Bình Định: Di tích lịch sử Chiến thắng Đệ Đức bị xâm hại bởi “núi cát”

VHO- Gần nửa năm nay, dưới sự “cho phép” của ngành chức năng, di tích lịch sử Chiến thắng Đệ Đức (Bình Định) đang bị doanh nghiệp lợi dụng, biến khu vực bảo vệ di tích thành bãi tập kết cát trái phép.

 Di tích lịch sử Chiến thắng Đệ Đức bị xâm hại bởi “núi cát” của doanh nghiệp đổ lên

Mặc dù dãy “núi cát” mọc lộ thiên, xâm hại di tích trong một thời gian dài nhưng cơ quan quản lý di tích cũng như chính quyền địa phương cho rằng, doanh nghiệp chỉ “mượn tạm” đất di tích để trữ cát xây dựng, không có chuyện xâm hại. Dư luận đặt câu hỏi, phải chăng các ngành chức năng lơ là và bao che không chịu xử lý để cho doanh nghiệp vô tư mượn đất di tích để biến thành bãi tập kết cát?

Di tích thành bãi tập kết cát

Di tích lịch sử Chiến thắng Đệ Đức thuộc huyện Hoài Nhơn (nay thị xã Hoài Nhơn) đã được UBND tỉnh Bình Định công nhận là di tích cấp tỉnh vào năm 2006 nhằm ghi nhận những đóng góp của các lực lượng làm nên chiến thắng Đệ Đức, mở rộng vùng giải phóng từ Hoài Ân, An Lão, Tam Quan, Hoài Nhơn đến các xã phía bắc Phù Mỹ.

Theo đó, trong chiến dịch Xuân - Hè 1972, ngày 2.5.1972, Tiểu đoàn 3 và 4, thuộc Trung đoàn 2, Sư đoàn 3 Sao Vàng phối hợp với lực lượng địa phương tấn công căn cứ Đệ Đức (Sở chỉ huy của Trung đoàn 40, Sư đoàn 22 Nguỵ quân), một vị trí chiến lược, được xây dựng kiên cố, có đài ra đa, đường băng cho các loại máy bay khu trục L19 và C130. Sau 12 giờ chiến đấu, căn cứ bị lực lượng của ta tiêu diệt hoàn toàn. Mặc dù được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh và có vị trí chiến lược về quốc phòng-an ninh, nhưng điều dễ nhận thấy là đơn vị quản lý vẫn chưa tiến hành cắm mốc, không xây tường rào để khoanh vùng bảo vệ di tích. Đáng nói, khu vực di tích Chiến thắng Đệ Đức đang bị xâm hại nghiêm trọng từ việc chính quyền sở tại cho phép doanh nghiệp lấy làm nơi tập kết cát trong vành đai di tích.

Tại Bia di tích Chiến thắng Đệ Đức, đằng sau là một núi cát khổng lồ, được đổ chạy kéo dài hàng trăm mét, cộng với đó, vì nằm sát với khu dân cư nên di tích bị người dân trong vùng sử dụng những khu vực đất trống để phơi khoai mì, gây mất mỹ quan và tôn nghiêm của di tích. Một số hộ dân sống gần đó bức xúc cho biết, đã nhiều lần phản ánh và yêu cầu chính quyền xử lý ngay việc doanh nghiệp đổ cát trong khuôn viên di tích Chiến thắng Đệ Đức. Không thể để doanh nghiệp lấy đất di tích thành bãi tập kết cát, làm như vậy là không chấp nhận được. Doanh nghiệp được tập kết cát trong khu vực di tích là doanh nghiệp tư nhân Xây dựng Tân Lập (doanh nghiệp Tân Lập). Có lẽ, đây là doanh nghiệp được thị xã Hoài Nhơn ưu ái nên đã sử dụng mặt bằng của khu di tích để tập kết cát, với mục đích xây dựng các công trình trên địa bàn.

Trong khi đó, tại biên bản khoanh vùng khu vực bảo vệ di tích được xác định, khu vực 1 được coi là nơi bất khả xâm phạm, đây là khu vực nghiêm cấm mọi hoạt động xây dựng hoặc hành vi vi phạm khác, không một tổ chức cá nhân nào được tự ý tháo dỡ, thay đổi vị trí hoặc làm hư hại, giảm giá trị vốn có của di tích. Riêng khu vực bảo vệ 2 của di tích, hiện nay chưa xác định được ranh giới.

 Người dân tận dụng đất của di tích lịch sử Chiến thắng Đệ Đức để phơi khoai mì

Chỉ mượn tạm di tích để tập kết cát xây dựng

Ông Võ Tấn Lực, Phó Chủ tịch UBND phường Hoài Tân cho biết di tích lịch sử Chiến thắng Đệ Đức nằm chung trong đất quốc phòng. Khi doanh nghiệp Tân Lập sử dụng mặt bằng trống của di tích làm nơi tập kết cát, UBND phường có nghe người dân phản ánh và đã kiểm tra thực tế, báo cáo sự việc lên Trung tâm Văn hóa - Thông tin - Thể thao (VHTTTT) và Thị đội thị xã Hoài Nhơn. Riêng Trung tâm VHTTTT cũng đã kiểm tra nhưng không có kết luận. Còn Thị đội chỉ trả lời là, sử dụng đất di tích để tập kết cát nhằm xây dựng công trình của Thị đội.

Ông Bùi Tĩnh, Giám đốc Bảo tàng tỉnh Bình Định cho hay, việc doanh nghiệp Tân Lập sử dụng đất di tích làm bãi tập kết cát là sai, xâm hại nghiêm trọng đến di tích Chiến thắng Đệ Đức. Di tích này do Sở VHTT và Thị đội thị xã Hoài Nhơn quản lý. Từ việc doanh nghiệp tự ý dùng đất di tích làm điểm trữ cát, Bảo tàng đã yêu cầu Trung tâm VHTTTT thị xã Hoài Nhơn tiến hành kiểm tra và báo cáo, nhưng đến nay đơn vị vẫn chưa nhận được văn bản. Theo ông Tĩnh, đơn vị sẽ kiến nghị với Thanh tra Sở VHTT tiến hành kiểm tra, xử lý và yêu cầu doanh nghiệp phải di dời số lượng cát trên, tránh gây xâm hại đến di tích. Đồng thời, Bảo tàng tỉnh sẽ làm việc với Thị đội thị xã Hoài Nhơn nhằm thoả thuận và di dời Bia di tích tới nhà bia tưởng niệm của Sư đoàn 3 Sao Vàng, vì hiện đất di tích nằm chồng lấn với đất quốc phòng nên khó khăn trong công tác quản lý. Bảo tàng cũng đề nghị với Thị đội làm lại ranh giới bản đồ di tích, nhằm phân cấp quản lý di tích tốt hơn giữa ngành văn hoá và quốc phòng.

Trong khi đó, ông Hồ Khắc Cầu, Phó Giám đốc Trung tâm VHTTTT thị xã Hoài Nhơn khẳng định: “Đúng là có chuyện di tích Chiến thắng Đệ Đức đang bị “núi cát” đè lên và nhìn rất phản cảm. Thế nhưng, núi cát này được tập kết là vì doanh nghiệp được phép mượn tạm bãi để tập kết cát khai thác từ việc nạo vét sông Lại Giang. Hiện nay, chúng tôi đã đề nghị và chờ ý kiến xử lý của UBND thị xã. Cách tốt nhất là doanh nghiệp nên vận chuyển núi cát đi nơi khác, trả lại hiện trạng ban đầu của di tích”, ông Cầu nói. 

 THUẬN NINH