Thành tựu và bước chạy đà cho kế hoạch tiếp theo

VHO - Sau 5 năm triển khai thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 đã mang lại nhiều tín hiệu tích cực trong việc thúc đẩy phát triển nhiều mặt tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Nhiều chỉ tiêu được hoàn thành

Sáng 3.10, tại phường Xuân Hương – Đà Lạt (Lâm Đồng), Bộ VHTTDL đã tổ chức Hội nghị tổng kết 5 năm triển khai thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”; thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025.

Tham dự và chủ trì buổi Hội nghị có Thứ trưởng Bộ VHTTDL Trịnh Thị Thủy, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Hồ Văn Mười, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Võ Ngọc Hiệp cùng lãnh đạo các  Bộ, ngành, địa phương có liên quan trong cả nước.

Theo đó, Hội nghị lần này nhằm mục tiêu tổng kết, đánh giá lại các kết quả đã đạt được trong 5 năm qua. Bên cạnh đó, cũng thẳng thẳng thắn nhìn nhận lại những tồn tại, hạn chế trong quá trình triển khai, đồng thời đề ra phương hướng, nhiệm vụ thực hiện trong giai đoạn tiếp theo.

Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy nhấn mạnh: Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 là sự cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước đối với sự quan tâm đầu tư, bảo tồn các giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Dự án 6 có 19 nhiệm vụ thành phần, bao gồm nhiều lĩnh vực, chính sách hỗ trợ về phát triển văn hóa, thể thao và du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi với mục tiêu chủ yếu là “khôi phục, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ văn hóa; hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị văn hóa cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để nâng cao mức thụ hưởng về văn hóa cho đồng bào các dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng”.

Qua hơn 4 năm thực hiện, Dự án đã đạt được các kết quả hết sức quan trọng, từ mặt nhận thức, tầm quan trọng, tác động của việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số gắn phát phát triển du lịch trong thực tiễn.

Nhiều lễ hội văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc đã được bảo tồn phát huy, các giá trị di sản văn hóa phi vật thể trong cộng đồng các dân tộc thiểu số đã phát huy được tác dụng và khơi dậy được các giá trị văn hóa quý báu của các dân tộc.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình làng, bản, buôn truyền thống đã được đầu tư, bảo tồn và thực sự đã gắn với sinh kế của cộng đồng các dân tộc nơi triển khai dự án cụ thể.

Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy cũng cho biết, tại buổi tổng kết do Thủ tướng Chính phủ chủ trì trước đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã biểu dương và ghi nhận những kết quả đã đạt được về các chỉ tiêu đã đề ra trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có 2 chỉ tiêu thuộc Dự án 6.

“Đảng và Nhà nước luôn xác định văn hóa là nguồn lực nội sinh vô tận và đây là một trong những động lực, nguồn nội lực để phát triển kinh tế xã hội của đất nước trong thời gian tới, đặc biệt trong kỷ nguyên mới. Vì thế, Dự án 6 chính là một trong những hành động cụ thể và thiết thực nhất”, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy nhấn mạnh.

Nhiều hiến kế cho việc triển khai ở giai đoạn tiếp theo

Thông qua Hội nghị, các đại biểu đã nhất trí cao với các nội dung báo cáo, đánh giá những kết quả đạt được sau 5 năm triển khai thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số đối với Dự án 6.

Bên cạnh đó, Hội nghị cũng có nhiều tham luận hữu ích, chia sẻ kinh nghiệm tại các địa phương, chỉ ra các mặt hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện cũng như gợi ý, đề xuất các ý tưởng hay để có thể áp dụng trong giai đoạn tiếp theo đối với hoạt động bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống truyền thống các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch.

Về những hạn chế trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch, bà Phạm Thị Thảo, Phó Trưởng phòng Phòng Du lịch lữ hành, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đã chỉ ra một số vấn đề còn tồn tại như: khoảng cách di chuyển giữa các điểm đa số cách xa nhau, nhiều điểm xa trung tâm, đường giao thông nhỏ hẹp, xuống cấp, cơ sở hạ tầng, vật chất kỹ thuật ở một số điểm mới chỉ phù hợp với những nhóm khách nhỏ, khách “phượt”, chưa đáp ứng được nhu cầu đa dạng của các phân khúc khách hàng.

