Trải nghiệm “nhập làng” Cơ Tu tại Ta Lang

VHO - Tinh thần đoàn kết và kết cấu cộng đồng trong văn hóa Cơ Tu chính là điểm độc đáo ở làng Ta Lang. Với người dân Ta Lang, từ khi làng làm du lịch cộng đồng, sự đoàn kết, tương trợ lẫn nhau như văn hóa làng xưa nay cũng được người làng đem ra ứng xử, đối đãi để đón khách đến với làng.

Được thành lập trên cơ sở sáp nhập xã Avương và xã Bhalêê, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam (cũ), xã biên giới Avương, TP Đà Nẵng hiện  gồm 16 thôn với dân số hơn 5.463 người, chủ yếu là đồng bào Cơ Tu sinh sống lâu đời.

Vùng đất này còn lưu giữ khá nguyên vẹn bản sắc văn hóa truyền thống Cơ Tu. Ngoài ra, còn sở hữu cảnh quan thiên nhiên rừng nguyên sinh, suối, thác nước, khí hậu mát mẻ, hệ sinh thái đa dạng, rất thuận lợi để phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng.

Làng du lịch cộng đồng (DLCĐ) Ta Lang là điểm du lịch cộng đồng duy nhất của xã Avương, nằm gần tuyến đường Hồ Chí Minh, thác R’cung, khu bảo tồn Sao La, cụm di tích lịch sử Trường Sơn và địa đạo Axòo.

Những năm trước đại dịch Covid-19, làng DLCĐ Ta Lang phát triển ổn định, đón nhiều đoàn khách trong và ngoài nước, được biết đến như một điểm sáng trong phát triển du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng.

Năm 2019, làng Ta Lang được Hiệp hội Du lịch Việt Nam trao tặng danh hiệu “Làng du lịch cộng đồng tiêu biểu” nhờ những đóng góp nổi bật trong bảo tồn văn hóa và tạo sinh kế cho người dân.

Các hoạt động văn hóa truyền thống được khôi phục, nhiều hộ gia đình cải tạo nhà làm homestay, du khách có thể tham gia trải nghiệm văn hóa Cơ Tu, thưởng thức ẩm thực, khám phá rừng và thác suối.

Một số hộ gia đình đã cải tạo nhà để đón khách, bước đầu hình thành sản phẩm lưu trú cộng đồng. Gươl làng, nhà dài tại làng cũng được đầu tư nâng cấp đảm bảo cho việc đón khách đến cư trú và giao lưu sinh hoạt.

Du khách có thể tham gia các hoạt động trải nghiệm nông nghiệp, làm nương, hái rau rừng, thu hoạch mùa vụ, bắt cá tại suối Chơr’lang, trekking tuần tra rừng già, tham quan thác R’cung.

Làng Ta Lang vẫn còn lưu giữ các giá trị truyền thống Cơ Tu. Với sự hỗ trợ từ Dự án 6, thời gian qua, nhiều lễ hội truyền thống như lễ nhập làng, lễ hội mừng lúa mới,… đã được khôi phục, bảo tồn và tổ chức thường xuyên, trở thành sinh hoạt văn hóa cộng đồng quan trọng.

Các làn điệu dân ca, điệu múa Tân tung dá dá, nhạc cụ dân tộc luôn được truyền dạy lại cho lớp trẻ; đã thành lập được đội văn nghệ cơ sở đảm bảo cho việc trình diễn tại làng và phục vụ các hoạt động văn hóa, văn nghệ trên địa bàn xã.

Nhiều hộ gia đình ở đây vẫn giữ nghề thủ công truyền thống như hộ Alăng Thị Vưn, Bhnươch Thị Dóch, Alăng Thị Hồng với nghề dệt thổ cẩm.

Bên cạnh đó, nghề truyền thống chạm khắc gỗ luôn được các nghệ nhân như Alăng Avương, Pơloong Leo truyền dạy, bảo tồn và phát huy. Các nghệ nhân chế tác nhạc cụ như Alăng Avương, Alăng Hót,… cũng góp phần gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống

Với sự hỗ trợ của dự án Trường Sơn Xanh (USAID) và cũng là một trong số những điểm đến được hưởng thụ Dự án 6 giai đoạn 2022-2025 của tỉnh Quảng Nam cũ, thời gian qua, Ta Lang được đầu tư hạ tầng, phục dựng lễ hội, phát triển sản phẩm du lịch gắn với văn hóa Cơ Tu.

Công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống tại xã Avương nói chung, thôn Ta Lang thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực, điển hình như đã thành lập câu lạc bộ văn hóa cộng đồng với các loại hình nghệ thuật đặc trưng, các lớp truyền dạy về trống chiêng, múa truyền thống, nghề thủ công và ẩm thực bản địa được tổ chức, gắn kết với hoạt động trường học, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về bản sắc văn hóa dân tộc.

Bên cạnh đó địa phương cũng đã triển khai nhiều hoạt động bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa bản địa của đồng bào nơi đây. Đặc biệt, nghi thức lễ hội nhập làng truyền thống của đồng bào Cơ Tu tại thôn Ta Lang đã được bảo tồn và tổ chức, từng bước phát triển thành một sản phẩm văn hóa du lịch, góp phần thu hút du khách đến với làng văn hóa du lịch cộng đồng Ta Lang.

Những buổi trình diễn trống chiêng, múa Cơ Tu phục vụ du khách đã trở thành điểm nhấn, với hệ thống nhạc cụ như trống, chiêng, thanh la được cấp phát đầy đủ cho thôn, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và biểu diễn.

Ông Briu Quân, Chủ tịch UBND xã Avương cho biết, thời gian tới, địa phương sẽ tập trung phối hợp với các đơn vị liên quan và thôn Ta Lang nghiên cứu, xây dựng kế hoạch cụ thể nhằm tiếp tục khôi phục và phát triển làng DLCĐ Ta Lang theo hướng bền vững.

Trọng tâm là bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào Cơ Tu như cồng chiêng, lễ hội, nghề thủ công, ẩm thực, hoạt động trải nghiệm gắn với phát triển kinh tế - xã hội.

Độc đáo trang phục vỏ cây của người Cơ Tu

VHO - Những tấm áo, trang phục làm từ vỏ cây rừng được đồng bào Cơ Tu ở vùng cao thành phố Đà Nẵng ( tỉnh Quảng Nam trước đây) trân trọng giữ gìn và thường chỉ dùng để diện vào những dịp lễ hội của buôn làng như Tết, lễ mừng lúa mới, lễ đâm trâu, lễ kết nghĩa giữa hai làng anh em.

Đồng thời đầu tư, nâng cấp hạ tầng thiết yếu phục vụ du lịch, khuyến khích người dân tham gia cung cấp dịch vụ du lịch cộng đồng, tăng cường công tác quảng bá, xúc tiến và liên kết tour tuyến để đưa Ta Lang trở thành một điểm đến hấp dẫn trong không gian du lịch sinh thái - văn hóa của thành phố Đà Nẵng.

Song song đó, đào tạo nguồn nhân lực để hình thành đội ngũ làm du lịch bài bản cả về chuyên môn và ngoại ngữ, ưu tiên con em đồng bào Cơ Tu. Người dân sẽ được tập huấn, định hướng cách làm du lịch sinh thái, cộng đồng và du lịch xanh vì sự phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, xã sẽ chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức hằng năm các lễ hội truyền thống như lễ mừng lúa mới, mừng Gươl mới, lễ nhập làng…, gắn với quảng bá hình ảnh, sản phẩm du lịch cộng đồng và khai thác tiềm năng du lịch xanh.