Lễ đón nhận danh hiệu Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội đền Bà Triệu

VHO- Lễ hội đền Bà Triệu được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là sẽ góp phần làm giàu thêm giá trị bản sắc văn hóa xứ Thanh nói riêng và của đất nước nói chung.

Nghi lễ tấu trình chúc văn, dâng hương tại Lễ hội Đền Bà Triệu năm 2023

Sáng 11.3 (tức 20.2 âm lịch), tại Khu di tích đền Bà Triệu, (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc), UBND tỉnh Thanh Hóa tổ chức Lễ hội Đền Bà Triệu năm 2023, kỷ niệm 1775 năm ngày mất Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh và đón nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia – Lễ hội Đền Bà Triệu.

Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh (còn gọi là Triệu Trinh Nương, Triệu Ẩn, Bà Triệu) sinh ngày 2 tháng 10 năm Bính Ngọ, tại vùng núi Quan Yên (nay thuộc xã Định Công, huyện Yên Định). Căm thù lũ giặc tàn bạo, Bà Triệu đã cùng anh là Triệu Quốc Đạt dựng cờ khởi nghĩa, được Nhân dân khắp nơi nhiệt tình hưởng ứng. Từ Quan Yên quê nhà, bà đã cùng nghĩa quân vượt sông Chu sang núi Nưa (Nông Cống, Triệu Sơn) xây dựng căn cứ, tích luỹ lương binh lập căn cứ lâu dài cho cuộc khởi nghĩa.

Năm 247, từ núi Nưa, nghĩa quân của bà đã tấn công thành Tư Phố và giành thắng lợi trọn vẹn. Trên đà thắng lợi, nghĩa quân tiến xuống Bồ Điền (Triệu Lộc, Hậu Lộc) cùng với Nhân dân địa phương xây dựng căn cứ lâu dài cho cuộc kháng chiến. Trước tinh thần và khí phách của người con gái mới ngoài 20 tuổi, Nhân dân Cửu Chân (Thanh Hoá) đã nô nức gia nhập nghĩa quân của bà. Từ căn cứ Bồ Điền, nghĩa quân đã tiến đánh các thành ấp của giặc Ngô khiến cho quan quân địch từ Thái thú đến Huyện lệnh, kẻ bị giết, kẻ phải tháo chạy trong cơn hoảng loạn. Hoảng sợ trước thanh thế và sức mạnh của khởi nghĩa Bà Triệu, nhà Ngô đã phái Lục Dận, một tên tướng khét tiếng tàn ác cùng 8.000 quân với nhiều lâu thuyền hùng hổ kéo sang hòng đè bẹp cuộc khởi nghĩa. Do tương quan lực lượng quá chênh lệch, trong một trận giao tranh ác liệt, Bà Triệu đã anh dũng quyên sinh trong sự tiếc thương, kính phục của Nhân dân, vào ngày 22 tháng 2 năm Mậu Thìn 248.

Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VHTTDL) Nông Quốc Thành trao Bằng công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Đền Bà Triệu cho tỉnh Thanh Hóa

Để tưởng nhớ công đức của Bà, Nhân dân lập đền dưới chân núi Gai, xây lăng, dựng tháp trên đỉnh núi Tùng để hương khói phụng thờ. Ngày nay, đền thờ Bà được Chính phủ quyết định xếp hạng là Di tích Quốc gia đặc biệt. Từ bao đời nay, Nhân dân Thanh Hóa, mà trực tiếp là Nhân dân làng Phú Điền (huyện Hậu Lộc) đã bảo quản, giữ gìn, tổ chức sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng tuân theo phong tục cổ truyền, trong đó, lễ hội Đền Bà Triệu tổ chức từ ngày 19 đến ngày 22 tháng 02 âm lịch hằng năm, luôn thu hút đông đảo Nhân dân và du khách tham dự. Lễ hội được tổ chức với quy mô lớn, trong không gian rộng theo một quy trình khép kín rất chặt chẽ Đền - Lăng - Đình, với nhiều hoạt động phong phú, đặc sắc và trang trọng, như: lễ Mộc dục, tế lễ (rước kiệu, tế nữ quan), tế Phụng Nghinh, rước bóng, hội trận tại đình làng Phú Điền…

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá Đầu Thanh Tùng bày tỏ, Lễ hội đền Bà Triệu được ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là niềm vinh dự to lớn của các tầng lớp cư dân làng Phú Điền (huyện Hậu Lộc) cũng như đồng bào tỉnh Thanh Hoá, thể hiện quan tâm của Đảng, Nhà nước về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá dân tộc nói chung, khu di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật Quốc gia đặc biệt và lễ hội đền Bà Triệu nói riêng.

Đông đảo Nhân dân và du khách thập phương đổ về Khu di tích đền Bà Triệu tham dự lễ hội

Đồng thời, khẳng định khởi nghĩa Bà Triệu là một trong những cuộc nổi dậy chống ngoại xâm có tầm ảnh hưởng và sức công phá mạnh mẽ, đã làm lung lay đến tận gốc rễ thành luỹ đô hộ nhà Ngô thời bấy giờ. Mặc dù không đi đến cùng, song cuộc khởi nghĩa đã tạc vào sử sách dân tộc một trang vẻ vang, hào hùng và bi tráng. Đồng thời, tạo nên mốc son trong lịch sử anh hùng bất khuất chống giặc ngoại xâm của Nhân dân ta và là biểu tượng sáng ngời của lòng yêu nước, ý chí hiên ngang, khí phách quật cường của dân tộc ta. Đặc biệt, khởi nghĩa Bà Triệu là sự tiếp bước truyền thống của Hai Bà Trưng trong lịch sử đấu tranh chống ách thống trị của ngoại bang phương Bắc. Đó là một minh chứng hùng hồn rằng, thế lực ngoại bang có thể đánh bại cuộc khởi nghĩa, nhưng không thể đánh bại được tinh thần yêu nước, ý chí quật cường, bất khuất, ý thức, tinh thần và khát vọng độc lập của dân tộc ta.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá tin tưởng rằng, với truyền thống lịch sử, văn hóa của quê hương, tự hào về di sản văn hóa được tôn vinh; công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di tích quốc gia đặc biệt và lễ hội di sản văn hóa quốc gia Đền Bà Triệu trong thời gian tới sẽ tiếp tục được gìn giữ, vun đắp, trao truyền và gắn kết chặt chẽ hơn nữa giữa bảo tồn di sản văn hóa với phát triển kinh tế, du lịch; góp phần giới thiệu, quảng bá những giá trị lịch sử, văn hóa tốt đẹp của đất và người Xứ Thanh đến với đồng bào trong nước và bạn bè quốc tế.

Cũng trong khuôn khổ Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội đền Bà Triệu và Lễ hội đền Bà Triệu năm 2023 đã diễn ra các sự kiện văn hóa, thể thao thu hút đông đảo Nhân dân và du khách thập phương đến tham dự như trưng bày hiện vật, sách báo, tranh ảnh giới thiệu về di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt Bà Triệu; nhân vật lịch sử Triệu Thị Trinh; Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội đền Bà Triệu; các di tích lịch sử nổi tiếng xứ Thanh là Di sản thế giới Thành nhà Hồ và 5 di tích quốc gia đặc biệt…; các di tích tiêu biểu của huyện Hậu Lộc…

NGUYỄN LINH