Các sản phẩm, dịch vụ còn đơn điệu, thiếu hoạt động trải nghiệm thực tế cho khách. Nhận thức về phát triển du lịch cộng đồng của người dân chưa đồng đều. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, khả năng ngoại ngữ để giao tiếp với khách nước ngoài của đồng bào các dân tộc chưa cao. Tình trạng thiếu lao động du lịch, nhất là nhân lực chất lượng cao còn phổ biến, dẫn đến việc tiếp thu, sáng tạo, đổi mới sản phẩm du lịch gặp nhiều khó khăn…

Ở địa phương, nhiều đại biểu cũng nêu ý kiến về việc trong quá trình triển khai thực hiện Dự án 6, các địa phương vẫn còn gặp những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện các nội dung theo hướng dẫn và giải ngân nguồn vốn dự án.

Đại diện Sở VHTTDL TP. Đà Nẵng đưa ra dẫn chứng: “Ví dụ, đối với nội dung khảo sát, kiểm kê, sưu tầm tư liệu di sản văn hóa truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số: Nội dung này được hướng dẫn tại Thông tư số 11/2013/TT-BVHTTDL của Bộ VHTTDL quy định về sưu tầm hiện vật bảo tàng công lập.

Tuy nhiên, hiện chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về định mức giá, quy trình thẩm định các hiện vật, nhất là hiện vật liên quan văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số (dụng cụ sinh hoạt, nhạc cụ truyền thống…), dẫn đến những khó khăn cho các địa phương trong việc triển khai thực hiện…”.

Chính vì thế, để tiếp tục triển có hiệu quả Dự án 6 trong thời gian tới, nhiều đại biểu đã nêu lên một số gợi ý để cấp có thẩm quyền rà soát, bổ sung để đưa vào áp dụng khi triển khai tiếp tục.

Ông Nguyễn Văn Lộc, Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lâm Đồng đề xuất: “Các cấp có thẩm quyền cần thực hiện đồng bộ việc ban hành, rà soát, bổ sung hệ thống các chính sách, quy định, hướng dẫn thực hiện Chương trình phải đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, dễ hiểu, dễ làm.

Cần sớm ban hành đồng bộ các văn bản chỉ đạo điều hành, Thông tư hướng dẫn cụ thể về quy trình, định mức và các văn bản chỉ đạo thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 – 2030 để các địa phương có cơ sở triển khai thực hiện, cụ thể hóa cho phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, phân bổ nguồn lực phải rõ ràng; tăng cường trách nhiệm và khả năng thực thi; đồng thời đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra, sơ kết, xây dựng mô hình. Căn cứ vào tình hình thực tế để phân bổ nguồn lực của Trung ương và địa phương để phân bổ nguồn lực”.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy đã đánh giá cao các tham luận, ý kiến đóng góp của các đại biểu, đồng thời nhấn mạnh đây sẽ là những tài liệu quý, là căn cứ để Bộ VHTTDL tham khảo, nghiên cứu để có đề xuất với các cấp có thẩm quyền triển khai thực hiện giai đoạn tiếp theo.

Đối với việc tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ trong giai đoạn tới sẽ được chia thành 4 nhiệm vụ cụ thể vè thực hiện nguồn vốn đầu tư và 10 nhiệm vụ thực hiện từ nguồn vốn sự nghiệp.

“Trong thời gian tới cần tập trung làm tốt các nhiệm vụ trọng tâm theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng gồm: Xác định nhiệp vụ cần phải có tính trọng tâm, trọng điểm hơn nữa; Chủ động để sớm có phương án xây dựng văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện nhiệm vụ; Quán triệt tinh thần lấy người dân làm trung tâm; Huy động tối đa các nguồn lực; Phát huy sức mạnh về tổng hợp, phối hợp”, Thứ trưởng Trịnh Thị Thủy lưu ý.