáo dục Việt Nam, là sự kiện cần thiết, giúp lan tỏa những ý nghĩa, thông tin tích cực về truyền thống giáo dục nước nhà. 

Cùng việc triển lãm, trong 2 tháng, địa điểm tổ chức cũng có nhiều hoạt động trải nghiệm cho các thế hệ trẻ, như tìm hiểu lớn học Nho xưa, tập viết chữ Hán cổ, in mộc bản bia Tiến sĩ, đóng sách giấy dó truyền thống…

Tất cả nhằm khơi gợi những hình ảnh, cảm xúc về truyền thống học tập nước nhà, từ tinh thần tôn sư trọng đạo, đến đãi ngộ hiền tài. 

Những hoạt động này càng thêm có ý nghĩa khi đồng hành với hai ngày kỷ niệm quan trọng, Ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23.11, và Ngày Hiến chương Nhà giáo 20.11. Tuy nhiên, một số ý kiến ghi nhận những nỗ lực vinh danh Đạo học Việt Nam lại biểu đạt góc nhìn khác về biểu tượng Đạo học nước nhà.

Một số người cho rằng, xu hướng vận động phát triển hiện nay của trí tuệ xã hội, cần làm rõ sự tôn vinh cần thiết, hợp lý với những hình ảnh giáo dục nền tảng của Việt Nam. 

Ông Sử T.S, một doanh nhân đầu tư vào hoạt động giáo dục tại Hà Nội cho rằng, cần có sự khẳng định hình ảnh Đạo học Việt Nam. Bởi lẽ từ ban đầu, học vấn nước nhà có liên quan đến nền tảng học thuật Nho giáo, tôn vinh giáo dục khoa cử, cầu hiền đãi sĩ từ tri thức Nho gia. Các đời Lý, Trần, Lê, Nguyễn, đều chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Đạo học nhà Nho, với những nền tảng tri thức “học làm quan, học làm người”… 

Nền tảng ấy, đã ăn sâu vào nhận thức xã hội, trở thành kim chỉ nam, lề lối hành vi, suy nghĩ, nhận thức của bao thế hệ con người Việt Nam về sau. Bởi thế, hình ảnh ca ngợi học vấn Việt Nam, chính là những biểu tượng Nho giáo trên nền học thức nước nhà, những đài tháp bút nghiên, đặc biệt là miếu thờ Khổng tử, những công trình Văn Miếu, Văn Khuê Các… 

Những giá trị đó, tất yếu không thể phủ nhận, thậm chí càng làm rõ, càng tôn vinh, càng củng cố những giá trị truyền thống, bảo vệ đạo đức gia phong, tôn ti trật tự xã hội.

Nhưng với bối cảnh tôn vinh nền học vấn nước nhà, những người tham gia vào môi trường giáo dục đều nhận thấy, sự vay mượn hình ảnh các hiền nhân danh sư từ điển cố Trung Hoa, Hán học chỉ là bề ngoài của học vấn nước nhà. 

Đạo học Việt Nam, từ ban đầu sơ khai cho đến những lịch trình ấn định rõ ràng, từ những trường thi nặng tính khoa cử cho đến các kỳ thi tổ chức hôm nay, đều cần khẳng định, tôn vinh hình ảnh nền giáo dục Việt Nam, với những tấm gương người thầy Việt như Chu Văn An, những danh nhân Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Tô Hiến Thành, Phan Bội Châu… 

Đạo học Việt Nam, vì thế cần một biểu tượng mới, công trình mới, thể hiện ý chí, khát vọng, tri thức thực tiễn của con người Việt, của dân tộc Việt, qua những hình ảnh danh sư nổi tiếng, những hiền nhân cống hiến cho nền độc lập dân tộc, nền tri thức dân tộc, xứng đáng để con cháu đời sau bái vọng và tôn vinh.

Một đền thờ, một nhà thờ Đạo học Việt Nam, vì thế nên cần được nghiên cứu, quan tâm đầu tư xây dựng. Một nhà thờ như vậy, cần thiết hơn việc chỉ giữ nguyên khuôn mẫu Văn Miếu, Khổng Tử Miếu ở quá khứ, và nếu thật sự được định rõ, sẽ giúp tôn vinh mạnh mẽ hơn, Đạo học nước nhà.